Język malajski kutai
Język malajski kutai, także kutai[1][2] (bahasa Kutai) – język austronezyjski używany w prowincji Borneo Wschodnie w Indonezji, w rejonie rzeki Mahakam[3]. Według danych z 1981 roku posługuje się nim 300 tys. osób[4][5].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
300 tys. (1981) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Dzieli się na co najmniej dwa warianty: tenggarong i kota bangun[3]. Odmiany te nie są dobrze wzajemnie zrozumiałe i wykazują zróżnicowanie wewnętrzne; Ethnologue (wyd. 22, 2019) wręcz rozpatruje je odrębnie[4][5]. W obrębie tenggarong wyróżnia się dialekty: tenggarong (właściwy), ancalong, północny[5]. W publikacjach indonezyjskich występuje podział kutai na trzy dialekty: tenggarong, kota bangun, muara ancalong[6][7][8].
Wariant tenggarong (używany w Tenggarong) służy jako regionalny język kontaktowy (lingua franca)[3][9]. Tenggarong stanowi bowiem ośrodek administracyjny regionu Kutai[10]. Język kutai jest wykorzystywany w komunikacji między Bandżarami, Bugisami, Dajakami, Kutai i innymi społecznościami[11][12].
W kutai występują zapożyczenia z języka jawajskiego[11].
Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego[4][5]. Bywa także klasyfikowany jako dialekt języka malajskiego[13]. Wzmianki o języku lub dialekcie kutai, wraz z danymi leksykalnymi, pojawiały się w I poł. XX w.[11] Kutai został bliżej opisany w postaci opracowań z 1979 r. i 1984 r. (Bahasa Kutai, Morfologi dan sintaksis bahasa Kutai)[2][1]. Dostępne słowniki to m.in. Kamus bahasa Kutai umum-Indonesia (2000)[14] i Kamus bahasa Kutai-bahasa Indonesia (2013)[15].
Jest zasadniczo językiem mówionym, nie wykształcił piśmiennictwa. Istnieje tradycja przekazu ustnego (poezja). Historycznie w roli języka pisanego występował malajski (właściwy), zapisywany pismem jawi[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓.
- ↑ a b Suryadikara i in. 1979 ↓.
- ↑ a b c Adelaar i in. 1996 ↓, s. 680.
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Malay, Kota Bangun Kutai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ a b c d David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Malay, Tenggarong Kutai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2021-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
- ↑ Suryadikara i in. 1979 ↓, s. 4.
- ↑ Dendy Sugono i inni, Penelitian kekerabatan dan pemetaan bahasa-bahasa daerah di Indonesia: Provinsi Kalimantan Timur, Jakarta: Pusat Bahasa, Departemen Pendidikan Nasional, 2002, s. 8, ISBN 979-685-217-9, OCLC 57069879 [dostęp 2024-02-20] (indonez.).
- ↑ a b Darma i in. 2013 ↓, s. 16.
- ↑ Subhan Zein, Language Policy in Superdiverse Indonesia, Abingdon–New York: Routledge, 2020 (Routledge Studies in Sociolinguistics), s. 34, DOI: 10.4324/9780429019739, ISBN 978-0-367-02954-8, ISBN 978-0-429-01973-9, LCCN 2019031403, OCLC 1139891689 (ang.).
- ↑ Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓, s. 7.
- ↑ a b c Suryadikara, Ibrahim i Lambut 1984 ↓, s. 1.
- ↑ Suryadikara i in. 1979 ↓, s. 5.
- ↑ Collins 2006 ↓, s. 40, 43.
- ↑ Achmad Bahrah, Kamus bahasa Kutai umum-Indonesia, Balikpapan: A. Bahrah, 2000, OCLC 47142989 [dostęp 2024-02-20] (indonez.).
- ↑ Darma i in. 2013 ↓.
Bibliografia
edytuj- K. Alexander Adelaar i inni, Malay: its history, role and spread, [w:] Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.), Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996 (Trends in Linguistics. Documentation 13), s. 673–693, DOI: 10.1515/9783110819724.2.673, ISBN 978-3-11-081972-4, OCLC 1013949454 [dostęp 2021-08-11] (ang.).
- James T. Collins, Malayic variants of eastern Borneo, [w:] Fritz Schulze, Holger Warnk (red.), Insular Southeast Asia: Linguistic and Cultural Studies in Honour of Bernd Nothofer, Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag, 2006, s. 37–51, ISBN 978-3-447-05477-5, OCLC 85770625 [dostęp 2021-08-11] (ang.).
- M. Erwin Darma i inni, Kamus bahasa Kutai-bahasa Indonesia, Balikpapan: Kantor Bahasa Provinsi Kalimantan Timur, Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2013, ISBN 978-602-7777-36-1, OCLC 890793165 [dostęp 2024-02-20] (indonez.).
- Fudiat Suryadikara i inni, Bahasa Kutai, Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1979, OCLC 16719949 [dostęp 2024-02-20] (indonez.).
- Fudiat Suryadikara, Sjahrial SAR Ibrahim, M.P. Lambut, Morfologi dan sintaksis bahasa Kutai, Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1984, OCLC 13204302 [dostęp 2023-11-15] (indonez.).