Język alorski
Język alorski – język austronezyjski używany w prowincji Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie w Indonezji, na wyspach Alor i Pantar (północny rejon nadbrzeżny) oraz na niektórych okolicznych wyspach[1][2]. Według danych z 1997 roku mówi nim 25 tys. osób[1].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
25 tys. (1997) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | aol | ||
| IETF | aol | ||
| Glottolog | alor1247 | ||
| Ethnologue | aol | ||
| BPS | 0107 4 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Posługują się nim Alorczycy, którzy przybyli z wysp na zachód od Alor i Pantar[3]. Jest to jedyny autochtoniczny język austronezyjski w regionie[4][5]. Nie jest spokrewniony z papuaskimi językami alor-pantar. Odrębny jest także od miejscowej odmiany języka malajskiego, zwanej malajskim alorskim. Wykazuje wpływy obcego (papuaskiego) otoczenia językowego[4]. Niegdyś (przynajmniej do poł. lat 70. XX w.) służył jako regionalna lingua franca[6][7], odnotowano jego rolę w kontaktach handlowych między Alorczykami a grupami papuaskimi[8][9].
Występuje w dwóch dialektach: alor i pantar, różniących się leksyką i cechami fonologii[10]. Jest blisko spokrewniony z językiem lamaholot i bywa wręcz postrzegany jako jego dialekt[11][12]. Oba języki nie są jednak dobrze wzajemnie zrozumiałe. Dzielą jedynie 50–60% podstawowego słownictwa, mają różne systemy zaimków i struktury dzierżawcze, ponadto w alorskim nie występują elementy morfologii znane z języka lamaholot[7]. Jego cechy sugerują, że był intensywnie przyswajany jako drugi język, co doprowadziło do uproszczenia pewnych aspektów gramatyki[8][9]. W alorskim występuje ograniczony zasób zapożyczeń leksykalnych z języków alor-pantar (zwłaszcza blagar)[13].
Skrótowy opis jego gramatyki sporządziła lingwistka Marian Klamer – A short grammar of Alorese (Austronesian) (2011)[14], powstało także opracowanie poświęcone historii języka – A History of Alorese (Austronesian) (2022)[15]. Społeczność nie wykształciła tradycji piśmienniczej[16].
Przypisy
edytuj- ↑ a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Alor, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-17] (ang.).
- ↑ Sulistyono 2022 ↓, s. 7–13.
- ↑ Sulistyono 2022 ↓, s. 4.
- ↑ a b Klamer, Reesink i van Staden 2008 ↓, s. 97.
- ↑ Klamer 2011 ↓, s. 17.
- ↑ Klamer 2011 ↓, s. 10.
- ↑ a b Klamer 2017 ↓, s. 6.
- ↑ a b Klamer 2011 ↓, s. 109.
- ↑ a b Klamer 2012 ↓, s. 103.
- ↑ Sulistyono 2022 ↓, s. 70.
- ↑ Klamer 2011 ↓, s. 17–18.
- ↑ Klamer 2012 ↓, s. 73–74.
- ↑ Francesca R. Moro, Yunus Sulistyono, Gereon A. Kaiping: Detecting Papuan Loanwords in Alorese: Combining Quantitative and Qualitative Methods. W: Marian Klamer, Francesca R. Moro (red.): Traces of Contact in the Lexicon: Austronesian and Papuan Studies. Leiden: Brill, 2023, s. 213–262, seria: Brill Studies in Language Contact and the Dynamics of Language 44. DOI: 10.1163/9789004529458_008. ISBN 978-90-04-52945-8. OCLC 1359048711. (ang.).
- ↑ Klamer 2011 ↓.
- ↑ Sulistyono 2022 ↓.
- ↑ Sulistyono 2021 ↓, s. 339.
Bibliografia
edytuj- Marian Klamer, Ger Reesink, Miriam van Staden: East Nusantara as a linguistic area. W: Pieter Muysken (red.): From Linguistic Areas to Areal Linguistics. Amsterdam: John Benjamins Publishing, 2008, s. 95–149, seria: Studies in Language Companion Series 90. DOI: 10.1075/slcs.90.03kla. ISBN 978-90-272-3100-0. OCLC 648344504. (ang.).
- Marian Klamer: A short grammar of Alorese (Austronesian). München: Lincom Europa, 2011, seria: Languages of the World / Materials 486. ISBN 978-3-86288-172-7. OCLC 760922643. [dostęp 2019-12-19]. (ang.).
- Marian Klamer: Papuan-Austronesian language contact: Alorese from an areal perspective. W: Nicholas Evans, Marian Klamer (red.): Melanesian Languages on the Edge of Asia: Challenges for the 21st Century. Honolulu: University of Hawaiʻi Press, 2012, s. 72–108, seria: Language Documentation & Conservation Special Publication No. 5. ISBN 978-0-9856211-2-4. OCLC 8930533500. (ang.).
- Marian Klamer: The Alor-Pantar Languages: Linguistic Context, History And Typology. W: Marian Klamer (red.): The Alor-Pantar languages: History and typology. Wyd. 2. Berlin: Language Science Press, 2017, s. 1–48, seria: Studies in Diversity Linguistics 3. DOI: 10.5281/ZENODO.569386. ISBN 978-3-944675-94-7. OCLC 1030820272. [dostęp 2022-08-13]. (ang.).
- Yunus Sulistyono. Interpreting oral history from the Alorese people in east Indonesia. „Revista Universidad y Sociedad”. 13 (4), s. 339–350, 2021. ISSN 2218-3620. OCLC 9434187240. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- Yunus Sulistyono: A History of Alorese (Austronesian): Combining Linguistic and Oral History. Utrecht: LOT, 2022, seria: LOT dissertation series 614. DOI: 10.48273/lot0614. ISBN 978-94-6093-399-8. OCLC 1329222043. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- NTT Languages: Three Languages of Alor and Pantar. YouTube, 2014-11-26. [dostęp 2022-09-04].