Język uab meto
Język uab meto, także: meto[1][2], atoni, timorski lub zachodniotimorski[3] (pejoratywna nazwa: dawan) – język austronezyjski używany na wyspie Timor (Timor Zachodni, Indonezja oraz Timor Wschodni – dystrykt Oecusse)[4]. Posługuje się nim ok. 800 tys. osób (2009–2011), z czego 75 tys. osób to użytkownicy wschodniotimorskiego wariantu baikeno[5][6].
| Obszar |
wyspa Timor (Indonezja, Timor Wschodni) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
800 tys. (2009–2011) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | aoz | ||
| IETF | aoz | ||
| Glottolog | uabm1237 | ||
| Ethnologue | aoz | ||
| BPS | 0111 0 | ||
| WALS | tse | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jest silnie rozdrobniony wewnętrznie, tworząc złożone kontinuum dialektalne; nie wszystkie jego odmiany są dobrze wzajemnie zrozumiałe[7][8]. Użytkownicy poszczególnych odmian mają jednak wspólną tożsamość językową (określając swój język jako „uab meto”, „meto”, „bahasa timor”)[1]. Najbardziej wysunięty na zachód punkt kontinuum stanowi amarasi, który został sklasyfikowany jako odrębny język[9].
Określenie „dawan” uchodzi za pejoratywne[5]. Zostało najpewniej zaczerpnięte z któregoś z sąsiednich języków; od słowa oznaczającego tyle, co „wróg”[10]. Nazwa ta również jest spotykana wśród użytkowników uab meto[1].
W użyciu są także języki indonezyjski i malajski Kupangu[11], a w Timorze Wschodnim – tetum (w dialekcie tetun-dili) i portugalski[6].
Pierwsze dane leksykalne dot. uab meto pochodzą z II poł. XIX w. Obszerniejsze materiały z XX w. (Pieter Middelkoop) obejmują zbiory tekstów, skrótowy opis gramatyki, a także nieopublikowany słownik[12]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[5][6]. Na ten język przełożono Pismo Święte[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Edwards 2020 ↓, s. 5.
- ↑ Tan 2023 ↓, s. 6.
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- ↑ Dawan alphabet, prounciation and language [online], Omniglot [dostęp 2020-02-19] (ang.).
- ↑ a b c d David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Uab Meto, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b c Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Baikeno, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 20, Dallas: SIL International, 2017 [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-29] (ang.).
- ↑ Edwards 2020 ↓, s. 5–6.
- ↑ Tan 2023 ↓, s. 6–7.
- ↑ Tan 2023 ↓, s. 5–6.
- ↑ Tan 2023 ↓, przyp. 1, s. 6.
- ↑ Edwards 2020 ↓, s. 6.
- ↑ Edwards 2020 ↓, s. 10.
Bibliografia
edytuj- Owen Edwards, Metathesis and unmetathesis in Amarasi, Berlin: Language Science Press, 2020 (Studies in Diversity Linguistics 29), DOI: 10.5281/zenodo.3700413, ISBN 978-3-96110-222-8, OCLC 1163818583 [dostęp 2024-02-22] (ang.).
- Tamisha L. Tan, Voice and Valency in Amarasi: Topics in Synchronic and Diachronic Morphosyntax, Cambridge, Massachusetts: Department of Linguistics, Harvard University, 2023 [dostęp 2024-02-12] (ang.).