Jan Jastrzębski (major artylerii)
Jan Stanisław Jastrzębski h. Ślepowron (ur. 23 kwietnia 1892 w Samborze, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – polski prawnik[1], major dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, burmistrz Lubartowa, ofiara zbrodni katyńskiej.
.JPG)
| |
 major dyplomowany artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca dywizjonu |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 23 kwietnia 1892 w Samborze, w rodzinie Mariana i Olimpii z Wesołowskich. Ukończył gimnazjum w Stanisławowie (1910), wydział prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i Wyższą Szkołę Wojskową[2]. W latach 1908–1910 był członkiem Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej w Stanisławowie. Podczas I wojny światowej, w latach 1914–1918, służył w armii austriackiej.
W Wojsku Polskim został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Służył w 6 pułku artylerii polowej. We wrześniu 1923 został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego[3][4][5]. Został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925. Pełnił funkcję dowódcy I dywizjonu 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach[6]. W grudniu 1929 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie na stanowisku szefa oddziału[7][8][9]. W listopadzie 1932 został zwolniony z zajmowanego stanowiska w Sztabie Głównym i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, a z dniem 31 marca 1933 przeniesiony w stan spoczynku[10][11]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilejka. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[12].
Od stycznia 1935 był burmistrzem miasta Lubartowa. Ponadto był m.in. prezesem oddziału powiatowego Związku Straży Pożarnych, przewodniczącym powiatowego Komitetu Zimowej Pomocy Bezrobotnym, wiceprezesem powiatowego Związku Rezerwistów, członkiem powiatowej Rady Szkolnictwa oraz członkiem zarządu Związku Elektryfikacyjnego w Lublinie[2].
Po wybuchu II wojny światowej przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu nr II w Lublinie. W czasie kampanii wrześniowej – po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 – w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku[13]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[13], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[14]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 3903[13].
W 1927 ożenił się z Jadwigą Stefanowską[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych dwukrotnie[15][2] (po raz pierwszy w 1922[16])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
Upamiętnienie
edytuj
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[17][18][19]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[20][21][22].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Jana Jastrzębskiego przy Zespole Szkół w Wohyniu.
Jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 179-5-26,27)[23].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 105.
- ↑ a b c d e f Łoza 1939 ↓, s. 121.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923, s. 584.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 648, 741.
- ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 17.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 376, 455.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 386.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180, 468.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 listopada 1932, s. 399.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 20 maja 1933, s. 121.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 893.
- ↑ a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 191.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 maja 1922, s. 347.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 14 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: PIOTR TAŁAJEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-19].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista oficerów Sztabu Generalnego (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1926.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939.