Jan Kowalenko
Jan Kowalenko, także Iwan Iwanowicz Kowalenko (ur. 10 kwietnia 1876 r. w Kozienicach, zm. 19 kwietnia 1950[1] w Warszawie[2]) – polski duchowny prawosławny.
| prezbiter | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 kwietnia 1876 |
| Data i miejsce śmierci |
19 kwietnia 1950 |
| Miejsce pochówku | |
| Proboszcz parafii św. Jana Klimaka w Warszawie | |
| Okres sprawowania |
1920–1939 |
| Proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Warszawie | |
| Okres sprawowania |
1939–1950 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
1906 |
Życiorys
edytujBył synem rosyjskiego podoficera Iwana Kowalenki i jego żony Marii z d. Siweckiej, Polki i katoliczki[2]. Absolwent seminarium duchownego w Chełmie (dyplom w 1898), wyświęcony na diakona w 1903 r. i na kapłana w 1906 r. Przed święceniami pełnił obowiązki kierownika jednoklasowej szkoły dla dzieci pracowników kolejowych w Chełmie (1898–1899), a następnie psalmisty w jednej z parafii prawosławnych w Łodzi (1898–1900)[2]. Od 1906 r. do 1917 r. był proboszczem parafii w Wieluniu, jednej z placówek duszpasterskich rosyjskiej służby celnej[3].
Od 1920 r. do 1939 był proboszczem parafii św. Jana Klimaka w Warszawie[2]. W okresie swojej pracy duszpasterskiej w tejże parafii doprowadził do wzniesienia przy cerkwi parafialnej dzwonnicy oraz do zabezpieczenia i uporządkowania zdewastowanego cmentarza prawosławnego[4]. Był bliskim współpracownikiem metropolity warszawskiego i całej Polski Dionizego (Waledyńskiego). Na mocy otrzymywanych przez niego pełnomocnictw brał udział w negocjacjach z rządem II Rzeczypospolitej w sprawie statusu prawnego Kościoła i jego relacji z władzami świeckimi, występował w procesach sądowych dotyczących majątku Cerkwi[5]. Od 1939 r. do śmierci kierował parafią św. Marii Magdaleny w Warszawie[2]. Był również dziekanem dekanatu Warszawa-Miasto[6]. Równolegle z pracą duszpasterską był nauczycielem religii w różnych szkołach[2].
W 1944 tymczasowo zarządzał parafiami diecezji warszawsko-radomskiej Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Generalnej Guberni, do momentu zakończenia przez Kościół działalności i ponownego przejęcia parafii przez PAKP[7]. W 1947 wszedł w skład Prawosławnego Metropolitalnego Komitetu Niesienia Pomocy Przesiedleńcom na Ziemiach Odzyskanych[8].
Po odsunięciu przez władze komunistyczne metropolity Dionizego (Waledyńskiego) od zarządzania Kościołem jego zadania przejęło powołane wbrew prawu kanonicznemu Kościoła prawosławnego Tymczasowe Kolegium Rządzące Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ks. Kowalenko zasiadł w nim jako jeden z reprezentantów duchowieństwa białego (parafialnego). Innymi członkami kolegium byli arcybiskup Tymoteusz (Szretter) jako przewodniczący, biskup Jerzy (Korenistow), ks. Eugeniusz Naumow, ks. Wsiewołod Łopuchowicz, ks. Michał Kiedrow oraz Mikołaj Sieriebriannikow[9]. W czasie prac kolegium kilkakrotnie sprzeciwiał się sposobowi, w jaki metropolita Dionizy został pozbawiony urzędu[10].
Był żonaty z Nadieżdą z d. Żelechowską, córką kapłana prawosławnego z parafii w Werbkowicach. Mieli syna Anatola i córkę Larysę[2].
Przypisy
edytuj- ↑ K. Urban, Ksiądz Atanazy Semeniuk 1904–1996 (życie długie, trudne i ciekawe...), Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60311-07-3, s.19.
- ↑ a b c d e f g K. Latawiec, Duchowieństwo cerkwi prawosławnych resortu celnego i straży granicznej w Królestwie Polskim w latach 1851–1914, Res Historica, nr 37 (2014), ss. 218–219.
- ↑ Благочиннический Округ Пограничных Церквей Варшавской Епархии.
- ↑ Parafia Prawosławna św. Jana Klimaka w Warszawie na Woli.
- ↑ S. Dudra, Metropolita..., s.38.
- ↑ Stefan Dudra, Kościół Prawosławny na ziemiach zachodnich i północnych Polski po II wojnie światowej, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2004, s. 24, ISBN 83-89712-37-7, OCLC 69311720.
- ↑ A. Mironowicz, Kościół prawosławny...., s. 207.
- ↑ S. Dudra, Metropolita..., s.92.
- ↑ A. Mironowicz, Kościół prawosławny..., s. 248.
- ↑ S. Dudra, Metropolita..., s.107.
Bibliografia
edytuj- S. Dudra: Metropolita Dionizy (Waledyński) 1876–1960. Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna, 2010. ISBN 978-83-603-11-34-9.
- A. Mironowicz: Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2001. ISBN 83-7431-046-4.