Jan Cetner (zm. 1679)
Jan Cetner herbu Przerowa (zm. 11 grudnia 1679[1]) – rotmistrz, pułkownik wojsk koronnych, deputat Trybunału Koronnego (1667), starosta generalny ruski w latach 1676-1679[2], starosta szczurowiecki[3].
 Przerowa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data śmierci | |
Studiował na uniwersytecie w Grazu i w Paryżu. Kilkukrotnie wybierany posłem na sejm z ziemi halickiej (1666, 1668, 1675, 1678)[4]. Był także deputatem Trybunału Koronnego (1667).
Brał udział w wojnie polsko-kozacko-tatarskiej (1666–1671) i wyprawie Jana III Sobieskiego na czambuły tatarskie w ramach wojny polsko-tureckiej (1672–1676). Walczył m.in. pod Bracławiem (26 sierpnia 1671) i Niemirowem (7–8 października 1672)[4].
Sędzia kapturowy ziemi lwowskiej w 1673 roku[5]. Poseł sejmiku wiszeńskiego na sejm koronacyjny 1676 roku[6]. Poseł na sejm 1677 roku[7].
Zmarł w grudniu 1679 (chociaż według niektórych nastąpiło to na początku 1680[4]). O jego zabójstwo podejrzewano czarownice – Oryszkę z Ożydowa i Paraszkę Hłacholichę z Przewłocznej[8]. Ich proces toczył się w 1681 przed Trybunałem Koronnym w Lublinie[9].
Był synem Aleksandra, kasztelana halickiego i Anny z Zamoyskich. Jego żoną była Zofia Anna, córka Mikołaja Daniłowicza, podczaszego koronnego. Mieli siedmioro dzieci.
Przypisy
edytuj- ↑ Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, t. III: Ziemie Ruskie, z. 1: Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: 1987, s. 153.
- ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy. Oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 153.
- ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. T. 3 : Ziemie ruskie. Zeszyt 1 : Urzędnicy wojewόdztwa Ruskiego XIV–XVIII wieku (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy / oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 317.
- ↑ a b c Zygmunt Lasocki, Cetner Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 239-240.
- ↑ Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Aleksandra hr. Stadnickiego. Wyd. staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego. T. 22. Lauda sejmikowe. T. 3. Lauda wiszeńskie 1673-1732 r., Lwów 1914, s. 2.
- ↑ Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 589.
- ↑ Krystyn Matwijowski: Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego. Wrocław: 1976, s. 251.
- ↑ Magdalena Kowalska-Cichy: Magia i procesy o czary w staropolskim Lublinie. Lublin: 2019, s. 96-99.
- ↑ Podejrzewano, że kobiety zostały namówione przez szlachcica Mikołaja Mnichowskiego do nasłania diabłów przynajmniej na kilka osób (m.in. Jana Cetnera, Michała Popiela i cześnika kijowskiego Aleksandra Gałeckiego). Wiadomo, że poddano je torturom, ale wyroku w tej sprawie nie udało się odnaleźć. Protokół z rozprawy przed Trybunałem Koronnym zob. Mirosława Dąbrowska-Zakrzewska. Procesy o czary w Lublinie w XVII i XVIII wieku. „Prace i Materiału Etnograficzne”. t. 6, s. 276-282, 1947.