Jan Grot

Jan Grot (Grotowic) herbu Rawicz (zm. 5 sierpnia 1347 w Wawrzeńczycach) – biskup krakowski.

Jan Grot

Kraj działania	Zjednoczone Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 1347 Wawrzeńczyce
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1326–1347
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1 października 1326
Sakra biskupia	1327

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	1327
Konsekrator	Janisław

Życiorys

Był synem podkomorzego sandomierskiego (który piastował także urząd kasztelana połanieckiego). Od 1313 był kanclerzem kujawskim, od 1318 łęczyckim przy Władysławie Łokietku. W 1325 odbył studia w Bolonii. 1 października 1326 został biskupem krakowskim, sakrę biskupią otrzymał w 1327.

Polityka

W 1322 oczyścił się z zarzutów Jana Muskaty o sprzeniewierzenie pieniędzy zbieranych na kolektę papieską. W 1328 jego wysłannik zdefraudował 20 grzywien złota, przeznaczonego dla papieża. W 1329 po raz drugi padł ofiarą oszustwa, gdy wysłany przez niego zakonnik krzyżacki zawłaszczył pieniądze biskupa. Wszedł wówczas w konflikt z kolektorem i nuncjuszem papieskim w Polsce Piotrem z Alwerni, który oskarżał go o rabunek dóbr kościelnych. Papież w 1334 odwołał nuncjusza. Stanął na czele opozycji wobec króla, Kazimierza III. Wielkiego, niechętny jego polityce ustępstw wobec Krzyżaków. W 1334 rzucił klątwę na króla i nałożył interdykt na diecezję. Wystąpił w obronie wolności biskupstwa krakowskiego wobec monarchii i przeciwko jej obciążeniom finansowym na rzecz państwa. W odpowiedzi Kazimierz oskarżył biskupa przed papieżem o zdradzanie tajemnic stanu, nawoływanie do buntu i nadużycia w nadawaniu beneficjów kościelnych. Napominany przez papieża do pojednania z królem, pozostał nieprzejednany. W 1338, gdy ekskomunikowany król wszedł do katedry wawelskiej biskup przerwał nabożeństwo. Najechał zbrojnie na Wawel, pod nieobecność króla, by uwolnić swojego sługę. Stał się jednym z głównych świadków w procesie warszawskim w 1339 przeciwko Krzyżakom. Posłował do papieża do Awinionu w celu zatwierdzenia wyroku tego procesu. W 1341 papież mianował go swoim komisarzem do pertraktacji z zakonem krzyżackim, w tym roku otrzymał też paliusz arcybiskupi. W 1343 pojednał się z królem, Kazimierzem III, nie podpisał się jednak pod pokojem kaliskim (1343).

Działalność w diecezji

Kontynuował przebudowę katedry wawelskiej, w 1346 konsekrował jej główny ołtarz. Był też fundatorem wielu wsi na prawie czynszowym i kościołów wiejskich. W 1328 wydał pierwsze statuty kapitulne, w 1331 statuty synodalne. Bronił niezależności finansowej kościoła wobec władzy świeckiej. Dbał też o niezależność finansową swojej diecezji w kościele, tocząc wiele procesów tak ze świeckimi jak i duchownymi.

Konotacje w kulturze

Postać arcybiskupa Jana Grota pojawiła się dwukrotnie w polskich produkcjach filmowych: w filmie fabularnym pt. Kazimierz Wielki z 1975 roku w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich, gdzie w rolę biskupa wcielił się Piotr Pawłowski i w serialu telewizyjnym pt. Korona królów z 2018 roku w reżyserii Wojciecha Pacyny i Jacka Sołtysiaka, w którym odtwórcą roli biskupa był Robert Gonera

Linki zewnętrzne

• Jan Grot – niepokorny biskup i jego zatargi z Kazimierzem Wielkim. Historia.org.pl