Język bolango
Język bolango, także: atinggola-bolango, bulanga-uki, diu[1][2], bolaung uki[3] – język austronezyjski używany w prowincjach Gorontalo i Celebes Północny w Indonezji. Według danych z 1986 roku posługuje się nim 23 tys. osób[1].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
23 tys. (1986)[1] | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | bld | ||
| IETF | bld | ||
| Glottolog | bola1252 | ||
| Ethnologue | bld | ||
| BPS | 0618 6 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Bolango (bulanga, bolaang, uki) i atinggola (andagile, attingola, diu, kattinggola) to nazwy dwóch dialektów (blisko spokrewnionych, lecz oddalonych od siebie geograficznie). Atinggola ma 16 tys. użytkowników, a bolango 7 tys. (według szacunków z 1986)[1]. Dialekt bolango jest używany na południowym wybrzeżu półwyspu Minahasa (w pobliżu zatoki Tomini), w rejonie miasta Molibagu (Celebes Północny). Dialektem atinggola, który bywa opisywany jako odrębny język, posługuje się grupa na północnym wybrzeżu (północno-wschodni fragment prowincji Gorontalo i okolice). Trzecia lokalizacja to wieś Sauk (na północ od Molibagu i na wschód od terytorium Atinggola; przy niewielkiej zatoce zwanej niegdyś Bolaang Uki, prowincja Celebes Północny)[4].
Jest zagrożony wymarciem. W XX wieku zanikał pod presją spokrewnionego języka gorontalo, który dominuje w regionie[3]. Na okolicznych terenach prowincji Celebes Północny większościowym językiem regionalnym jest mongondow[4]. W latach 90. XX w. odnotowano redukcję przekazu międzypokoleniowego i wzrost roli języka indonezyjskiego, na niekorzyść żywotności rodzimego języka (zwłaszcza na terytorium dialektu bolango)[5]. Pod koniec XX wieku dialekt atinggola wciąż był szeroko używany, ale pod wpływem edukacji wzrastała rola języka narodowego. W użyciu jest także malajski miasta Manado (regionalna lingua franca)[6].
W literaturze indonezyjskiej poszczególne dialekty są rozpatrywane oddzielnie. Został opisany w postaci opracowań gramatycznych (Dialek Atinggola, 1976/1977[7]; Morfologi dan sintaksis dialek Diu, 1983[8]; Struktur bahasa Atinggola, 1983[9]; Morfologi dialek Uki, 1988[10]) i słowników (Kamus bahasa Atinggola-Indonesia, 1985[11]; Kamus bahasa Indonesia-Bolango, 2020[12]; Kamus Atinggola, 2020[13]).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Bolango, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ Barbara F. Grimes, Joseph E. Grimes, Malcolm D. Ross, Charles E. Grimes, Darrell T. Tryon: Listing of Austronesian languages. W: Darrell T. Tryon (red.): Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies. Berlin: Walter de Gruyter, 1995, s. 144, seria: Trends in Linguistics. Documentation 10. DOI: 10.1515/9783110884012.1.121. ISBN 978-3-11-088401-2. OCLC 868970232. (ang.).
- ↑ a b Adat Istiadat Daerah Sulawesi Utara. Jakarta: Proyek Penelitian dan Pencatatan Kebudayaan Daerah, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1980, s. 20–21. [dostęp 2023-01-03]. (indonez.).
- ↑ a b David Mead: Bolango. Sulawesi Language Alliance. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
- ↑ Scott Merrifield, Martinus Salea: North Sulawesi Language Survey. Dallas: Summer Institute of Linguistics, 1996, s. 130, seria: Publications in Sociolinguistics 1. ISBN 1-55671-000-3. OCLC 36657959. (ang.).
- ↑ Raymond Rodig Tingginehe, Johannis Mangonting, Jantje Rangubang, Line Labang, Th. Rombepajung-Pratasik: Geografi dialek bahasa Atinggola. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1993, s. 33–36. ISBN 979-459-305-2. OCLC 29426650. [dostęp 2023-01-09]. (indonez.).
- ↑ Habu Wahidji: Dialek Atinggola: laporan penelitian. Jakarta/Gorontalo: Proyek Pengembangan Bahasa dan Sastra Indonesia dan Daerah, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan / Fakultas Keguruan Sastra Seni, IKIP Manado Cabang Gorontalo, 1976/1977. OCLC 65114044. (indonez.).
- ↑ M. M. Toding Datu, G. Bawole, J. Mangoting, S. V. Moningkey-Rumambi: Morfologi dan sintaksis dialek Diu. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1983. OCLC 24867618. (indonez.).
- ↑ Mintje Musa Kasim, Habu Wahidji, Kartin Hasan, Aisa Daud: Struktur bahasa Atinggola. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1983. OCLC 561908058. (indonez.).
- ↑ Aaltje Tallei-Pinontoan, R. Mamangkey-Pajow, Harasa Alitu-Pakaya: Morfologi dialek Uki. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1988, seria: Seri Pustaka Penelitian BSt 161. ISBN 979-459-017-7. OCLC 20331532. (indonez.).
- ↑ Mansoer Pateda, Yennie P. Pulubuhu: Kamus bahasa Atinggola-Indonesia. Jakarta: Proyek Pengembangan Bahasa dan Sastra Daerah, Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1985. OCLC 65109396. (indonez.).
- ↑ M. Lukman Hakim, Armiati Rasyid, Efendi, Jafar Lantowa, Yunus Dama: Kamus bahasa Indonesia-Bolango. Manado/Gorontalo: Yayasan Serat Manado/Dinas Perpustakaan dan Kearsipan Kab. Bone Bolango, 2020. ISBN 978-602-50808-2-1. [dostęp 2023-01-09]. (indonez.).
- ↑ Armiati Rasyid, Amirudin Sunge, Muhammad Lukman Hakim: Kamus Atinggola. Gorontalo: Kantor Bahasa Provinsi Gorontalo, Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan, 2020. ISBN 978-602-53283-9-8. [dostęp 2023-01-09]. (indonez.).