Jan Hińcza z Rogowa
Jan Hińcza z Rogowa herbu Działosza (ur. 1405–1410, zm. 29 września 1473) – polski rycerz, podskarbi koronny (1447–1460), kasztelan rozprzański (1443–1452), starosta nieszawski (1452), kasztelan sieradzki (1453), kasztelan sandomierski (1460), starosta krzepicki (1466), starosta golubski (1472).
 Działosza | |
| Jan Hińcza z Rogowa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
1405–1410 |
| Data śmierci |
29 września 1473 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona |
Dorota Koziegłowska |
| Rodzeństwo |
Henryk |
Życiorys
edytujBył drugim synem Hinczki z Rogowa. W 1427 przebywał na dworze króla Władysława Jagiełły, gdzie został oskarżony o romans z królową Sonką Holszańską[1]. Następnie związał się z ruchem husyckim kierowanym przez Spytka z Melsztyna. Opuścił go jednak przed decydująca walką i przeszedł na stronę przeciwną[2]. W 1439 w czasie bitwy pod Grotnikami dowodził wojskami atakującymi obóz husytów w zakolu rzeki Nidy[3].
W 1440 towarzyszył Władysławowi Warneńczykowi w podróży na Węgry. W latach 1443–1452 pełnił urząd kasztelana rozprzańskiego, natomiast w latach 1447–1460 był podskarbim koronnym.
W latach 1445–1473, w imieniu swojej żony, zarządzał zamkiem w Mirowie, mianując przy tym burgrabiów[4].
W 1452 piastował urząd starosty nieszawskiego, jako rycerz i dyplomata brał udział w wojnie trzynastoletniej, wraz z Mikołajem Szarlejskim, włączył się czynnie o przyłączenie Prus do Polski. Według historyka, Jana Długosza, brał udział w rokowaniach pokojowych z Krzyżakami w 1455 i 1464 roku. W 1457 towarzyszył w orszaku królowi Kazimierzowi w czasie wizyty w Gdańsku. Od 1453 był kasztelanem sieradzkim. W 1460 został mianowany kasztelanem sandomierskim, w 1466 został starostą krzepickim, a w 1472 starostą golubskim[5]. Był gwarantem pokoju toruńskiego z 1466 roku[6].
Dysponując ogromnym majątkiem dokonał wielu fundacji głównie na rzecz kościoła katolickiego. W 1459 rozpoczął budowę rodzinnego mauzoleum kaplicy na Wawelu. W rodzinnym Rogowie ufundował drewniany kościół, po śmierci kardynała Zbigniewa Oleśnickiego wspierał finansowo budowę kościoła Bernardynów na Stradomiu. Dla bernardynek ufundował drewniany kościół św. Agnieszki[7].
W 1466 jako starosta krzepicki za zgodą króla wyraził zgodę na utworzenie w Krzepicach klasztoru kanoników laterańskich[7]. W Kole, przy Kościele Podwyższenia Krzyża Świętego, ufundował i uposażył kolegium mansjonarzy[8].
Wspierał szpitale; św. Ducha w Krakowie (nie istnieje), św. Jadwigi na Stradomiu (przebudowany), w testamencie zapisał srebrne naczynia katedrze wawelskiej[8].
Życie prywatne
edytujBył drugim synem Hinczki z Rogowa oraz Ofki nieznanego pochodzenia[9]. Miał czwórkę rodzeństwa, w tym Henryka, Małgorzatę, Jakuba Nadobnego i Jadwigę[10].
Ożenił się z Dorotą Koziegłowską herbu Lis[4]. Zmarł bezpotomnie[11], pozostawiony przez niego majątek odziedziczyły wnuki jego siostry, Małgorzaty, a synowie Jana Kobylańskiego; Jan i Jakub Kobylański (zm. 1528)[8][11].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Bożena Czwojdrak Jan Hińcza z Rogowa – rycerz królowej Zofii [w] Faworyci i opozycjoniści. Król a elity polityczne w Rzeczpospolitej XV-XVIII wieku wyd. Zamek Królewski na Wawelu 2006
- ↑ Rycerz Hińcza z Rogowa i husytyzm
- ↑ Tadeusz Manteuffel, Historia Polski. Tam I do roku 1764. Warszawa 1958, s. 597
- ↑ a b Urzędnicy łęczyccy, sieradzccy i wieluńscy XIII-XV w. spisy oprac. Janusz Bieniak, Alicja Szymczakowa. Wyd. Wrocław 1985 s. 154
- ↑ Hińcza z Rogowa (zm. 1473), kasztelan sandomierski [w] Polski Słownik Biograficzny t. 9 wyd. 1961 s. 521
- ↑ Antoni Gąsiorowski, Polscy gwaranci traktatów z Krzyżakami XIV-XV wieku, w: Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2-3, 1971, s. 259.
- ↑ a b Parafia św. Jakuba w Krzepicach
- ↑ a b c Janina Kalinowska, Jan Hińcza z Rogowa i jego działalność fundacyjna na dworze pierwszych Jagiellonów [w] „Analecta Cracoviensia” t. 19 (1987), s. 319–341
- ↑ Czwojdrak 2002 ↓, s. 259.
- ↑ Czwojdrak 2002 ↓, s. 48-98.
- ↑ a b Minakowski ↓.
Linki zewnętrzne
edytuj- https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/10721/1/Czwojdrak_Rogowscy_herbu_Dzialosza_podskarbowie_krolewscy.pdf
- Bożena Czwojdrak, Rogowscy herbu Działosza podskarbiowie królewscy. Studium z dziejów możnowładztwa w drugiej połowie XIV i w XV wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002 [dostęp 2024-06-20] (pol.).