Jan Lermer
Jan Jakub Lermer (ur. 15 listopada 1899 w Bieżanowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
 kapitan piechoty
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Jan Jakub Lermer |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
15 listopada 1899 |
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się 15 listopada 1899 w Bieżanowie, w ówczesnym powiecie wielickim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Juliusza i Marii z Westreichów[1][2].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach II Brygady Legionów Polskich. Od 1919 walczył w szeregach 36 pułku piechoty Legii Akademickiej.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako podoficer zawodowy i kontynuował służbę w 36 pp w Warszawie, a następnie w 72 pułku piechoty w Radomiu[2]. Awansował na chorążego[3]. 15 sierpnia 1928 prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 sierpnia 1928 i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych wcielił do 54 pułku piechoty w Tarnopolu[4][5][6][7]. 2 grudnia 1930 prezydent RP nadał mu stopień porucznika z dniem 1 stycznia 1931 i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8][9]. Na kapitana został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 273. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10][11]. W 1938 został przeniesiony do batalionu KOP „Sejny” na stanowisko dowódcy kompanii karabinów maszynowych[12].
24 sierpnia 1939 w czasie mobilizacji objął dowództwo 2. kompanii karabinów maszynowych 134 pułku piechoty i na jej czele walczył w kampanii wrześniowej[13][14]. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i osadzono go w obozie w Starobielsku[2]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[2], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[15]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1936[2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[16][17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20][21].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości – 15 kwietnia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[22][1][23][24]
- Krzyż Walecznych[9][25]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-27].
- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 294.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1928, s. 274.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 15 sierpnia 1928, s. 274, 279.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 582.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 124.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 122.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930, s. 336.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 116.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 437.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 56.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 938.
- ↑ Maślonka 1945 ↓, s. 28.
- ↑ Bieliński i Rzadkowski 2020 ↓, s. 21.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 44 [dostęp 2024-10-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-27].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 4 lipca 1932, s. 332.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-27].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
- Piotr Bieliński, Adam Rzadkowski: Korpus Ochrony Pogranicza cz. 2 : 33 i 36 Dywizja Piechoty Rezerwowa. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-8164-329-0.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Leon Maślonka: Sprawozdanie z wojny od 1 IX 39 r. do dnia 27 IX 39 r.. [w:] B.I.15c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1945-11-03. [dostęp 2024-03-27].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.