Wikipedia

Józef Wyrobek (nauczyciel)

Józef Wyrobek (ur. 18 marca 1850 w Bestwinie, zm. 7 stycznia 1924 w Dębicy) – polski nauczyciel.

Józef Wyrobek
Data i miejsce urodzenia

18 marca 1850
Bestwina

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 1924
Dębica

Narodowość

polska

Edukacja

C. K. Gimnazjum św. Anny w Krakowie

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Budynek gimnazjum w Dębicy

Życiorys

edytuj

Józef Wyrobek[1] urodził się 18 marca 1850 w Bestwinie[2][3][4][5]. Kształcił się w Gimnazjum w Cieszynie, a od 1869 w C. K. Gimnazjum św. Anny w Krakowie, które ukończył w 1872 zdając egzamin dojrzałości z odznaczeniem[6][4][3][5]. W 1876 ukończył studia filozoficzne w zakresie historii i geografii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[3][4][5].

Przez 11 lat pracował jako nauczyciel prywatny w domach w różnych miejscach ziem polskich oraz zagranicą, głównie we Włoszech[3][5]. 16 listopada 1887 podjął pracę w szkolnictwie[2][5]. Od tego roku pracował w Nowym Sączu, skąd reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 18 sierpnia 1890 został przeniesiony jako zastępca nauczyciela do C. K. Gimnazjum w Sanoku[7][3][4][5]. Tam uczył języka łacińskiego, języka polskiego, języka niemieckiego oraz historii kraju rodzinnego[8][9]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 25 lipca 1892 został przeniesiony do C. K. III Gimnazjum w Krakowie[10][4].

Od 1895 pracował C. K. Gimnazjum w Wadowicach[4]. Tam uczył języka niemieckiego i matematyki[11]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 19 lipca 1897 został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Nowym Sączu[12]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 7 sierpnia 1899 został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[13][3][5]. Tam uczył języka niemieckiego, języka polskiego, języka łacińskiego, historii, geografii, historii kraju rodzinnego[14][15]. W drugim półroczu 1901/1902 przebywał na urlopie[16]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 31 października 1902 jako zastępca nauczyciela został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Stanisławowie i uczył języka łacińskiego, języka polskiego, geografii[17][18][4][3][5]. Egzamin nauczycielski złożył 25 listopada 1902, a jego służba liczyła się od 1 grudnia 1902[2].

23 czerwca 1903 został mianowany nauczycielem rzeczywistym w C. K. Gimnazjum w Dębicy[19][2][4] i w kolejnych latach pracował w tym zakładzie (do 1918 imienia Franciszka Józefa)[3][20][3][5]. Otrzymał tytuł c. k. profesora i uczył tam historii, geografii (był zawiadowcą gabinetu geograficznego), języka polskiego, języka niemieckiego, kaligrafii, potem także gimnastyki[21][2][22][23][24][25][26][27][28][29]. W 1913 otrzymał VIII rangę w zawodzie[30].

W Dębicy udzielał się w działalności patriotycznej, oświatowej i filantropijnej[3]. Był prezesem tamtejszego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[3]. Kierował Sodalicją Panów[3]. Był współzałożycielem dębickiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz został pierwszym prezesem tej organizacji[3][5]. Reprezentował Macierz Ziemi Cieszyńskiej, na rzecz której działał[5]. Zamieszkiwał w gmachu gimnazjum[5]. Po wybuchu I wojny światowej i ewakuacji ludności pozostał w zakładzie gimnazjum i sprawował opiekę nad gmachem, natomiast po wkroczeniu wojsk rosyjskich (24 września 1914) stanął na czele miasta[31]. U władz wojskowych interweniował w sprawach obywateli[3]. Po drugiej inwazji rosyjskiej trwającej od listopada 1914 do maja 1915 (umieszczono tam koszary i szpital) pozostawał w szkole dbając o jej infrastrukturę[32]. Przypisano mu także ocalenie gmachu szkoły i „Sokoła” w 1915 podczas pożaru miasta, wznieconego przez wycofujące się wojska rosyjskie[5][33]. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1917/1918 przebywał na urlopie[34]. Został odznaczony austriackim Krzyżem Jubileuszowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych[35].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pozostawał profesorem przemianowanego Państwowego Gimnazjum w Dębicy, ucząc języka niemieckiego, geografii, historii, kaligrafii, był zawiadowcą gabinetu archeologicznego[36][37][38][5].

W uznaniu wydania materiałów do dziejów Dębicy oraz opiekuńczej działalności podczas wojny uchwałą rady gminy miejskiej otrzymał honorowe obywatelstwo miasta[3]. Zmarł 7 stycznia 1924 podczas pracy w gimnazjum[39]. Został pochowany na miejscowym cmentarzu[3].

Publikacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Josef Wyrobek”.
  2. ↑ a b c d e Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 66.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p † Józef Wyrobek. W: XVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Dębicy za rok szkolny 1923/24. Dębica / Tarnów: 1924, s. 8-9, 25.
  4. ↑ a b c d e f g h Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, s. 343. ISBN 83-87703-59-1.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Profesor Józef Wyrobek. jagiello-debica.edu.pl. [dostęp 2020-04-15].
  6. ↑ Spis uczniów od r. 1800 do 1888. W: Jan Leniek: Książka pamiątkowa ku uczczeniu jubileuszu trzechsetnej rocznicy założenia Gimnazyum św. Anny w Krakowie. Kraków: 1888, s. 269.
  7. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 23.
  8. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 22.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 24.
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1893. Sanok: Fundusz Naukowy, 1893, s. 17.
  11. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Wadowicach za rok szkolny 1897. Wadowice: 1897, s. 38.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Wadowicach za rok szkolny 1898. Wadowice: 1898, s. 52.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 2000. Brzeżany: 2000, s. 41.
  14. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1900. Brzeżany: 1900, s. 38.
  15. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1901. Brzeżany: 1901, s. 53.
  16. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1902. Brzeżany: 1902, s. 68, 70.
  17. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1903. Brzeżany: 1903, s. 6.
  18. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1902/03. Stanisławów: 1903, s. 27, 28.
  19. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1903/04. Stanisławów: 1904, s. 36.
  20. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1907/08. Tarnów: 1908, s. 5.
  21. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1907/08. Tarnów: 1908, s. 22.
  22. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1908/09. Tarnów: 1909, s. 3.
  23. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1909/10. Tarnów: 1910, s. 3.
  24. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1910/11. Tarnów: 1911, s. 3, 4.
  25. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1911/12. Tarnów: 1912, s. 3.
  26. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1912/13. Tarnów: 1913, s. 2.
  27. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1913/14. Tarnów: 1914, s. 2.
  28. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1915/16. Tarnów: 1916, s. 11, 12.
  29. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum im. Franciszka Józefa w Dębicy za rok szkolny 1916/17. Tarnów: 1917, s. 11.
  30. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1913/14. Tarnów: 1914, s. 5.
  31. ↑ Pamiętnik zakładu z roku 1914/15. W: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1915/16. Tarnów: 1916, s. 4.
  32. ↑ Pamiętnik zakładu z roku 1914/15. W: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1915/16. Tarnów: 1916, s. 4-5.
  33. ↑ Historia jednej pocztówki (3) – c. k. Gimnazyum. ziemiadebicka.pl, 2016-03-29. [dostęp 2020-04-15].
  34. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum im. Franciszka Józefa w Dębicy za rok szkolny 1917/18. Tarnów: 1918, s. 5.
  35. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1919.
  36. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Państwowego Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1918/19. Tarnów: 1919, s. 5.
  37. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Państwowego Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1919/20. Tarnów: 1920, s. 4.
  38. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Państwowego Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1920/21. Tarnów: 1921, s. 4.
  39. ↑ XVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Dębicy za rok szkolny 1923/24. Dębica / Tarnów: 1924, s. 6.
  40. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1910/11. Tarnów: 1911, s. 51.
  41. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1901. Brzeżany: 1901, s. 1-48.
  42. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1907/08. Tarnów: 1908, s. 1-24.
  43. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1908/09. Tarnów: 1909, s. 1-32.
  44. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1909/10. Tarnów: 1910, s. 1-44.
  45. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1910/11. Tarnów: 1911, s. 1-31.
  46. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1912/13. Tarnów: 1913, s. 1-21.
  47. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Dębicy za rok szkolny 1913/14. Tarnów: 1914, s. 1-22.
  48. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum im. Franciszka Józefa w Dębicy za rok szkolny 1916/17. Tarnów: 1917, s. 1-32.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Józef_Wyrobek_(nauczyciel)&oldid=71921003”