Jan Parczewski
Jan Parczewski vel Stefan Kospin pseud.: „Kraska”, „Pincz” (ur. 13 czerwca[1][a] 1923 w Szturmówce (powiat sarneński), zm. 25 marca 1967 w Krośnie) – żołnierz Armii Andersa i Polskich Sił Zbrojnych, podoficer Armii Krajowej, plutonowy łączności rezerwy, cichociemny.
 Jan Parczewski (ze zbiorów NAC) | |
 plutonowy
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 marca 1967 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
mechanik, księgowy, kierownik, dyrektor |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujW latach 1937–1940 uczył się gimnazjach w Sarnach, następnie w Grodnie, a po wybuchu wojny – ponownie w Sarnach. 13 kwietnia 1940 roku został zesłany z matką w głąb ZSRR. W lutym 1942 roku wstąpił do Armii Andersa, przydzielono go do 28 pułku piechoty 10 Dywizji Piechoty.
Cichociemny
edytujZgłosił się do służby w kraju. W kwietniu 1943 roku został przerzucony do Wielkiej Brytanii i przydzielony do Sekcji Dyspozycyjnej Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu ze specjalnością w radiotelegrafii zaprzysiężony na rotę AK 25 lutego 1944 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech.
Zrzucony do okupowanej Polski w nocy z 26 na 27 grudnia 1944 roku, w operacji lotniczej „Staszek 2", dowodzonej przez mjr. naw. Eugeniusza Arciuszkiewicza, z samolotu Liberator BZ 965 „V” (301 dywizjon PAF), na placówkę odbiorczą „AWilga 1", w rejonie góry Mogielnica, koło Szczawy. Razem z nim w ekipie nr LXIII skoczyli: ppor. Bronisław Czepczak-Górecki ps. „Zwijak”, kpt. dypl. Stanisław Dmowski ps. Podlasiak, ppor. Jan Matysko ps. Oskard, mjr. Zdzisław Sroczyński ps. Kompresor, mjr. Witold Uklański ps. Herold.
Po skoku w dyspozycji Komendy Okręgu Kraków AK, gdzie służył do stycznia 1945 roku. Następnie współpracował z NIE, utrzymując łączność środowisk po-AK-owskich ze sztabem Naczelnego Wodza.
Po wojnie
edytujOd 1 czerwca 1945 roku pracował w Zarządzie Miejskim w Lęborku jako referent mieszkaniowy, później referent ds. aprowizacji i handlu i sekretarz administracyjny. Od 1948 roku pracował w PGR Zespół Lędziechowo jako księgowy techniczny i kierownik działów: mechanizacji, socjalnego i związków zawodowych. Później wielokrotnie zmieniał pracę, będąc prześladowanym przez władzę. Od 1953 roku pracował w Zespole PGR w Kwidzynie, początkowo na stanowisku starszego mechanika, następnie kierownika i dyrektora Zakładu Naprawczego Mechanizacji Rolnictwa w Dukli, które rozrosło się pod jego zarządem w dużą firmę, która m.in. zelektryfikowała wiele wsi południowo-wschodniej Polski. W 1963 roku został dyrektorem Zakładów Naprawczych Urządzeń Naftowych w Krośnie. Był wielokrotnym wynalazcą i właścicielem kilku patentów oraz autorem wniosków racjonalizatorskich.
W 1947 roku był działaczem PPS. W okresie stalinizmu był prześladowany przez władze, w tym aresztowany na krótki okres. W 1951 roku napisał list do Bolesława Bieruta informujący o prześladowaniach. W 1956 roku został zrehabilitowany i przyjęty w szeregi PZPR[1].
25 marca 1967 roku popełnił samobójstwo, strzelając do siebie ze strzelby myśliwskiej. Pozostawił listy do rodziny i władz, które przejęła SB. Został pochowany początkowo w Krośnie, a następnie (w maju 2006 roku) na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C30-K3-I-10)[2].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Medal Wojska (1946)
- Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1992, pośmiertnie).
Życie rodzinne
edytujBył synem Michała, ziemianina, właściciela majątku Szturmówka, i Marii z domu Swinarskiej. Ożenił się w 1946 roku z Ireną Balcerowską (zm. w 2005 roku), z którą miał trzech synów: Michała Janusza (ur. w 1946 roku, prof. archeologii), Bogdana (ur. w 1948 roku) i Zygmunta (ur. w 1951 roku).
Uwagi
edytuj- ↑ Zarówno Tucholski (1984a, 1984b), jak i Tochman (1994) podają – na podstawie arkusza ewidencyjnego w Studium Polski Podziemnej – błędną datę urodzenia, 23 listopada 1923 roku. W dokumentach pojawia się również często nieprawdziwa data urodzenia: 1915 rok.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Michał Parczewski: Jan Parczewski. Biogram spisany przez syna Michała. W: Józef Zuzak (przewodniczący zespołu redakcyjnego), Sławomir Duran, Marzena Nawrocka: Dzieje Naftometu. 90 lat: 1920–2010. Historia Zakładu Urządzeń Naftowych Naftomet w Krośnie. Krosno: Wydawnictwo „Ruthenus” Rafał Barski, 2012, s. 246–247. ISBN 978-83-7530-175-5.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Bibliografia
edytuj- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 100–102. ISBN 83-902499-0-1.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 380. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 264.