Język busoa
Język busoa (a. bosoa)[1][2] – język austronezyjski używany w prowincji Celebes Południowo-Wschodni w Indonezji[2]. Według danych szacunkowych z 2020 roku posługuje się nim nie więcej niż 800–900 osób[3].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
800–900 (2020) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||
| Ethnologue | 7 wypierany↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | bup | ||
| IETF | bup | ||
| Glottolog | buso1238 | ||
| Ethnologue | bup | ||
| BPS | 0592 5 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jest używany we wsiach Busoa i Lakambau (miejscowa nazwa: La’ambau) (kecamatan Batauga, kabupaten Buton Selatan)[4]. Historyczna ojczyzna grupy etnicznej Busoa to obszar ok. 7 km na wschód od dzisiejszej miejscowości Busoa[3].
Nie zarejestrowano znaczących różnic dialektalnych. Doniesienia sugerują, że odmiana z obszaru administracyjnego Wuragana (lingkungan Wuragana) wyróżnia się niewielkimi różnicami w zakresie cech wymowy i leksyki[5]. Busoa jest blisko spokrewniony z językiem muna[6]. W podobnej lokalizacji geograficznej miał być niegdyś używany pokrewny język batauga, który całkowicie wyszedł z użycia[7]. Odnotowano także odmianę kambe-kambero, która mogłaby zostać bliżej powiązana z busoa; niemniej R. van den Berg (1991) uznał ją za część kompleksu językowego kaimbulawa, sugerując się analizą wspólnych innowacji[8].
W leksyce busoa zidentyfikowano zapożyczenia z różnych źródeł, takich jak wolio i malajski/indonezyjski. Malajski pośredniczył w zapożyczaniu wyrazów z sanskrytu, arabskiego, portugalskiego i nidelandzkiego[9].
Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są języki wolio (historyczna lingua franca) i indonezyjski, a w pewnym zakresie także lokalne języki cia-cia i muna[5]. Zaobserwowano spadek użycia busoa na korzyść języka narodowego, który staje się preferowanym środkiem komunikacji. Sprzyja temu szereg czynników, w tym powszechny dostęp do edukacji, zróżnicowane środowisko etniczne, migracje ludności i zawieranie małżeństw mieszanych. Indonezyjski jest wykorzystywany nie tylko w oświacie i administracji, ale także w kontaktach rodzinnych[10]. Społeczność ma obojętny stosunek do swojego języka[11].
Istnienie tego języka odnotowano w latach 80. XX w.[5] Nie wykształcił piśmiennictwa[11]. Od 1993 r. badaniem i dokumentacją busoa zajmował się René van den Berg[12]. Powstał skrótowy słownik (2011)[13]. W 2020 r. ukazał się opis jego gramatyki i słownictwa, w którym zawarto też pewne teksty (przede wszystkim baśnie ludowe)[14].
Przypisy
edytuj- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 4.
- ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Busoa, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b van den Berg 2020 ↓, s. 3.
- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 1–2.
- ↑ a b c van den Berg 2020 ↓, s. 5.
- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. xvi.
- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 3–4.
- ↑ van den Berg 1991 ↓, s. 44–45.
- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 36.
- ↑ van den Berg 2020 ↓, s. 6.
- ↑ a b van den Berg 2020 ↓, s. 7.
- ↑ David Mead: Busoa. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-20)]. (ang.).
- ↑ La Afa i inni, Kamus Singkat Bahasa Busoa – Bahasa Indonesia – Bahasa Inggris = Vocabulary: Busoa – indonesian – English [online], 2011 [dostęp 2024-09-18] (indonez. • ang.).
- ↑ van den Berg 2020 ↓.
Bibliografia
edytuj- René van den Berg: Muna Dialects and Munic Languages: Towards a Reconstruction. W: Ray Harlow (red.): VICAL 2: Western Austronesian and contact languages: Papers from the Fifth International Conference on Austronesian Linguistics. Cz. 1–2. Auckland: Linguistic Society of New Zealand, 1991, s. 21–51. ISBN 0-908928-00-9. OCLC 59606647. (ang.).
- René van den Berg: The Busoa language of Southeast Sulawesi: Grammar sketch, texts, vocabulary. Dallas: SIL International, 2020, seria: SIL Language and Culture Documentation and Description 48. [dostęp 2022-11-04]. (ang.).