Jan Wasilkowski
Jan Wasilkowski (ur. 11 maja 1898 w Sławkowie, zm. 14 sierpnia 1977 w Warszawie) – polski prawnik, polityk, oficer rezerwy Wojska Polskiego, członek Komitetu Centralnego PZPR (1959–1969), rektor Uniwersytetu Warszawskiego (1949–1952), następnie pierwszy prezes Sądu Najwyższego (1956–1967) i poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji (1961–1972), członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu[1]. Budowniczy Polski Ludowej.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
11 maja 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 sierpnia 1977 |
| Pierwszy prezes Sądu Najwyższego | |
| Okres |
od 12 grudnia 1956 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji | |
| Okres |
od 1961 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys
edytujUrodził się 11 maja 1898 w Sławkowie, woj. kieleckie, w rodzinie Czesława i Aleksandry z Chmielewskich. Ukończył szkołę handlową w Kielcach[2]. Od 11 listopada 1918 do grudnia 1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim. Podporucznik artylerii rezerwy. Studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1923). Studia uzupełniał w latach 1923–1924 na Uniwersytecie w Nancy. Od 1924 związany z Uniwersytetem Warszawskim. W 1923 został doktorem, w 1924 pracownikiem naukowym UW, w 1937 profesorem nadzwyczajnym, a w 1947 profesorem zwyczajnym.
W 1934 roku jako podporucznik rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 1 Pułku Artylerii Ciężkiej w Modlinie[3]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 66. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[4]. W czasie wojny obronnej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VI Dössel.
W latach 1947–1949 dziekan Wydziału Prawa i Administracji UW, zaś w latach 1949–1952 rektor Uniwersytetu Warszawskiego. Był wieloletnim kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego i Prawa Cywilnego Porównawczego. Od 1952 członek korespondent, od 1958 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, w latach 1955–1968 członek jej prezydium, w latach sekretarz 1955–1957 Wydziału I Nauk Społecznych[5], w latach 1952–1956 kierownik Zakładu Nauk Prawnych PAN (obecnego Instytutu Nauk Prawnych). Przewodniczył pracom Komisji Kodyfikacyjnej przy Ministrze Sprawiedliwości w latach 1956–1968. Był współtwórcą projektu Kodeksu cywilnego, uchwalonego w 1964 i obowiązującego do dziś.
Od 1946 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, z którą w 1948 przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem Komitetu Uczelnianego PZPR na Uniwersytecie Warszawskim[6]. Od 1948 był sędzią Sądu Najwyższego, w latach 1956–1967 pełnił funkcję Pierwszego Prezesa SN. W latach 1959–1964 był zastępcą członka, a od 1964 do 1969 członkiem Komitetu Centralnego PZPR, był delegatem na III i IV zjazd partii. W latach 1961–1972 poseł na Sejm PRL III, IV i V kadencji, w parlamencie przez trzy kadencje sprawował funkcję przewodniczącego Komisji Wymiaru Sprawiedliwości.
Doktor honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze i Uniwersytetu Wrocławskiego. 22 lipca 1964 z okazji 20-lecia Polski Ludowej otrzymał nagrodę państwową II stopnia[7].
Autor publikacji naukowych np. Encyklopedia Podręczna Prawa Prywatnego (wraz z Fryderykiem Zollem), Prawo rzeczowe w zarysie, Warszawa PWN 1957, Zarys prawa rzeczowego, Warszawa PWN 1963, Prawo własności w PRL. Zarys wykładu (opr. przy współudziale M. Madeya), Warszawa PWN 1969.
Życie prywatne
edytujMałżonką Jana Wasilkowskiego była Zofia Wasilkowska, ich synem Andrzej Wasilkowski[8]. Razem z żoną spoczywają na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 44-2-4)[9][9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Budowniczych Polski Ludowej (1977)[10]
- Order Sztandaru Pracy I i II klasy[11]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1964)[12]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1951)[13]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (16 lipca 1954)[14]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 lutego 1947)[15]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[16]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)[17]
Upamiętnienie
edytujW 1979 jego imieniem nazwano ulicę na warszawskim Ursynowie[18].
Przypisy
edytuj- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350) 7 stycznia 1958, s. 2.
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 334. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 143, 644.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 217.
- ↑ Informacje na stronie PAN. [dostęp 2024-05-31].
- ↑ Tadeusz Rutkowski, Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989, [w:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945, red. Piotr M. Majewski, Warszawa 2016, s. 418.
- ↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 171 (6363), s. 1.
- ↑ Jerzy Menkes: Wspomnienie o prof. Andrzeju Wasilkowskim, 3 marca 2020.
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK WASILKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
- ↑ „Nowiny”, nr 165 (8951), 22–24 lipca 1977, s. 2.
- ↑ Dwadzieścia lat SFOS. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1966”, s. 99. Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika „Stolica”.
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20 lipca 1964.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 52, poz. 701 („za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie nauki”).
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566 („za wybitne zasługi w dziedzinie nauki”).
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 280 („za wybitne zasługi położone w historycznym dziele przeprowadzenia unifikacji prawa cywilnego”).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 – Uchwała z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 – na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
- ↑ Nadzwyczajna sesja Sejmu [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 353. ISBN 83-86619-97X.
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Encyklopedia Warszawy z 1994.
- Studia Prawnicze. Zeszyt 26–27. Zeszyt specjalny wydany dla uczczenia pracy naukowej i kodyfikacyjnej Profesora Jana Wasilkowskiego, 1970.
- Informacje w BIP IPN.