Jan Baranowicz

polski pisarz

Jan Baranowicz (ur. 15 maja 1906 w Borzęcinie k. Brzeska Krakowskiego, zm. 20 czerwca 1983 w Katowicach) – poeta, prozaik, autor fraszek, humoresek, satyr, książek dla dzieci i młodzieży a także audycji radiowych.

Jan Baranowicz
Baran
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1906
Borzęcin (województwo małopolskie)

Data i miejsce śmierci

20 czerwca 1983
Katowice

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Złoty Krzyż Zasługi Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys

edytuj

Posiadał wiele pseudonimów m.in. Baran. W 1926 zdał maturę i rozpoczął studia na UJ w Krakowie, na kierunku filologia polska. Następnie wstąpił do seminarium duchownego w Tarnowie. Od 1913 przebywał na Śląsku, gdzie działał w organizacjach młodzieżowych takich jak „Znicz” i „Wici”. Podczas kryzysu ekonomicznego podjął pracę w Ochotniczych Drużynach Robotniczych na Śląsku.

W 1923 zadebiutował jako poeta na łamach prasy, natomiast w 1938 wydał tom poezji Pieśń o jaworowym krzaku. W okresie okupacji pełnił funkcję urzędnika w wiejskiej Spółdzielni Spożywców, przebywając w Borzęcinie i w Bogumiłowicach. W 1943 został schwytany przez gestapo i uwięziony za współpracę z Batalionami Chłopskimi (BCh).

W latach 1945–1953 był redaktorem katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. Od 1961 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Nowego w Zabrzu. W 1956 otrzymał kulturalną nagrodę WRN w Katowicach za całokształt dokonań literackich. Za dzieła takie jak Mój przyjaciel Lompi, Święta z Kępy uzyskał nagrodę Rady Ministrów. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Medalem 30-lecia Polski Ludowej, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (dwukrotnie) i odznaką „Zasłużony dla rozwoju województwa katowickiego”[1].

Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach[2].

 
Grób Jana Baranowicza na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Dzieła

edytuj
  • Wiersze (1946)
  • Madejowa klechda (1947)
  • Szopka betlejemska (1947)
  • Łąka skowronków (1948)
  • Spółdzielnia nad Zieloną Wodą (1950)
  • Chłopska pieśń walki i zwycięstwa (1952)
  • Spółdzielnia nad jeziorem (1952)
  • Muzyka świerszczy (1953)
  • Mój przyjaciel Lompi (1953, 1954, 1955)
  • Na chłopski rozum (1954)
  • Kołacz i razowiec (1955)
  • Pieśń o Marku Prawym (1955)
  • Trudna młodość (1956)
  • Baśnie śląskie (1957)
  • Lata we mgle (1957)
  • Święta z Kępy (1957)
  • Zielone ścieżki (1957)
  • Ośmiu świętych od wina (1958)
  • Ludzie i świątki (1959)
  • Liryki wybrane (1960)
  • Juliusz Ligoń (1960)
  • Kurtokowie (1962)
  • Baśnie kwitną na hałdach (1962)
  • Studnia Białonóżki (1963)
  • Potok Łabajów (1965)
  • Przygoda z krętogłowem (1966)
  • Mój krajobraz (1966)
  • Strzały na grobli (1974)
  • Kolczyki Kalimury (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1974)
  • Notatnik beskidzki (1975)

Przypisy

edytuj
  1. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 34–35. ISBN 83-223-2073-6.
  2. Katowickie bery..., Nasze Katowice, nr 8 (34), ISSN 1899-9530, s. 5.

Bibliografia

edytuj
  • Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Warszawa: Agencja Autorska, 1970.