Jan Balliol

Jan Balliol, znany również jako: Jan de Balliol (ur. ok. 1248, zm. ok. 25 listopada 1314) – od 1292 do abdykacji w 1296 roku król Szkocji.

Jan Balliol

Król Szkocji
Okres	od 17 listopada 1292 do 10 lipca 1296
Koronacja	30 listopada 1292
Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia	ok. 1248 Barnard Castle
Data śmierci	ok. 25 listopada 1314
Ojciec	Jan, 5. baron Balliol
Matka	Devorguilli Balliol
Żona	Izabela de Warenne od 1281
Dzieci	Edward, Alinore, Anna, Agness Maud, Henryk

Jan Balliol wraz z żoną

Urodził się w Barnard Castle, jako syn Devorguilli Balliol (zm. 1290), córki Alana, piątego lorda Galloway (zm. 1234). Jego ojcem był Jan, piąty baron Balliol i lord Barnard Castle (zm. 1269). W 1281 roku ożenił się z Izabelą de Warenne, córką Jana de Warenne, siódmego earla Surrey, i Alicji de Lusignan. Jej dziadkami od strony matki byli: Hugo X de Lusignan i Izabela d’Angoulême (wdowa po królu Anglii – Janie bez Ziemi). Para miała syna (i prawdopodobnie 4 innych dzieci):

• Edwarda Balliola, króla Szkocji (zm. 1364),
• księżniczkę Alinore Balliol,
• księżniczkę Annę Balliol,
• księżniczkę Agness Maud Balliol,
• księcia Henryka Balliola (zm. 16 grudnia 1332, w bitwie pod Annan).

Król Szkocji

Jako pra-prawnuk króla Dawida I (od strony matki), po bezpotomnej śmierci królowej Małgorzaty, zgłosił swoje pretensje do tronu Szkocji, w Berwick-upon-Tweed, 3 sierpnia 1291. Jego największym rywalem był wtedy Robert Bruce, piąty lord Annandale i dziadek późniejszego króla – Roberta I Bruce’a. Szkoci przegłosowali jego kandydaturę, w wielkiej sali zamku Berwick, 17 listopada 1292 roku. 30 listopada w Scone został uroczyście koronowany na króla Szkocji. Ufundował wtedy Balliol College na Uniwersytecie w Oksfordzie, jedną z pierwszych szkół w Oksfordzie.

Jednakże król Anglii – Edward I również rościł sobie prawa do korony szkockiej, wobec czego dokonał najazdu na Szkocję, rozpoczynając tym samym pierwszą szkocką wojnę o niepodległość. Szkoci zostali pokonani w bitwie pod Dunbar, 27 kwietnia 1296 roku, a Jan abdykował w zamku w Montrose, 10 lipca tego roku. Anglicy wywieźli go do Anglii i zamknęli w Tower of London.

Dalsze życie

Dzięki wstawiennictwu papieża Bonifacego VIII, Anglicy latem 1301 roku wypuścili go i pozwolili wyjechać pod warunkiem, że będzie żył na ziemiach papieskich. Osiadł z rodziną w Pikardii, w rodzinnych ziemiach swoich przodków, gdzie mieszkał do końca swojego życia.

Zmarł w 1314, w baronacie Hélicourt we Francji. Jego syn, Edward, odziedziczył po nim pretensje do tronu Szkocji, których nie omieszkał zgłosić.