Jabłonowo (powiat pilski)
Jabłonowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Ujście.
| wieś | |
 Gorzelnia dawnego folwarku w Jabłonowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
499[2] |
| Strefa numeracyjna |
67 |
| Kod pocztowy |
64-850[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PP |
| SIMC |
0530896 |
Położenie na mapie gminy Ujście  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pilskiego  | |
 53°00′21″N 16°41′23″E/53,005833 16,689722[1]
| |
Podział
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1007748 | Jabłonowo za Torem | część wsi |
| 1007754 | Jabłonówko | część wsi |
| 1007760 | Kasztanowa | część wsi |
| 1007808 | Pod Bukami | część wsi |
| 1007850 | Wiśniowa | część wsi |
Historia
edytujMiejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Wymieniona w dokumencie z 1403 pod nazwą Iablonowo, 1450 Jabłonowo, 1508 Jablonova[6].
Miejscowość była wsią królewską, a później szlachecką leżącą w starostwie ujskim należącą do rodu Jabłonowskich, którzy wywiedli swoje nazwisko od nazwy wsi dodając do niej końcówkę -ski. W 1450 leżała w powiecie poznaańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 należała do parafii Ujście[6].
W 1408 sąd polubowny przysądził synom Przedpełka braciom ze Stęszewa, kasztelanowi poznańskiemu Mościcowi oraz jego bratu Jugowi, miasto Stęszew wraz z dwoma wsiami Dębno, a także folwark z 4 łanami, 1/3 Bzowa oraz trzecią część Jabłonowa. W latach 1446–1477 właścicielami w miejscowości byli bracia Maciej i Wojciech Jabłonowski. W 1450 Bieniak z Mirosławia zapisał żonie Małgorzacie po 100 złotych posagu oraz wiana na Jabłonowie. W 1477 Wojciech Jablonowski zapisał Stanisławowi Dołędze z Pomorzan czynsz roczny po 4 grzywny z części wsi Jabłonowo oraz części Mirosławia za 80 grzywien sumy głównej. W 1486 oddał on także 5 łanów osiadłych w Jabłonowie o wartości 50 grzywien jako posag swojej ciotce Katarzynie, żonie Mikołaja Kokalewskiego z Koąkolewa koło Grodziska Wielkopolskiego. W 1487 Maciej Zaremba Jabłonowski przy transakcji zakupu kupuje połowy Gołcza (obecnie Gulcz) za 80 grzywien od Hieronima Rożnowskiego zapisał mu czynsz roczny z Jabłonowa w wysokości trzech grzywien. W 1489 Wojciech Zaremba Jabłonowski zapisał swojej żonie Zofii po 100 grzywien posagu oraz wiana na połowie swych części w Jabłonowie i w Mirosławiu oraz na folwarku zwanym Mieścisko. W 1527 Jan Jabłonowski zapisał żonie Annie córce Jana Bielawskiego po 206 grzywien posagu i wiana na Jabłonowie[6].
Miejscowość odnotowano w historycznych dokumentach podatkowych. W 1470 oraz w 1475 dziedzice Jabłonowa i Mirosławia zalegali z płaceniem podatków. W 1508 pobierano wiardunki królewskie ze wsi. Liczyła ona 7 łanów, a stała w niej karczma, oraz młyn zbożowy o jednym kole. W 1509 odnotowano w miejscowości 7 łanów, karczmę oraz opuszczony młyn. W 1510 wieś liczyła 8 łanów osiadłych i 8 łanów opuszczonych. W 1563 miał miejsce pobór z 8 łanów, młyna dorocznego o jednym kole. W 1577 płatnikiem poboru podatkowego ze wsi był Krzysztof Jabłonowski. W 1580 zapłacił on pobór od 3,5 łana, 10 zagrodników, jednego garncarza, kołodzieja oraz od młyna dorocznego o dwóch kołach[6].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego.
Zabytki
edytuj- zespół pałacowy z XVIII/XIX w.[7]:
- Pałac w Jabłonowie
- oficyna
- park
- zespół folwarczny z trzeciej ćwierci XIX w.[8]:
- gorzelnia
- kuźnia
- spichrz
- dwiestodoły
- obora
- cmentarz ewangelicki z początku XIX w.[9][10]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42893
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 360 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ a b c d Chmielewski 1987 ↓, s. 17-18.
- ↑ nr rej.: 1495 z 3.12.1973 oraz A-385 z 13.01.1981
- ↑ nr rej.: A-386 z 13.01.1981
- ↑ nr rej.: A-603 z 18.07.1989
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
Bibliografia
edytuj- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. II, (I – Ł), zeszyt 1, hasło „Jabłonowo”. Wrocław: Ossolineum, 1988, s. 17-18.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jabłonowo w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Jabłonowo gmina Ujście. jablonowo.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)].