Jan Benedykt Solfa
Jan Benedykt Solfa herbu własnego (ur. w 1483 w Trzebielu, zm. 31 marca 1564 w Krakowie[1][2]) – lekarz, kanonik warmiński[3], głogowski[4], wrocławski[5], wileński, sandomierski, warszawski i krakowski.
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| nadworny lekarz królewski | ||
| Okres sprawowania |
1522-1564 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
Absolwent Akademii Krakowskiej[6]. W latach 1513–1518 odbył studia medyczne we Włoszech, prawdopodobnie w Bolonii[6] i Wenecji. Od 1522 roku nadworny lekarz Zygmunta I Starego i Zygmunta Augusta[5][7]. W 1541 cesarz Karol V podniósł go do stanu szlacheckiego i obdarzył herbem (Solfa), co potwierdził własnym nadaniem król Zygmunt. Autor wielu nowatorskich traktatów medycznych o sposobach leczenia różnych chorób i o etyce lekarskiej. Pisał wiersze i prace o tematyce historycznej, teologicznej i filozoficznej. Jego dzieła na bieżąco wydawane były w Krakowie[8], a także w Moguncji. Ponadto utrzymywał żywe kontakty z wieloma wybitnymi myślicielami, min. z Celio Calcagninim i z Erazmem z Rotterdamu.
Godność kanonika kapituły warmińskiej otrzymał w 1526, zajmując miejsce zmarłego Jana Chrapickiego. Rzadko przebywał na Warmii, ale regularnie współpracował jako lekarz z Mikołajem Kopernikiem (który na jego rzecz zrezygnował w 1538 z godności scholastyka Świętego Krzyża we Wrocławiu). W 1532 i 1536 razem z Kopernikiem prowadził kurację biskupa Maurycego Ferbera, a w 1541 obaj kanonicy-lekarze korespondowali w sprawie choroby jednego z dworzan księcia Albrechta Hohenzollerna w Królewcu. Od 1547 (po śmierci kanonika Pawła Płotowskiego) Solfa był prepozytem kapituły warmińskiej. Rok później występował przeciwko kandydaturze Tiedemanna Giesego na biskupa warmińskiego, popierając Stanisława Hozjusza, a w 1550 po śmierci Giesego sam znalazł się na królewskiej liście kandydatów na warmińską stolicę biskupią[9].
Pochowany w katedrze na Wawelu[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Informacje o gminie Trzebiel. Informacyjny serwis internetowy Starostwa Powiatowego w Żarach. [dostęp 2010-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-28)].
- ↑ Teresa Borawska, Solfa Jan Benedykt, w: Słownik biograficzny kapituły warmińskiej (redaktor Jan Guzowski), Olsztyn 1996, s. 229. Oracki podaje datę dzienną śmierci J. B. Solfy: 30 marca 1564 (Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II: L–Ż, Olsztyn 1988, s. 155).
- ↑ Aneta Kaczmarek: Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla. Genealogia Polska na stronie internetowej www.genpol.com, 2007-01-18. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ Dziedzictwo kulturowe Głogowa (do 1945 r.). Towarzystwo Ziemi Głogowskiej na stronie internetowej www.glogow.pl. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ a b Eryk Adamczyk: Udział Śląska we wczesnym rozwoju nauk lekarskich. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu – Nr 131/2004 – Publicystyka. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ a b Zbigniew Domosławski: Wypisy do przedmiotu propedeutyka i historia medycyny. Jelenia Góra: Karkonoskie Towarzystwo Naukowe Kolegium Karkonoskie, 2005, s. 55.
- ↑ Lekarze w służbie królów i hetmanów polskich. Serwis internetowy Naczelnej Izby Lekarskiej. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ Katalog elektroniczny Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Ossolineum. [dostęp 2010-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-25)].
- ↑ Borawska, op. cit., s. 229; Oracki, op. cit., s. 155.
Bibliografia
edytuj- Waldemar Koźuszek: Jan Benedykt Solfa, lekarz polskiego odrodzenia. Wrocław: PWN, 1966, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.
- Tomasz Jaworski: Jan Benedykt Solfa (1483–1564): humanista, nadworny lekarz ostatnich Jagiellonów. W: Praca zbiorowa pod red. Kazimierza Bartkiewicza: Ludzie Środkowego Nadodrza : wybrane szkice biograficzne (XII – XX wiek). Zielona Góra: Verbum, 1998, s. 190–3. ISBN 83-909375-0-6.
- Teresa Borawska, Solfa Jan Benedykt, w: Słownik biograficzny kapituły warmińskiej (redaktor Jan Guzowski), Olsztyn 1996, s. 228–229 (błędna data urodzenia: 1438).
- Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, tom II: L–Ż, Olsztyn 1988, s. 155.
Linki zewnętrzne
edytuj- Publikacje Jana Benedykta Solfy w bibliotece Polona