Jan Włodarkiewicz
Jan Henryk Włodarkiewicz przybrane nazwiska Linowski, Trąmpczyński ps. „Darwicz”, „Damian”, „Jan Darwicz”, „dr Jan”, „Jan”, „Odważny” (ur. 28 maja 1900 w Warszawie, zm. 19 marca 1942 we Lwowie) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, pierwszy komendant „Wachlarza”.
| |
 podpułkownik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 maja 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 marca 1942 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
komendant |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUczeń i absolwent Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie[1], działacz tajnych kółek młodzieżowych, Drużyny Skautowej im. Zawiszy Czarnego[2]. W czasie I wojny światowej należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w 27 pułku ułanów w Nieświeżu na stanowiskach dowódcy plutonu, dowódcy szwadronu i adiutanta pułku. Porucznik ze starszeństwem z dniem 1 marca 1922. W marcu 1930 został przydzielony do Brygady Kawalerii „Baranowicze” w Baranowiczach na stanowisko oficera sztabu[3][4][5]. W marcu 1932 wrócił do macierzystego pułku w Nieświeżu[6][7], a już 3 kwietnia został przydzielony na trzymiesięczny I kurs dowódców kompanii (szwadronów) karabinów maszynowych w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[8]. 12 marca 1933 został awansowany na rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 15. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[9]. W sierpniu 1935 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[10] na stanowisko instruktora na kursie dowódców szwadronów. W 1935 rozpoczął służbę w Oddziale II Sztabu Głównego. W obszarze jego zainteresowań znajdowała się dywersja pozafrontowa, czyli prowadzona na tyłach nieprzyjaciela – zajmował się między innymi zagadnieniami dywersji na liniach kolejowych. Prezydent RP mianował go na stopień majora ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 27. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[11]. W tym samym miesiącu pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Kawalerii na stanowisku kierownika wyszkolenia strzeleckiego Kursów Doskonalenia Oficerów i Podoficerów Zawodowych[12].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 otrzymał zadanie tworzenia rezerwowych oddziałów kawalerii. Przydzielony był do Ośrodka Zapasowego Kawalerii w Garwolinie. Sformował we Włodawie 15 września improwizowany szwadron kawalerii. Walczył w szeregach Armii „Lublin”, w 41 Rezerwowej Dywizji Piechoty, gdzie dowodził sformowanym z rozbitków kawaleryjskim oddziałem rozpoznawczym. 15 października w okolicy Mrozów k. Warszawy rozwiązał oddział, nakazując jednak podkomendnym zatrzymać broń i zgłaszać się w Warszawie pod wyznaczonymi adresami.
W listopadzie 1939 założył, wspólnie z Witoldem Pileckim, organizację konspiracyjną o nazwie Tajna Armia Polska w której był komendantem pod ps. Darwicz, Jan i Odważny. Wchodził również w skład komitetów redakcyjnych pisma „Znak” i „Biuletynu Żołnierskiego”. Była ona jedną z organizacji, które w 1940 utworzyły Konfederację Narodu. Włodarkiewicz stanął na czele pionu wojskowego Konfederacji Narodu – Konfederacji Zbrojnej, której częścią stała się TAP. Prawdopodobnie na przełomie lipca i sierpnia uczestniczył w naradzie z udziałem m.in. Komendanta Głównego ZWZ Stefana Roweckiego ps. Grot, na której zapadła decyzja o zatwierdzeniu akcji „Wachlarz”. Włodarkiewicz, współtwórca koncepcji „Wachlarza”, został mianowany jego komendantem. We wrześniu 1941 podporządkował się, wraz z większością członków Konfederacji Zbrojnej, Związkowi Walki Zbrojnej. Od jesieni 1941 poświęcił się pracy przy organizacji „Wachlarza”, do którego wciągnął część współpracowników z TAP (potem KZ). Miał już wówczas stopień podpułkownika[13]. W marcu 1942 wyjechał do Lwowa na inspekcję I Odcinka. Być może miał do wykonania także misję polityczną, zaplanowane było bowiem jego spotkanie z ukrywającymi się we Lwowie działaczami politycznymi.
Zmarł nagle we Lwowie, prawdopodobnie 18 (ewentualnie 19) marca. Przyczyna i szczegółowe okoliczności jego śmierci nie zostały wyjaśnione. Był jednym z założycieli Frontu Odrodzenia Polski.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Srebrny Krzyż Zasługi[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 2023-10-15].
- ↑ 16 WDH - Jan Włodarkiewicz [online], www.16wdh.pl [dostęp 2023-10-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 107, tu ogłoszono przydział do Brygady Kawalerii „Toruń”.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 66, 95.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 315, ogłoszono sprostowanie przydziału.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 235.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 160, 654.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 445.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933, s. 48.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 98.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 133.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 463.
- ↑ Rozkaz L.21/BP z 11 listopada 1941
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Kazimierz Malinowski, Tajna Armia Polska, Znak, Konfederacja Zbrojna, Warszawa 1986.
- Cezary Chlebowski, Zagłada IV Odcinka, Warszawa 1987, s. 7–25.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 160–161. ISBN 83-211-0758-3.
- Cezary Chlebowski, Wachlarz, Warszawa 1990.
- Marek Ney-Krwawicz: Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 467. ISBN 83-211-1055-X.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.