Jan Rode

Jan Serafin Rode (ur. 14 listopada 1849 w Rawie Mazowieckiej, zm. 18 czerwca 1915 w Tomaszowie Mazowieckim) – polski lekarz, działacz społeczny, filantrop.

Pomnik dra Jana Rodego w parku miejskim im. Jana Rodego w Tomaszowie Mazowieckim

Willa dra Jana Rodego w Tomaszowie Mazowieckim, obecnie Urząd Stanu Cywilnego

Grób rodziny Chociszewskich i dra Jana Rode na cmentarzu rzymskokatolickim w Tomaszowie Mazowieckim. Na tym monumencie umieszczono popiersie dra Jana Serafina Rodego (1849-1915)

Życiorys

Syn Bogumiła, pomocnika naczelnika powiatu rawskiego, później urzędnika Suwalskiego Urzędu Gubernialnego, i Wiktorii z Romanowskich. Uczęszczał do gimnazjum w Płocku i w Suwałkach. Studia medyczne ukończył w 1870 w Szkole Głównej w Warszawie, staż związany ze specjalizacją lekarską odbył we Francji. Podczas wojny francusko-pruskiej pracował w placówkach medycznych Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Po wojnie powrócił do kraju i osiedlił się w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie założył rodzinę. Jako lekarz dobrze poznał sytuację mieszkańców ze wszystkich warstw społecznych, którą opisał w pracach o tematyce medycznej i historycznej związanej z Tomaszowem. Szybko dał się poznać jako znakomity organizator i zaangażowany działacz społeczny, patriotyczny i niepodległościowy. W tajemnicy przed zaborcą planował repolonizację szkolnictwa; dzięki niemu powstała pierwsza szkoła średnia w Tomaszowie – obecne I Liceum Ogólnokształcące im. Jarosława Dąbrowskiego. W 1905 zwieńczeniem jego starań było rozpoczęcie nauczania w języku polskim; w tym samym roku zorganizował i poprowadził Koło Macierzy Polskiej. Za współpracę z Naczelnym Komitetem Narodowym i poparcie Józefa Piłsudskiego zapłacił kilkukrotnym aresztowaniem. Intensywny tryb życia, represje ze strony zaborcy i brutalne śledztwa sprawiły, że zmarł w wieku 66 lat. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Tomaszowie Mazowieckim w grobowcu rodziny Chociszewskich wraz z teściami i z żoną Marią Eustachią z Chociszewskich (1855-1912). Dzieci nie pozostawił.

W dowód uznania i pamięci imieniem Jana Serafina Rodego nazwano tomaszowski park, na którym w 1930 stanął jego pomnik.

Bibliografia

• Jan Góral, Ryszard Kotewicz, Dwa wieki Tomaszowa Mazowieckiego. Zarys dziejów miasta 1788-1990, Tomaszów Mazowiecki 1992, s. 146–148 (fot. na s. 147).
• Tadeusz Kawka, Szkoła, która przeszła do historii. Encyklopedyczny słownik znanych absolwentów, nauczycieli i rodziców uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim 1901-2001, Tomaszów Mazowiecki 2001, s. 310 (fot.).
• Beate Kosmala, Juden und Deutsche im polnischen Haus. Tomaszów Mazowiecki 1914-1939, Berlin 2001, s. 43, 89, 226.
• Włodzimierz Rudź, Tomaszów Mazowiecki i okolice, Łódź 1974, s. 42, 62.
• Włodzimierz Rudź, Rode Jan Serafin (1849-1915), Polski Słownik Biograficzny, t. XXXI, Wrocław 1988-1989, s. 351–352 (biogram).

Linki zewnętrzne

• Jan Rode (podobizna, biogram). tomaszow-tit.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-08)].