Wikipedia

Jan Michał Wieczorek

polski kompozytor, dyrygent i pedagog

Jan Michał Wieczorek (ur. 29 września 1904 w Zwiniarzu, zm. 2 lipca 1980 w Toruniu[1][2][3][4]) – polski kompozytor, dyrygent i pedagog.

Jan Michał Wieczorek
Data i miejsce urodzenia

29 września 1904
Zwiniarz

Pochodzenie

polskie

Data i miejsce śmierci

2 lipca 1980
Toruń

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, pedagog

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys

edytuj

Był synem nauczyciela Jana Wieczorka i Heleny z d. Góralskiej, obydwoje rodzice amatorsko zajmowali się muzykowaniem[1][2]. W wieku 8 lat rozpoczął naukę u miejscowego organisty, Mariana Szczypskiego[1][2]. Ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Lubawie (1922)[1][2]. W latach 1922–1925 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Toruniu, gdzie był uczniem Marcelego Popławskiego (wiolonczela) i Kazimierza Blaschkego (dyrygentura), następnie był uczniem Feliksa Nowowiejskiego w Konserwatorium Poznańskim[1][2][3][4]. W latach 1928–1932 jako stypendysta Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego odbył ponadto studia muzyczne pod kierunkiem Karela Boleslava Jiráka i Josefa Suka w Konserwatorium Praskim[1][2][3][4]. Podczas pobytu w Pradze zorganizował i prowadził polski chór akademicki[1][2]. Ze względu na kontuzję ręki przerwał w 1930 roku naukę gry na wiolonczeli i skoncentrował się na pracy kompozytorskiej[1][2]. Od 1932 do 1937 roku wykładał przedmioty teoretyczne w Konserwatorium Muzycznym w Toruniu[4]. Zorganizował i od 1932 roku prowadził orkiestrę symfoniczną Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego, a 1933 roku założył chór męski „Dzwon”[1][2][4]. Prowadził prelekcje i audycje muzyczne w toruńskiej rozgłośni Polskiego Radia[1]. W latach 1938–1939 odbył uzupełniające studia w zakresie dyrygentury w Wiedniu[1][2][3][4]. W trakcie II wojny światowej podpisał Niemiecką Listę Narodowościową i został wcielony do Wehrmachtu, skąd udało mu się zbiec i przedostać do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych[1]. Prowadził orkiestry wojskowe i kursy dyrygenckie w jednostkach polskich i alianckich[1][2][4].

Po 1945 roku żył i działał w Toruniu[1][2][3][4]. Dyrygował Toruńskim Chórem Akademickim i Związkowym Chórem Mieszanym „Harfa”, wykładał też w Państwowej Szkole Muzycznej[1][2][4]. Był członkiem Związku Kompozytorów Polskich[1]. Otrzymał wiele wyróżnień[1][3][4], m.in. II nagrodę na Konkursie im. Stanisława Wiechowicza w Międzyrzeczu za Fughettę na chór żeński i Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości kompozytorskiej[4] oraz tytuł „Toruńczyka 1969 roku”[1]. Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 30-lecia Polski Ludowej i Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”[1]. Prowadzone przez Wieczorka chóry zdobyły wyróżnienia w Poznaniu (1967) i Szczecinie (1969)[1][2].

Został pochowany na toruńskim cmentarzu św. Jerzego[1][2].

Twórczość

edytuj

W swojej twórczości odwoływał się do tematyki morskiej oraz muzyki ludowej regionu Kaszub i Kociewia[3]. Uczestniczył wraz z Łucjanem Kamieńskim w zbieraniu kaszubskiego folkloru muzycznego, współpracował przy gromadzeniu melodii ludowych z Leonem Heyke i Janem Patockiem[1][3]. Wykorzystywał oryginalne teksty kaszubskie i ich tłumaczenia, stosował środki metrorytmiczne, melodyczne i instrumentacyjne zaczerpnięte z muzyki ludowej[3]. Większość twórczości Wieczorka nie została wydana i pozostała w rękopisach[3].

Wybrane kompozycje

edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych[3][4])

Utwory orkiestrowe

  • suita Zodiak (1932)
  • poemat symfoniczny Cassubia (1933)
  • Suita kaszubska na orkiestrę symfoniczną (1938)
  • Kapriole (1938)
  • Koncert na altówkę i orkiestrę symfoniczną (1941)
  • Preludia symfoniczne (1945)
  • Intermezzo (1950)
  • Partita (1954)
  • Koncert na róg i małą orkiestrę (1954)
  • Koncert-fantazja na trąbkę i małą orkiestrę smyczkową (1955)
  • Suita mazurska na orkiestrę symfoniczną (1956)
  • Wesele kociewskie na małą orkiestrę symfoniczną (1974)
  • Koncert wiolonczelowy (1974)
  • Strofy kaszubskie na flet i orkiestrę (1977)
  • Divertimento na orkiestrę smyczkową (1980)

Utwory kameralne

  • I Kwartet smyczkowy (1931)
  • Kołysanka kaszubska na skrzypce i fortepian (1936)
  • Kwintet na flet i instrumenty smyczkowe (1938)
  • II Kwartet smyczkowy (1946)
  • Sonatina na fagot i fortepian (1946)
  • 3 impresje na klarnet i altówkę (1957)
  • 3 impresje na obój i fortepian (1961)
  • 3 epigrama na klarnet, 2 skrzypiec i altówkę (1969)
  • Prezenta na kwintet dęty (1969)
  • Duet na tematy ludowe z Kaszub na dwoje skrzypiec (1970)
  • Duet na obój i klarnet (1971)
  • Scherzo na altówkę i fortepian (1972)
  • Muzyka ku czci Mikołaja Kopernika na kwintet smyczkowy (1973)
  • Scherzo na obój, klarnet i fagot (1973)
  • Trio na instrumenty stroikowe (1973)
  • Fantazja kaszubska na kwintet instrumentów dętych (1974)
  • Dwie miniatury na tematy morskie na róg i fortepian (1974)
  • Sonatina na fagot i fortepian (1975)
  • Suita w starym stylu na obój, wiolonczelę i fortepian (1976)
  • Strofy kaszubskie na flet i fortepian (1977)
  • Duet na flet i fortepian (1977)
  • Duet na flet i kontrabas (1977)

Utwory wokalne

  • Marsz kaszubski na chór męski (1932)
  • Pieśni Polskiej Floty Wojennej na chór mieszany (1934)
  • Pastorałki kaszubskie na chór męski (1935)
  • 8 pieśni ludowych z Pomorza na chór męski (1936)
  • Z Kaszub na chór męski (1936)
  • Od morza jesteśmy na chór mieszany (1938)
  • Cztery pieśni ludowe na 3-głosowy chór żeński (1949)
  • Pieśni z Kaszub na chór mieszany (1950)
  • 4 pieśni ludowe z Warmii i Mazur na chór mieszany (1955)
  • 3 pieśni warmijskie na chór męski (1956)
  • Jak głośny dzwon na chór męski (1958)
  • Robotnicy na chór męski (1962)
  • Piękne są Mazury na chór mieszany (1963)
  • Fughetta trzygłosowa na chór żeński (1968)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • 13 pieśni ludowych kaszubskich na głos i fortepian (1930)
  • Rapsodia kaszubska na chór i orkiestrę (1937)
  • Stabat Mater na głosy solowe, chór i orkiestrę (1942)
  • Suita warmijska na głosy solowe i orkiestrę (1950)
  • Nad brzegami Zodiaku na głosy solowe, chóry i wielką orkiestrę symfoniczną (1960)
  • Pieśni kaszubskie na sopran i orkiestrę (1979)
  • Cztery pieśni o morzu na sopran i zespół instrumentów (1980)

Opera

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Toruński Słownik Biograficzny. Krzysztof Mikulski (red.). T. 2. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2000, s. 265–267. ISSN 1505-9316.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Zbigniew Nowak (red.). T. IV R–Ż. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, 1997, s. 443–444. ISBN 83-87359-06-8.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Muzyka Kaszub. Materiały encyklopedyczne. W. Witosława Frankowska (red.). Gdańsk: Oficyna Czec, 2005, s. 249–250. ISBN 978-83-87408-79-4.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l Mieczysława Hanuszewska, Bogusław Schäffer: Almanach polskich kompozytorów współczesnych. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1982, s. 301–303. ISBN 83-224-0164-7.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jan_Michał_Wieczorek&oldid=74611811”