Jakubowice (Siemianowice Śląskie)
Jakubowice – dawna wieś w historycznej ziemi bytomskiej, obecnie zaginiona.
Lokalizacja
edytujOdnośnie do dokładnego położenia wsi w literaturze pojawiały się różne hipotezy. Siedliska Jakubowic doszukiwano się m.in. w pobliżu kopalni Saturn w Czeladzi czy w rejonie siemianowickiego parku Pszczelnik[1]. Najnowsze ustalenia badaczy odrzucają jednak te hipotezy, wskazując za najbardziej prawdopodobny rejon kolonii Srokowiec na terenie dzisiejszego miasta Siemianowice Śląskie[2]. W średniowieczu wieś graniczyła z Bytkowem, Bogucicami, Dąbrówką Małą, Siemianowicami i Czeladzią[3].
Toponomastyka
edytujNazwa patronimiczna, pochodząca od imienia Jakub[4]. Z pochodzeniem nazwy wiąże się jedna z legend o trzech braciach: Jakubie, Michale i Siemionie (Szymonie), którzy zajmowali się rybołówstwem w okolicznych stawach. Od ich imion pochodzą części Siemianowic Śląskich – odpowiednio: dawna wieś Jakubowice, Michałkowice i Siemianowice[5].
Początki wsi
edytujPierwsza wzmianka o wsi pochodzi z urbarza bytomskiego, opracowanego w 1532 roku Już wtedy osada została określona jako „opuszczona”, co wskazuje, że jej rodowód sięga wcześniejszych stuleci[6]. U progu XVI wieku Jakubowice były wsią rycerską w posiadaniu Tomasza Bolcza. Za błędny należy uznać pojawiający się w literaturze pogląd, jakoby w 1498 roku wieś należała do Mikołaja Mieroszewskiego. Ten ród objął grunty jakubowickie dopiero w 2. połowie XVI wieku[7].
Opuszczenie wsi
edytujW literaturze przez lata błędne przyjmowano, jakoby wieś została zniszczona w stycznia 1588 roku w czasie tzw. wojen sukcesyjnych[8] pomiędzy zwolennikami Maksymiliana III Habsburga a Janem Zamoyskim[9]. W czasie tych walk ucierpiały prawdopodobnie inne Jakubowice, leżące w pobliżu Byczyny[10]. Z kolei Jakubowice w ziemi bytomskiej opuszczono jeszcze przed 1532 rokiem, choć nieznane są przyczyny tego wydarzenia[11]. Wsi już nigdy nie odbudowano[12], a jej grunty włączono do sąsiednich folwarków i osad[9]. Przez kolejne stulecia Jakubowice wzmiankowano jako puste[1]. 2 stycznia 1596 roku pustą wieś Jakubowice odziedziczył Krzysztof Mieroszewski, a 12 października 1623 roku obszar Jakubowic Zofia z Giebułtowa Mieroszewska sprzedała Wojciechowi Mieroszewskiemu[13]. Dobra te pozostawały w rodzie Mieroszewskich do 1692 roku[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Halor 2000 ↓, s. 74.
- ↑ Bulla K., Noparlik P., Zaginiona wieś Jakubowice..., s. 244.
- ↑ Bulla K., Noparlik P., Zaginiona wieś Jakubowice..., s. 250.
- ↑ Noparlik P., Ziemia Bytomska..., 363.
- ↑ Halor 2000 ↓, s. 22.
- ↑ Noparlik P., Ziemia bytomska..., s. 363-364.
- ↑ Bulla K., Noparlik P., Zaginiona wieś Jakubowice..., s. 250.
- ↑ a b Halor 2000 ↓, s. 179.
- ↑ a b Rechowicz 1969 ↓, s. 27.
- ↑ Bulla K., Noparlik P., Zaginiona wieś Jakubowice..., 203-204.
- ↑ Noparlik P., Ziemia Bytomska..., 115.
- ↑ Jakubowice. [w:] Blog o Siemianowicach Śląskich [on-line]. siemianowice.slask.pl, 2010-02-03. [dostęp 2021-01-13]. (pol.).
- ↑ Halor 2000 ↓, s. 125.
Bibliografia
edytuj- Bulla K., Noparlik P., Zaginiona wieś Jakubowice, [w:] Wieś miniona. Ciało, zdrowie, bezpieczeństwo, red. A. Przybyła-Dumin, K. Fokt, P. Nocuń, Chorzów 2023, s. 199-254.
- Antoni Halor, Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X (pol.).
- Noparlik P., Ziemia Bytomska w późnym średniowieczu. Próba rekonstrukcji krajobrazu kulturowego, Chorzów 2021, s. 363-365.
- Henryk Rechowicz (red.), Siemianowice. Zarys rozwoju miasta, Katowice: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach. Wydawnictwo „Śląsk”, 1969 (pol.).