Wikipedia

Jacqueline Kennedy Onasis

żona prezydenta USA Johna Fitzgeralda Kennedyego
(Przekierowano z Jackie Kennedy)

Jacqueline Lee „Jackie” Bouvier Kennedy Onasis (ur. 28 lipca 1929 w Southampton, zm. 19 maja 1994 w Nowym Jorku) – amerykańska dziennikarka. Jako żona 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna F. Kennedy’ego, w latach 1961–1963 pełniła rolę pierwszej damy USA.

Jacqueline Lee Bouvier Kennedy Onasis
Ilustracja
Jacqueline Kennedy (1961)
Data i miejsce urodzenia

28 lipca 1929
Southampton

Data i miejsce śmierci

19 maja 1994
Nowy Jork

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 20 stycznia 1961
do 22 listopada 1963

Poprzedniczka

Mamie Eisenhower

Następczyni

Lady Bird Johnson

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys

edytuj

Rodzina i edukacja

edytuj

Jacqueline Lee Bouvier urodziła się 28 lipca 1929 w Southampton na Long Island w stanie Nowy Jork[1]. Była córką maklera giełdowego Johna Vernona Bouviera III i jego żony, Janet Norton Lee[2]. Miała młodszą siostrę, Caroline Lee (1933–2019), z którą żyła w dostatnich warunkach[2]. Dorastała w majętnej rodzinie[3]. W 1936 jej rodzice się rozstali, w 1940 wzięli rozwód, a w 1942 Janet Norton Lee wyszła za maklera Hugh Dudleys Auchinclossa[4], dzięki czemu jej rodzina żyła w jeszcze większym luksusie i dostatku[5] – Jacqueline mieszkała w Newport (Rhode Island), w posiadłości Hammersmith Farm lub w rezydencji Merrywood w Wirginii[6]. Pomimo rozstania rodziców, pozostawała w ciepłych relacjach z ojcem, spędzając z nim każdy weekend oraz coroczne wakacje w East Hampton, aż do jego śmierci w 1957[4][5]. Matka zmarła w 1989, przed śmiercią zapadła na chorobę Alzheimera i pozostawała pod stałą opieką córki[7]. Jacqueline była katoliczką[8].

 
Kennedy Onasis (1935)

Od dzieciństwa była nazywana „Jackie”[2]. Była rozpieszczonym dzieckiem, które sprawiało problemy wychowawcze w domu i szkole, jednocześnie cechowała ją inteligencja i błyskotliwość[1]. Podstawową edukację odebrała w ekskluzywnej, prywatnej szkole Chapin School[5]. Dalsze nauki pobierała w kolejnych szkołach prywatnych: Holton-Amrs w Waszyngtonie i Farmington w Connecticut[5]. W okresie szkolnym brała udział w warsztatach teatralnych, była dziennikarką w szkolnej gazetce i kontynuowała naukę jazdy konno[9]. Dzięki talentowi lingwistycznemu posługiwała się językami obcymi: francuskim, hiszpańskim i łacińskim[5].

W 1947 podjęła studia w Vassar College, gdzie – na koszt ojca – studiowała szekspirologię i historię religii[9]. Dwa lata później wyjechała do Paryża, gdzie studiowała sztukę i literaturę francuską na Sorbonie[10]. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych podjęła studia na Uniwersytecie George’a Washingtona, które ukończyła w 1951 ze stopniem magistra sztuki[9]. Następnie podjęła studia z zakresu historii USA w Georgetown School of Foreign Service[8].

Kariera dziennikarska

edytuj

W 1951 zwyciężyła w konkursie zorganizowanym przez redakcję czasopisma „Vogue”, na który napisała artykuł o modzie i esej na temat: „Ludzie, których chciałabym znać”, w którym wymieniła Charlesa Baudelaire’a, Siergieja Diagilewa i Oscara Wilde’a[11]. W tym samym roku, dzięki protekcji Arthura Krocka, otrzymała posadę w redakcji gazety „Times Herald”, w której pracowała jako fotoreporterka[10] i dziennikarka[12]. Przeprowadziła wywiady m.in. z Richardem Nixonem i Johnem Kennedym[13][14], a w 1953 relacjonowała uroczystości koronacyjne królowej Elżbiety II w Londynie[15][14].

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych

edytuj
 
Ślub Kennedych (1953)

W maju 1952 na przyjęciu w domu Charlesa Bartletta, felietonisty „Chattanooga Times”, poznała senatora Johna F. Kennedy’ego, za którego wyszła 12 września 1953[16]. Jej rodzina była związana z Partią Republikańską, jednak po jej ślubie z Kennedym zaczęto wywierać na nią naciski, by zmieniła poglądy i otwarcie poparła Partię Demokratyczną[17]. Uczestniczyła w konwencjach partyjnych i wiecach wyborczych męża[18][19]. Jej spotkania z wyborcami, organizacjami kobiecymi, a także konferencje prasowe miały walny wpływ na wynik wyborów prezydenckich w 1960[20].

 
Kennedy (1962)

Po zwycięstwie męża w wyborach prezydenckich przeprowadziła się z nim do Białego Domu[21], który wkrótce odrestaurowała (w tym celu odnowiła i wyeksponowała stare meble) i opracowała przewodnik turystyczno-historyczny Historic Guide of the White House (który w ciągu 16 miesięcy po premierze rozszedł się w nakładzie 60 tys. egzemplarzy), po czym przekonała Kongres, aby uznał siedzibę prezydencką za obiekt muzealny i ustanowiła stałego kuratora[22][23]. Jako nowa pierwsza dama została ciepło przyjęta i dzięki wydawanym przyjęciom szybko zyskała poparcie waszyngtońskiej elity[21]. Zapraszała nie tylko polityków i dyplomatów, ale także artystów i naukowców[21] – gośćmi w Białym Domu byli m.in. Ernest Hemingway, John Steinbeck, Isaac Stern, Pau Casals, Igor Strawinski i Andrew Wyeth[24][21]. Ponieważ, zdaniem Jacqueline, Waszyngton miał mierną sytuację kulturalną, rozpoczęła zbiórkę pieniędzy na budowę John F. Kennedy Center for Performing Arts(inne języki)[21]. Zwracała uwagę również na zaniedbania socjalne w regionach opóźnionych technologicznie i aktywnie działała w sprawie ochrony przestrzeni miejskich[25].

Jako pierwsza dama odbyła sporo podróży zagranicznych, podczas których m.in. spotkała się z Nikitą Chruszczowem w Wiedniu w 1961 oraz uczestniczyła w prywatnej audiencji z papieżem Janem XXIII w Rzymie w 1962[26]. Jej wizyta w Indiach i Pakistanie okazała się tak dużym sukcesem, że Agencja Informacyjna nakręciła propagandowy film pt. Jacqueline Kennedy’s Asian Tour[26]. Nie wpływała na polityczne decyzje męża[27], ale chętnie konsultowała z nim jego zajęcia i podróże oraz pomagała w opracowywaniu przemówień[18]. Z czasem coraz bardziej niechętnie uczestniczyła w imprezach i balach, uważając je za nudne[27]. Nie lubiła eksponować swojej osoby[27], choć jednocześnie lubiła zainteresowanie swoją osobą[28]. Mocno kontrolowała i cenzurowała to, jak prezentowana jest w mediach, przez co odizolowała się od świata[29].

 
Kennedy Onasis na pokładzie Air Force One kilka godzin po zamachu, 22 listopada 1963

22 listopada 1963 o godz. 12:30 Kennedy został ofiarą zamachu[30][31]. Jacqueline towarzyszyła mu wówczas podczas przejazdu przez Dallas[30][31]. Po śmierci prezydenta zarządziła, by jego pogrzeb miał podobny przebieg do pogrzebu Abrahama Lincolna[32]. Pod koniec 1963 Kongres uchwalił dla niej uposażenie w wysokości 10 tys. dol. rocznie[33]. Po śmierci męża popadła w depresję[34]. Kilka dni po śmierci męża wysłała list do Nikity Chruszczowa, prosząc by utrzymano stosunki amerykańsko-radzieckie po kryzysie kubańskim[32]. Tydzień po zamachu udzieliła wywiadu Theodore’owi A. White’owi, który został opublikowany w czasopiśmie „Life”[35]. 5 czerwca 1964 złożyła zeznania przed Prezydencką Komisją do wyjaśnienia zabójstwa prezydenta Johna F. Kennedy’ego[36].

Po opuszczeniu Białego Domu zamieszkała w domu przy N Street w Georgetown[37]. W 1964 przeniosła się do Nowego Jorku[32], gdzie początkowo mieszkała w apartamencie w hotelu Carlyle na Madison Avenue, a następnie w mieszkaniu na Fifth Avenue[34]. 22 listopada 1964 napisała artykuł o mężu dla magazynu „Life”[38]. Z uwagi na jej wielką popularność, w latach 60. proponowano jej kandydowanie na wiceprezydenta, ambasadora lub senatora, jednak odrzuciła wszystkie propozycje[33]. Przekonała prezydenta Johnsona, by przemianować Cape Canaveral na Cape Kennedy[33]; w 1973 przywrócono oryginalną nazwę, a w zamian imieniem Kennedy’ego nazwano ośrodek badań kosmicznych[33]. W listopadzie 1967 złożyła wizytę Norodomowi Sihanoukowi, prezydentowi Kambodży, a swoim pobytem w tym kraju poprawiła jego napięte stosunki dyplomatyczne z USA[39]. Gdy w 1968 zamordowano Roberta Kennedy’ego, planowała wyjechać ze Stanów Zjednoczonych, w obawie o bezpieczeństwo swoich dzieci[40][41].

Małżeństwo z Aristotelisem Onasisem i powrót do dziennikarstwa

edytuj

W 1968 poślubiła Aristotelisa Onasisa, z którym zamieszkała w Grecji[41]. W maju 1971 jej nagie zdjęcia z wakacji na wyspie Scorpios zostały opublikowane we włoskim magazynie „Playmen”, a następnie w czasopismach na całym świecie[42]. W maju 1972 udzieliła wywiadu dla irańskiego czasopisma „Kayham International”, w którym opowiedziała m.in. o swojej rodzinie i dziennikarskiej przeszłości[43].

 
Hillary Clinton i Jacqueline Kennedy Onasis (1993)

Po śmierci Onasisa w 1975 wróciła do Stanów Zjednoczonych i zamieszkała przy Piątej Alei w Nowym Jorku[44]. Pracowała tam jako reporterka w wydawnictwie Viking Press(inne języki)[45], z którego odeszła w październiku 1977 po dwóch latach pracy[46]. Wiosną 1978 rozpoczęła współpracę z wydawnictwem Doubleday and Company, w którym była redaktorką do 1994 i wyszukiwała nowe pozycje książkowe do publikacji[47]. Nadal unikała rozgłosu i strzegła swojej prywatności[45]. W marcu 1979 na prośbę redakcji czasopisma „Ms.” napisała artykuł, w którym wyjaśniła swoje pobudki do podejmowania przez nią pracy zawodowej[48]. Wiosną 1993 udzieliła redakcji „Publishers Weekly” wywiadu o swojej pracy dziennikarskiej[49][50]. Utrzymywała bliskie kontakty z Billem i Hillary Clintonami[50]. Za namową Andre’a Meyera inwestowała na giełdzie, zaś Maurice Tempelsman namówił ją do lokowania kapitału w metalach szlachetnych[51].

Choroba i śmierć

edytuj

W styczniu 1994 rozpoznano u niej zaawansowanego chłoniaka nieziarniczego, co potwierdzono publicznie 10 lutego[52]. Zmarła 19 maja 1994 o godz. 22.15 w swoim nowojorskim apartamencie[53][50]. 23 maja odbył się pogrzeb Kennedy Onasis, w którym uczestniczyło ok. 700 osób, w tym osobistości świata polityki, kultury i sportu, m.in. Bill i Hillary Clintonowie, Lady Bird Johnson i Pierre Salinger[54]. Została pochowana obok pierwszego męża, Johna F. Kennedy’ego, na cmentarzu narodowym w Arlington[55][56].

Życie prywatne

edytuj
 
Kennedy z mężem i dziećmi (1961)

Miała wielu adoratorów[14]. W latach 50. zaręczyła się z maklerem z Nowego Jorku, Johnem Hustedem[12]. W 1951 zaczęła się spotykać z Johnem Kennedym[14]. Dwa lata później, gdy senator był zdecydowany na małżeństwo, Bouvier się wahała, mając na względzie jego skłonności do romansów[14]. Ponieważ ojciec Jacqueline miał liczne związki pozamałżeńskie, uważała ona wszystkich mężczyzn za kobieciarzy[14]. Zaręczyła się z Kennedym w maju 1953[57]. 12 września 1953 pobrali się w kościele rzymskokatolickim pw. św. Marii w Newport[58]; ślubu udzielił im arcybiskup Bostonu Richard Cushing[8]. Po dwutygodniowej podróży poślubnej do Acapulco zamieszkała z mężem w Georgetown w Waszyngtonie, a w 1955 przeprowadziła się z nim do posiadłości w Hickory Hill (Kentucky)[59]. W 1955 poroniła ciążę[17], a w sierpniu następnego roku urodziła martwe dziecko – córkę, której nadała imię Arabelle[60]. Po tych wydarzeniach przeprowadziła się z mężem do domu przy P Street NW w Waszyngtonie[61]. Z Kennedym miała troje dzieci: córkę Caroline (ur. 27 listopada 1957) oraz synów: Johna Fitzgeralda juniora (ur. 25 listopada 1960) i Patricka (ur. 7 sierpnia 1963, zm. 9 sierpnia 1963)[62]. Zdaniem biografów, małżeństwo Kennedych było zawarte z rozsądku i podtrzymywane z przyzwyczajenia i wygody, a Jacqueline była świadoma romansów męża[63], lecz nie ma dowodów, które wskazywałyby na chęć rozwodu[64].

W ciągu pięciu lat od śmierci męża w listopadzie 1963 pozostawała w dwóch nieformalnych związkach, jej partnerami byli sir David Ormsby-Gore, brytyjski ambasador w USA, oraz Roswell Gilpatrick, podsekretarz stanu ds. opieki społecznej[65]. 20 października 1968 wyszła za greckiego milionera Aristotelisa Onasisa[65][41]. Ślub odbył się w obrządku greckoprawosławnym na prywatnej wyspie Skorpios na Morzu Jońskim[41]. Liczne konflikty po kilku latach pożycia sprawiły, że Onasis zaczął żałować swojej decyzji i zmienił swój testament, pomniejszając udział żony w spadku ze 100 mln dol. na 200 tys. dol. rocznie. Małżonkowie rozważali nawet rozwód, jednak 15 marca 1975 Onasis zmarł[45]. Jacqueline procesowała się o majątek z córką zmarłego męża, Christiną, lecz sąd ostatecznie przyznał jej blisko 20 mln dol[66][67].

Po śmierci Onasisa spotykała się m.in. z byłym senatorem George’em S. McGovernem, przedsiębiorcą Henrym Plattem, piosenkarzem Frankiem Sinatrą i dziennikarzem Pete’em Hamillem[68]. Od końca lat 70. jej życiowym partnerem był przedsiębiorca Maurice Tempelsman[69].

Wizerunek i styl

edytuj
 
Słynny różowy kostium, który nosiła podczas zamachu

Mierzyła ok. 156 cm wzrostu[13]. W dorosłym życiu utrzymywała wagę ok. 55 kg[70]. Miała naturalnie kręcone włosy, które regularnie przez lata prostowała[71]. Często pokazywała się także w wytapirowanych włosach, a w ostatnim okresie życia przefarbowała włosy z ciemnego koloru na jasnobrązowy z pasemkami[72]. Miała wysokie czoło, szeroko rozstawione oczy, długą szyję i małe piersi[73]. W 1979 przeszła całościowy lifting twarzy[70].

Zazwyczaj mówiła uwodzicielskim, lekko zdyszanym głosem, zbliżonym do szeptu[71]. Częścią jej publicznej osobowości był także szeroki uśmiech[71].

Od czasu wyborów prezydenckich styl Jacqueline Kennedy był w centrum uwagi. Została okrzyknięta przez miliony kobiet ikoną mody lat 60. i 70. XX wieku[74]. Zapoczątkowała modę na sukienki o szerokich ramiączkach, ze specyficznym wycięciem w łódkę, dopasowane w talii[75], jak także na spódnice mini, okrągłe toczki, chodzenie bez pończoch i podtrzymywanie włosów okularami słonecznymi[76]. Korzystała z usług wielu projektantów, takich jak m.in. Giorgio Armani, Carolina Herrera, Chanel, Lacoste, Lilly Pulitzer(inne języki), Valentino czy Zoran. Włoski dom mody Gucci zaprojektował torebkę nazwaną „Jackie” w hołdzie Kennedy Onasis. Rocznie wydawała od 75 do 100 tys. dol. na ubrania, za co była krytykowana w prasie[77]. Często nosiła rękawiczki, szczególnie po ukończeniu 50. roku życia, by ukryć wątrobiane plamy na dłoniach[70].

Jej różowa sukienka wykonana według wykroju stworzonego w domu mody Chanel i uszyta w salonie Chez Ninon(inne języki), oraz kapelusz, które miała na sobie w chwili zamachu na Johna F. Kennedy’ego, stały się jednym z obrazów lat 60. XX wieku[78]. W tej stylizacji pokazywała się publicznie jeszcze kilka dni po zamachu[79].

Wpływ na popkulturę

edytuj

W 1961 zajęła drugie miejsce w rankingu na najbardziej podziwianą kobietę na świecie sporządzonym na podstawie badań Gallupa, w latach 1962–1966 plasowała się na szczycie tego zestawienia, w latach 1977–1979 zajmowała 10. miejsce, a w 1992 – ósme miejsce[80]. W 1985 według danych „Good Housekeeping” zajmowała 50. miejsce na liście najbogatszych kobiet Ameryki (jej ówczesny majątek oszacowano na 25 mln dol.), przy czym była jedyną, która miała stałą pracę[81].

Krótko po zabójstwie Johna Kennedy'ego serię portretów Jacqueline wykonał Andy Warhol, a prace z tej serii znajdują się m.in. w zbiorach Metropolitan Museum of Art i Philadelphia Museum of Art[82].

Pablo Larraín poświęcił jej pełnometrażowy film fabularny Jackie (2016) ukazujący krótki okres życia Jaqueline po zamachu na Johna F. Kennedy’ego. Tytułową rolę zagrała Natalie Portman[83].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b David 1994 ↓, s. 33.
  2. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 462.
  3. ↑ David 1994 ↓, s. 34.
  4. ↑ a b David 1994 ↓, s. 34–35.
  5. ↑ a b c d e Pastusiak 2012 ↓, s. 463.
  6. ↑ David 1994 ↓, s. 35.
  7. ↑ David 1994 ↓, s. 22.
  8. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 466.
  9. ↑ a b c David 1994 ↓, s. 36.
  10. ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 464.
  11. ↑ David 1994 ↓, s. 50.
  12. ↑ a b David 1994 ↓, s. 37.
  13. ↑ a b David 1994 ↓, s. 41.
  14. ↑ a b c d e f Pastusiak 2012 ↓, s. 465.
  15. ↑ David 1994 ↓, s. 43.
  16. ↑ David 1994 ↓, s. 41–44.
  17. ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 467.
  18. ↑ a b David 1994 ↓, s. 54–55.
  19. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 468.
  20. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 469.
  21. ↑ a b c d e Pastusiak 2012 ↓, s. 470.
  22. ↑ David 1994 ↓, s. 61–65.
  23. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 470–471.
  24. ↑ David 1994 ↓, s. 58.
  25. ↑ David 1994 ↓, s. 55, 156–161.
  26. ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 472.
  27. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 473.
  28. ↑ David 1994 ↓, s. 19.
  29. ↑ David 1994 ↓, s. 18–19.
  30. ↑ a b David 1994 ↓, s. 68.
  31. ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 477.
  32. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 478.
  33. ↑ a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 479.
  34. ↑ a b David 1994 ↓, s. 77.
  35. ↑ David 1994 ↓, s. 52.
  36. ↑ David 1994 ↓, s. 71.
  37. ↑ David 1994 ↓, s. 75.
  38. ↑ David 1994 ↓, s. 79.
  39. ↑ David 1994 ↓, s. 57.
  40. ↑ David 1994 ↓, s. 89.
  41. ↑ a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 480.
  42. ↑ David 1994 ↓, s. 24.
  43. ↑ David 1994 ↓, s. 93–94.
  44. ↑ David 1994 ↓, s. 123.
  45. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 481.
  46. ↑ David 1994 ↓, s. 139.
  47. ↑ David 1994 ↓, s. 16, 124–125, 140–143.
  48. ↑ David 1994 ↓, s. 144.
  49. ↑ David 1994 ↓, s. 143.
  50. ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 482.
  51. ↑ David 1994 ↓, s. 152–153.
  52. ↑ David 1994 ↓, s. 9.
  53. ↑ David 1994 ↓, s. 163–165.
  54. ↑ David 1994 ↓, s. 166, 170.
  55. ↑ David 1994 ↓, s. 169.
  56. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 483.
  57. ↑ David 1994 ↓, s. 43–44.
  58. ↑ David 1994 ↓, s. 44.
  59. ↑ David 1994 ↓, s. 44–45.
  60. ↑ David 1994 ↓, s. 45.
  61. ↑ David 1994 ↓, s. 45–46.
  62. ↑ David 1994 ↓, s. 46, 51.
  63. ↑ David 1994 ↓, s. 46, 48–51.
  64. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 468, 475.
  65. ↑ a b David 1994 ↓, s. 84.
  66. ↑ David 1994 ↓, s. 101.
  67. ↑ Jackie Kennedy i jej małżeństwo z wyrachowania. Przegląd Dziennikarski. [dostęp 2024-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  68. ↑ David 1994 ↓, s. 128.
  69. ↑ David 1994 ↓, s. 128–129, 135.
  70. ↑ a b c David 1994 ↓, s. 126.
  71. ↑ a b c David 1994 ↓, s. 15.
  72. ↑ David 1994 ↓, s. 25, 126.
  73. ↑ David 1994 ↓, s. 40–41.
  74. ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 461.
  75. ↑ Return Of The Jackie Look--Sort Of Fashion From A-Line Dresses To Fitted Jackets. Newsweek. [dostęp 2016-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  76. ↑ David 1994 ↓, s. 25.
  77. ↑ David 1994 ↓, s. 26–27.
  78. ↑ Elizabeth Ford, Deborah C. Mitchell: The Makeover in Movies: Before and After in Hollywood Films, 1941–2002. Jefferson: McFarland, 2004, s. 149. ISBN 978-0-7864-1721-6. (ang.).
  79. ↑ David 1994 ↓, s. 68–69.
  80. ↑ David 1994 ↓, s. 28–29.
  81. ↑ David 1994 ↓, s. 152.
  82. ↑ Jackie (Four Jackies) (Portraits of Mrs. Jacqueline Kennedy). Philadelphia Museum of Art. [dostęp 2024-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  83. ↑ Jackie w bazie IMDb (ang.)

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jacqueline_Kennedy_Onasis&oldid=75016835”