Jadwiga Holnicka-Szulc
Jadwiga Helena Maria Holnicka-Szulc, ps. „Wisia”, „Wisienka”, „Grabulka” (ur. 30 lipca 1922 w Krzywdzie, zm. 20 lipca 1944 w Gręzówce k. Łukowa) – żołnierz Armii Krajowej, łączniczka i sanitariuszka.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 lipca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 lipca 1944 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Była jedną z trzech córek Leona Holnickiego-Szulca i Anny Marii z d. Nałęcz-Komornickiej – ziemian z Podlasia[1], posiadających dziedziczny 320 hektarowy majątek rodzinny „Anielin” w Krzywdzie. Początkową naukę pobierała wraz siostrami w domu pod kierunkiem guwernantek, następnie w latach 1934–1936 w Gimnazjum ss. Niepokalanek w Szymanowie, a ukończyła ją w 1939 w Gimnazjum Żeńskim Wacławy Arciszowej w Lublinie. Tam należąc do PWK ukończyła kurs sanitarny[2].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 Jadwiga wraz z całym dworem anielińskim włączyła się do pomocy żywnościowej i sanitarnej udzielanej walczącym w niedalekim Kocku oddziałom armii gen. F. Kleeberga. Już jesienią tego roku Jadwiga została wraz z całą rodziną zaprzysiężona przez oficera SZP mjr. Stefana Drewnowskiego – przybyłego z Warszawy brata Klemensa Drewnowskiego, męża jej starszej siostry, Zofii Holnickiej. Odtąd dwór Holnickich stał się pod kryptonimem „Niebo” bazą dającą schronienie rannym i zagrożonym aresztowaniem, także dla „spalonych” konspiratorów z Warszawy[2].
W czasie II wojny światowej w ruchu oporu – brała udział w akcjach bojowych Kedywu, a następnie walczyła w oddziale pod dowództwem kpt. Wacława Rejmaka. Została ciężko ranna 20 lipca 1944 w bitwie stoczonej z żandarmerią niemiecką w Lesie Kryńszczak w pobliżu wsi Gręzówka, a położonej przy szosie z Łukowa do Siedlec. Dostała się do niewoli, a będąc transportowana wozem do siedziby Gestapo w Łukowie zdołała zastrzelić nachylającego się nad nią żandarma, ale została dobita serią przez konwojentów. Zwłoki sanitariuszki z rozkazu Gestapo leżały na bruku miasteczka przez parę dni, ale mieszkańcy Łukowa wykradłszy je w nocy pochowali na miejscowym cmentarzu. Później zostały przeniesione i pochowane w rodzinnej mogile na cmentarzu Radoryżu Kościelnym[1].
Pośmiertnie (15 stycznia 1945 r.) odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i mianowana podporucznikiem.
-
Grób Jadwigi Holnickiej-Szulc na cmentarzu w Radoryżu Kościelnym -
Tablica w kościele w Radoryżu Kościelnym
Przypisy
edytuj- ↑ a b Michalska 1988 ↓, s. 140.
- ↑ a b Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej. kpbc.umk.pl. [dostęp 2023-01-10]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Gmina Krzywda – Anielin. [dostęp 2009-04-22]. (pol.).
- Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. [dostęp 2009-04-22]. (pol.).
- Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari, tom II: H-O (pod redakcją Elżbiety Zawackiej przy współpracy Doroty Kromp), Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, Toruń 2006, s. 60-63 (z fotografią)
- Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. ISBN 83-06-01195-3.