Wikipedia

Jan Sawczak-Knihinicki

Jan Sawczak-Knihinicki ps. „Knihinicki”, „Jan” (ur. 5 lutego 1896 w Cergowej, zm. 6 marca 1973 w Toruniu) – polski farmaceuta, porucznik Armii Krajowej, powstaniec warszawski, filatelista.

Jan Sawczak-Knihinicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1896
Cergowa

Data i miejsce śmierci

6 marca 1973
Toruń

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941) Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Nagrobek Jana Sawczaka-Knihinickiego

Urodził się jako Jan Sawczak 5 lutego 1896 w Cergowej[1][2]. Był synem Antoniego i Katarzyny z domu Lubaska[1]. Miał braci Antoniego (ur. 1899), Aleksandra (ur. 1903)[3].

Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku do roku szkolnego 1913/1914, podczas którego będąc uczniem VII klasy wystąpił ze szkoły[4][a]. Podczas nauki szkolnej zainteresował się filatelistyką i przyłączył się do Klubu Filatelistycznego „Unia”, którego założycielem był Eugeniusz Szczerban. Brał udział w I wojnie światowej. Ukończył studia farmacji na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie uzyskując tytuł magistra. Będąc asystentem farmaceutycznym uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1922 został uznany przynależnym do gminy Sanok[5]. Zamieszkiwał w Warszawie. Od 1936 był członkiem Związku Filatelistów w Toruniu.

Po wybuchu II wojny światowej i kampanii wrześniowej przebywał w Warszawie i podczas trwającej okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność ruchu oporu działając w Armii Krajowej. W stopniu porucznika uczestniczył w powstaniu warszawskim, wówczas działał przy organizacji służby medycznej w szeregach oddziału „Bakcyl” (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) w Grupie „Północ”. Przeszedł kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia Północ. Jego zbiory znaczków pocztowych zostały utracone w ruinach Warszawy. Został wzięty przez Niemców do niewoli. Trafił do pracy w Polskim Szpitalu Wojskowym w Zeithain (początkowo Szpital Jeńców AK i Internowanych w Zeithain), który stanowił część obozu jenieckiego 304 N Stammlager IV B Reserre Lazarett Zeithain[6][7].

Po wojnie powrócił do Polski i zamieszkał w Toruniu. Był inicjatorem i organizatorem odtworzenia Związku Filatelistów w Toruniu w 1946, którego był sekretarzem. Po utworzeniu Polskiego Związku Filatelistów pełnił funkcję sekretarza oddziału PZF w Toruniu, a od 1961 do 1970 był jego prezesem. Ponadto zasiadał w Głównym Sądzie Koleżeńskim PZF od 1950 do 1953 oraz Zarządzie Głównym PZF od 1953 do 1969[8]. Współorganizował wystawy filatelistyczne, w tym krajową wystawę filatelistyczną „Torphilex Copernicana 73”, która odbyła się w Toruniu już po jego śmierci w 1973[9]. Kolekcjonował znaczki klasyczne. Był wyróżniany medalami na wystawach filatelistycznych w Polsce i za granicą. Publikował w czasopismach „Filatelista”[10], „Rocznik Toruński”[11].

Po wojnie do końca życia zamieszkiwał w Toruniu przy ulicy Mostowej 9/5[12][1]. Był żonaty z Jadwigą[1]. Zmarł 6 marca 1973 w szpitalu w Toruniu[2][b]. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 13 marca 1973[1][2].

Odznaczenia i ordery

edytuj
  • Krzyż Walecznych
  • Złoty Krzyż Zasługi
  • Złota Odznaka Honorowa Polskiego Związku Filatelistów
  • Odznaczenia Polskiego Związku Filatelistów
  • Medal posrebrzany na Światowej Wystawie Filatelistycznej „Praga ’62”

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Na fakt uczęszczania do Gimnazjum Męskiego wskazuje publikacja pt. Dwa dni w mieście naszej młodości, w której podano listę zaproszonych wychowanków szkoły na zjazd koleżeński w 1958. Lista absolwentów szkoły nie podała jednak tożsamości Jana Sawczaka. Autorka biogramu Jana Sawczaka, Krystyna Chowaniec, podała, iż ukończył szkołę średnią w Sanoku.
  2. ↑ Według informacji w księdze parafialnej w Sanoku Jan Sawczak zmarł 8 marca 1973 w Toruniu. Inskrypcja nagrobna podała datę śmierci 6 lutego 1973. Krystyna Chowaniec wskazała miejsce śmierci w Sanoku, jednak zarówno wpis w księgach parafialnej i cmentarnej, jak i źródła Związku Filatelistów podały miejsce zgonu: Toruń.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 164 (poz. 20).
  2. ↑ a b c Księga cmentarna 1 „A” lata 1962-1973, s. 110.
  3. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 508 (poz. 650), 509 (poz. 670).
  4. ↑ XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: 1914, s. 61, 70.
  5. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 476 (poz. 303).
  6. ↑ Polski Szpital Wojskowy w Zeithain – szpital jeńców Armii Krajowej. tlw.waw.pl. [dostęp 2015-08-18].
  7. ↑ Fotografia z Polskiego Szpitala Wojskowego w saksońskim Zeithain. Lekarze w baraku 14. Na pryczy dr Zdzisław Januszewski. Stoją od lewej: por. Jan Sawczuk „Knihinicki Jan”, płk dr Leon Strehl „Feliks”, NN, dr Mieczysław Zapolski, dr Marian Kwiatkowski, sanitariusz Józef Osipowicz. Siedzą: dr Stanisław Manczarski, mjr dr Tadeusz Kawecki „Lwowicz”, mjr dr Jan Durko „Dunin”, mjr dr Michał Grobelski „Doktor Zygmunt”. [w:] Muzeum Powstania Warszawskiego [on-line]. www.1944.pl/galerie. [dostęp 2015-08-18]. (pol.).
  8. ↑ X Walny Zjazd Polskiego Związku Filatelistów. „Filatelista”, s. 483, Nr 21 (336) z 1 listopada 1969. Polski Związek Filatelistów. 
  9. ↑ Krajowa wystawa Filatelistyczna „Torphilex Copernicana 73": Toruń, 27 V - 3 VI 1973 r.. Toruń: Polski Związek Filatelistów. Oddział (Toruń), 1973, s. 4.
  10. ↑ Jan Sawczak-Knihinicki, Marian Ways. Toruńskie refleksje. „Filatelista”, s. 43, Nr 3 (318) z 1 lutego 1969. Polski Związek Filatelistów. 
  11. ↑ Jan Sawczak-Knihinicki. Historia ruchu filatelistycznego w Toruniu (1920-1970). „Rocznik Toruński”. 5, s. 247-270, 1971. Towarzystwo Miłośników Torunia. 
  12. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 144.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jan_Sawczak-Knihinicki&oldid=74699934”