Języki bantuidalne południowe
Języki bantuidalne południowe – grupa języków bantuidalnych, wchodząca w skład języków benue-kongijskich z wielkiej rodziny języków nigero-kongijskich. Według internetowej publikacji Ethnologue należy tu 671 języków[1].
Termin języki bantuidalne południowe (ang. Southern Bantoid) wprowadzony został po raz pierwszy w 1989 przez K. Williamsona, który bazował na wcześniejszej (1987) pracy R. Blencha, jako propozycja podziału języków bantuidalnych na gałęzie północną i południową[2]. Jednolitość gałęzi północnej była potem kwestionowana i obecnie przyjmuje się, że grupa ta może być polifiletyczna[a]. Grupa południowa natomiast traktowana jest jako poprawna jednostka genetyczna[b][3].
Największą grupą językową tu należącą są języki bantu. Jednak ich monofiletyczność[c] również jest kwestionowana, przy czym uwagi dotyczą części języków bantu A, które łączone powinny być w grupę z językami jarawan. Na określenie języków bantu po wyłączeniu części grupy (strefy) A używa się terminu „Narrow Bantu” (pl. języki bantu sensu stricto)[3].
Klasyfikacja
edytujOparty na pokrewieństwie podział języków bantuidalnych południowych po rewizjach R. Blencha przedstawia się następująco[3][4]:
- ?języki bendi
- języki tivoidalne – blisko spokrewnione ze wschodnimi beboidalnymi?
- języki buru
- języki nyang
- języki beboidalne wschodnie
- kontinuum językowe furu
- języki ekoidalne
- kontinuum językowe języków beboidalnych zachodnich – być może jako podgrupa „grassfields languages”
- Grassfields languages (pl. języki trawiastych równin)
- języki ambele
- języki menchum
- Narrow Grassfields langagues (pl. języki trawiastych równin w wąskim sensie)
- języki ndemli
- języki ring
- języki momo
- Grassfields South-Western languages
- Grassfields Eastern languages
- języki bantu A + języki jarawan
- języki bantu (ang. Narrow Bantu)
Uwagi
edytuj- ↑ Analogicznie do takson polifiletyczny w biologii.
- ↑ Tj. grupa języków wywodzących się ze wspólnego pnia (faktycznie spokrewnionych).
- ↑ Analogicznie do takson monofiletyczny w biologii.
Przypisy
edytuj- ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Southern Bantoid, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2013-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-30] (ang.).
- ↑ Kay Williamson: Niger–Congo Overview. W: John Bendor-Samuel: The Niger–Congo languages. University Press of America, 1989, s. 3–45.
- ↑ a b c Roger Blench: Niger-Congo: an alternative view (in: Niger-Congo Classification). 2012. [dostęp 2013-10-28].
- ↑ Roger Blench: The Tivoid languages: Classification and comparative wordlist. Cambridge: 2011-11-06.