Wikipedia

Jan Podiebradowicz

Jan Podiebradowicz, cz. Hanuš z Minstrberka, niem. Johann von Münsterberg-Oels (ur. 4 listopada 1509 w Oleśnicy, zm. 28 lutego 1565 tamże) – książę oleśnicki w 1542–1565 i ziębicki w 1559–1565, iure uxoris hrabia szydłowiecki w 1536–1547 jako mąż Krystyny Katarzyny, z oleśnickiej linii dynastii Podiebradów.

Jan Podiebradowicz
Wizerunek herbu
Herb księstwa ziębickiego
Dziedziczny książę ziębicko-oleśnicki
Okres

od 31 maja 1536
do 29 kwietnia 1542

Poprzednik

Henryk II Podiebradowicz

Następca

Henryk III Podiebradowicz

Książę oleśnicki
Okres

od 29 kwietnia 1542
do 28 lutego 1565

Poprzednik

Henryk II Podiebradowicz

Następca

Karol II Podiebradowicz

iure uxoris Hrabia szydłowiecki
Okres

od 20 lutego 1536
do 12 lutego 1548

mąż

Krystyny Szydłowieckiej

Poprzednik

Krystyna Szydłowiecka

Następca

Mikołaj Radziwiłł Czarny

Książę ziębicki
Okres

od 1559
do 28 lutego 1565

Poprzednik

Izabela Jagiellonka

Następca

Karol Krzysztof Podiebradowicz

Dane biograficzne
Dynastia

Podiebradowie

Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1509
Oleśnica

Data i miejsce śmierci

28 lutego 1565
Oleśnica

Miejsce spoczynku

Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy

Ojciec

Karol I Podiebradowicz

Matka

Anna żagańska

Rodzeństwo

Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jadwiga Podiebradówna, Jerzy II Podiebradowicz

Małżeństwo

Krystyna Szydłowiecka
od 20 lutego 1536
do 1556

Dzieci

Karol Krzysztof Podiebradowicz

Małżeństwo

Małgorzata Brunszwicka
od 8 września 1561

Urodził się jako czwarty syn i dziesiąte dziecko Karola I (1476–1536), księcia ziębicko-oleśnickiego, oraz jego żony Anny (ok. 1480–1541), księżniczki żagańskiej, córki Jana II Szalonego (1435–1504). Miał liczne rodzeństwo, braci: Henryka Starszego (1491), Joachima (1503–1562), Henryka Młodszego (1507–1548) i Jerzego (1512–1553), oraz siostry: Annę (1499–1504), Katarzynę (1500–1507), Małgorzatę (1501–1551), Kunegundę (1504–1532), Urszulę (1505–1539), Jadwigę (1508–1531) i Barbarę (1511–1539).

Jeszcze za życia ojca został dopuszczony wraz z braćmi Joachimem i Henrykiem Młodszym do współrządzenia w księstwach ziębickim i oleśnickim. Wspólnie dbali o rozwój rzemiosł swoich ziem, czego wydatnym dowodem było nadanie Srebrnej Górze statusu wolnego miasta górniczego (25 czerwca 1535). W odróżnieniu do braci i ojca będących luteranami, pozostał katolikiem i zapewnił równouprawnienie różnowierców w księstwach (1537). 20 lutego 1536 w Szydłowcu ożenił się z Krystyną Katarzyną (1519–1556), hrabiną szydłowiecką, córką Krzysztofa (1466–1532), kanclerza wielkiego koronnego, i Zofii Targowickiej. Został dopuszczony do zarządu tymi dobrami na równi z żoną. Wraz ze śmiercią ojca (31 maja 1536) i objęciem władzy przez brata Henryka Młodszego, został dziedzicznym księciem ziębicko-oleśnickim. W czasie zaślubin króla węgierskiego Jana Zápolyi (1487–1540) z Izabelą Jagiellonką (1519–1559), 23 lutego 1539 w Budzie został odznaczony Orderem Smoka.

Po kreacji brata Henryka na księcia bierutowskiego przez legnickiego Fryderyka II Wielkiego (1480–1547) został jedynowładcą w Oleśnicy. 29 kwietnia 1542 w Legnicy zawarł układ z braćmi potwierdzający swoje wyłączne prawo do rządów w księstwie i ustalający prawo senioratu dla dziedziczenia tych ziem.

Przodkowie

edytuj
Prapradziadkowie Wiktoryn Boček z Podiebradów, pan Kunštátu

(1403–1427)

∞ok. 1419

Anna z Vartenberka

(ok. 1402–?)

Smil Holický, pan Šternberka

(ok. 1390–1433)

∞ok. 1423

Barbara z Pardubic

(1408–1431)

elektor Brandenburgii

Fryderyk I

(1371–1440)

∞1401

Elżbieta bawarska

(1383–1442)

margrabia Badenii

Jakub

(1407–1453)

∞1421

Katarzyna lotaryńska

(1407–1439)

ks. żagański

Henryk VIII Wróbel

(1357–1397)

∞1388

Katarzyna opolska

(ok. 1367–1420)

elektor Saksonii

Rudolf III

(ok. 1367–1419)

∞1396

Barbara legnicka

(1372–1436)

ks. opawski

Przemysł I

(1365–1433)

∞ok. 1405

Katarzyna ziębicka

(ok. 1390–1422)

Půta Młodszy, pan Častolovic

(ok. 1400–1434)

∞ok. 1420

Anna z Koldic

(ok. 1405–ok. 1450)

Pradziadkowie kr. Czech

Jerzy z Podiebradów

(1420–1471)

∞1441

Kunegunda ze Šternberka

(1612-1687)

elektor Brandenburgii

Albrecht III Achilles

(1414–1486)

∞1446

Małgorzata badeńska

(1431–1457)

ks. żagański

Jan I

(ok. 1385–1439)

∞1408

Scholastyka saska

(1391–1463)

ks. opawski

Wilhelm

(ok. 1410–1452)

∞1442

Salomea z Častolovic

(ok. 1426–1489)

Dziadkowie ks. ziębicki i oleśnicki

Henryk I Starszy

(1448–1498)

∞1467

Urszula Branderburska(inne języki) (1450-1508)

(1450–1508)

ks. żagański

Jan II Szalony

(1435–1504)

∞1462

Katarzyna Przemyślidka

(1443–1505)

Rodzice ks. ziębicki i oleśnicki

Karol I

(1476–1536)

∞1488

Anna żagańska

(ok. 1480–1541)

Jan Podiebradowicz (1509–1565) ks. ziębicki i oleśnicki ∞ Krystyna Szydłowiecka

Tumba Jana Podiebradowicza i Krystyny Szydłowieckiej

edytuj

W mauzoleum bazyliki św. Jana Apostoła w Oleśnicy znajduje się renesansowy nagrobek, którego wykonanie w 1557 zlecił Oslewowi książę Jan po śmierci swej żony, Krystyny Szydłowieckiej. Do drugiej połowy XIX wieku nagrobek znajdował się przed ołtarzem głównym, aby później zostać przeniesiony do kaplicy Wirtembergów. Tumba przedstawia dwie leżące równolegle do siebie postacie. Pod nogami księcia znajduje się lwica, a pod księżną lew (do początku XX wieku zwierzęta były umieszczone odwrotnie, poprawnie). Na ścianach kamiennej skrzyni umieszczono napisy upamiętniające księcia i księżną oraz napis poetycki (dystych).

Herby

Umieszczone po stronie stóp pary książęcej:

Umieszczone po stronie głów pary książęcej:

  • Krystyny Szydłowieckiej (czteropolowy)[1]; Izabeli sycylijskiej; Anny z Koldic (1405–1450); Salomei z Častolovic (Zastalowicz, 1426–1489)

Umieszczone po stronie księcia Jana:

Umieszczone po stronie księżnej Katarzyny:

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Herb genealogiczny, czteropolowy, z herbami: Odrowąż - ojca, Łabędź - matki, Jastrzębiec - babki od ojca, Sulima - herb babki od matki
  2. ↑ Marek Nienałtowski, Nagrobny pomnik tumbowy Jana Podiebrada i Krystyny z Szydłowieckich [online] [dostęp 2024-09-26].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jan_Podiebradowicz&oldid=75239421”