Jan (Wraniszkowski)
Jan, imię świeckie Zoran Vraniškovski (ur. 28 lutego 1966 w Bitoli) – locum tenens metropolii Wełes, zwierzchnik autonomicznego Arcybiskupstwa Ochrydzkiego.
| Zoran Wraniszkowski | |
| Arcybiskup Ochrydy | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1966 |
| Zwierzchnik Arcybiskupstwa Ochrydzkiego | |
| Okres sprawowania |
od 2002 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
7 lutego 1998 |
| Prezbiterat |
11 lutego 1998 |
| Chirotonia biskupia |
19 czerwca 1998 |
| Data konsekracji |
19 czerwca 1998 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Młodość
edytujUkończył szkołę średnią w rodzinnej Bitoli i rozpoczął w 1985 studia inżynieryjne w Skopje. Po ich ukończeniu w 1990 podjął studia teologiczne na Uniwersytecie Belgradzkim, podejmując równocześnie pracę jako inżynier, zatrudniony przez eparchię bitolską Macedońskiego Kościoła Prawosławnego. Założył w mieście bibliotekę eparchialną, w której sam pracował. W 1995 ukończył pierwszy etap studiów teologicznych, kontynuując je i specjalizując się w dogmatyce prawosławnej. Część nauki odbywał w Tesalonikach, gdzie uczył się języka greckiego. Rozpoczął następnie studia doktoranckie, których do tej pory nie ukończył. 7 lutego 1998 złożył śluby zakonne, cztery dni później został hieromnichem.
Biskup
edytujJuż 19 czerwca 1998 został wyświęcony na biskupa dremwickiego. Prowadził cykl otwartych wykładów z teologii w cerkwi w Bitoli. W marcu 2000 został tymczasowym administratorem metropolii bregalnickiej, po czym w listopadzie tego samego otrzymał godność metropolity Wełes. W dwa lata później, w odpowiedzi na apel patriarchy serbskiego Pawła, postanowił wystąpić z niekanonicznego Macedońskiego Kościoła Prawosławnego i przejść razem z całą podległą mu metropolią pod jurysdykcję Serbskiego Kościoła Prawosławnego. 22 czerwca 2002 został formalnie przyjęty pod tę jurysdykcję. Niemal natychmiast został z tego powodu usunięty przez policję macedońską (wobec wsparcia rządowego dla Macedońskiego Kościoła Prawosławnego) z zajmowanych przez siebie obiektów przynależnych metropolicie, obiektem represji stali się również wierni mu duchowni. 23 września 2002 otrzymał godność egzarchy nowo powołanego Arcybiskupstwa Ochrydzkiego, w grudniu tego samego roku został wybrany przewodniczącym Świętego Synodu biskupów tej struktury.
W 2005, w czasie przekraczania granicy grecko-macedońskiej, został zatrzymany przez policję i oskarżony o sianie nienawiści na tle etnicznym, rasowym i religijnym, czego dowodem miała być nieprzychylna wobec Macedońskiego Kościoła Prawosławnego publikacja w kalendarzu cerkiewnym oraz sam fakt objęcia przez niego funkcji zwierzchnika struktury kościelnej nieuznawanej przez władze. W jego sprawie zapadł wyrok 18 miesięcy pozbawienia wolności, skrócony przez Sąd Najwyższy do ośmiu[1]. W drugim procesie metropolita został skazany na dwa lata więzienia, w którym ostatecznie spędził 256 dni.
Amnesty International uznała uwięzionego metropolitę za więźnia sumienia[2]. Listy do władz macedońskich w sprawie jego uwolnienia przesyłali również patriarcha konstantynopolitański Bartłomiej[3], patriarcha moskiewski Cyryl (jeszcze jako biskup, jako przedstawiciel Cerkwi rosyjskiej)[4], przedstawiciele monasterów Góry Athos[5], a także papież Benedykt XVI[6].
Ostatecznie arcybiskup ochrydzki opuścił więzienie w kwietniu 2007[7], jednak w październiku 2009 został skazany ponownie, pod zarzutem przywłaszczenia mienia kościelnego, na 2,5 roku więzienia. Wyrok zapadł pomimo ekspertyzy, która wykluczyła możliwość dokonania przez niego oszustwa finansowego w czasie, gdy był jeszcze duchownym Macedońskiego Kościoła Prawosławnego[8].
16 listopada 2010 został aresztowany w czasie przekraczania granicy bułgarsko-serbskiej, na podstawie nakazu Interpolu wydanego w Macedonii[9]. Jednak 4 stycznia 2011 bułgarski sąd apelacyjny nie zgodził się na jego ekstradycję do Macedonii[10]. 12 grudnia 2011 duchowny został aresztowany po raz kolejny, gdy przekraczał granicę grecko-macedońską. Przewieziono go do więzienia Idrizowo k. Skopje[11], a w styczniu 2012 przeniesiono na oddział zamknięty zakładu karnego[12]. 11 maja 2012 skazany na 2,5 roku więzienia i zobowiązany do wypłaty Macedońskiemu Kościołowi Prawosławnemu 250 tys. euro odszkodowania[13].
W listopadzie 2012 patriarcha serbski Ireneusz oznajmił, że dalsze prowadzenie rozmów między Cerkwią Serbską a Macedońskim Kościołem Prawosławnym w sprawie uregulowania statusu kanonicznego tego ostatniego będzie mogło być prowadzone dopiero po zwolnieniu metropolity Jana z więzienia[14].
Arcybiskup Jan ponownie odzyskał wolność 2 lutego 2015[15]. W związku z tym na posiedzeniu soboru biskupów Serbskiego Kościoła Prawosławnego (maj 2015) – w którym uczestniczył również arcybiskup Jan – postanowiono wznowić dialog z Macedońskim Kościołem Prawosławnym[16].
Bibliografia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wyrok Sądu Najwyższego
- ↑ Amnesty International sees Jovan Vraniskovski a prisoner of conscience
- ↑ List patriarchy do premiera Macedonii Vlado Buckovskiego. [dostęp 2009-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-16)].
- ↑ List patriarchy Cyryla do prezydenta Macedonii
- ↑ List przedstawicieli Góry Atos do metropolity Jovana
- ↑ cerkiew.pl - wersja tymczasowa [online], www.cerkiew.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Informacja o uwolnieniu metropolity
- ↑ Oświadczenie Synodu biskupów Arcybiskupstwa Ochrydzkiego
- ↑ Metropolita Jan aresztowany. [dostęp 2010-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Бугарски суд није допустио екстрадицију Архиепископа охридског Г. Јована
- ↑ Саопштење за јавност Архиепископије охридске
- ↑ Archbishop Jovan transferred to the strictest closed section of the “Idrizovo” prison
- ↑ Сербская Православная Церковь осудила вынесенный македонским судом приговор архиепископу Охридскому Иоанну (Вранишковскому)
- ↑ Сербская Православная Церковь не будет вести переговоры с непризнанной Македонской Православной Церковью до тех пор, пока архиепископ Охридский Иоанн (Вранишковский) не будет освобожден из заключения
- ↑ Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Macedonia: Arcybiskup Jan wypuszczony z więzienia po 3 latach [dostęp: 03.02.2015.]
- ↑ Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Posiedzenie soboru biskupów Serbskiej Cerkwi Prawosławnej – ważne decyzje [dostęp: 04.06.2015.]