Józef Pruchniewicz
Józef Pruchniewicz (ur. 14 marca 1887 r., zm. 14 marca 1944 r.[1]) – polski furman i rolnik, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
zastrzelenie |
| Zawód, zajęcie | |
| Miejsce zamieszkania |
Przedmieście Dolne, Biecz |
| Narodowość | |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujJózef Pruchniewicz był furmanem często pracującym dla żydowskich kupców, a także wspólnie z małżonką Marianną Pruchniewicz prowadził gospodarstwo rolne w Przedmieściu Dolnym nieopodal miasta Biecz[2]. Para miała siódemkę dzieci, z których dwie córki, Jadwiga i Helena, dożyły wybuchu II wojny światowej i mieszkały z rodzicami. W grudniu 1942 roku Pruchniewicz udzielił schronienia ukrywającej się w lesie żydowskiej rodzinie kupieckiej Blumów, przez którą był zatrudniany do przewożenia towarów do ich sklepu bławatnego na bieckim rynku[2]. Kryjówką był odtąd strych stajni w gospodarstwie graniczącym z mostem kolejowym będącym pod ścisłym nadzorem niemieckiej policji kolejowej (Bahnschutzpolizei). W czasie ukrywania Blumów Pruchniewiczowie byli zmuszeni przyjmować żołnierzy niemieckich jako gości. Pruchniewiczowie ukrywali i żywili z nich czwórkę do listopada 1943 r., tj. przez 16 miesięcy[3]. 14 marca 1944 r. Pruchniewicz został poinformowany o czekającym go aresztowaniu, jednak nie skorzystał z możliwości ucieczki. Tego samego dnia był on przesłuchiwany przez oficerów Gestapo oraz miały miejsce rewizja i rabunek jego gospodarstwa. Następnie został przetransportowany do siedziby Gestapo w Jaśle przy ul. Na Młynek. Jego nazwisko znalazło się na afiszu z listą wykonanych wyroków śmierci[4][1].
Upamiętnienie
edytujJózef Pruchniewicz został uhonorowany przez Jad Waszem tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata 26 października 2008 roku. Razem z nim została uhonorowana jego małżonka, Marianna Pruchniewicz[3][5].
23 marca 2021 r. w Bieczu odbyła się uroczystość odsłonięcia kamienia z tablicą poświęconą Józefowi i Mariannie Pruchniewiczom. W wydarzeniu wzięła udział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin, inicjatorka projektu Zawołani po imieniu, którego częścią była uroczystość[4][1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Lech Klimek, Biecz. Instytut Pileckiego uhonorował mieszkańca Biecza, który został zamordowany za pomoc okazaną Żydom podczas okupacji niemieckiej [online], Gorlice Nasze Miasto, 23 marca 2021 [dostęp 2021-06-07] (pol.).
- ↑ a b „Zawieźli go do Jasła, skąd nigdy nie wrócił” – historia rodziny Pruchniewiczów. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-06-07].
- ↑ a b Pruchniewicz Józef & Maria (Szarłowicz) [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 2021-06-07].
- ↑ a b Biecz nie zapomniał o Józefie Pruchniewiczu. Zginął, ratując Żydów - Gorlice - Wiadomości - Radio Kraków [online], radiokrakow.pl [dostęp 2021-06-07] (pol.).
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020 [online], styczeń 2020, s. 80 [dostęp 2021-06-07].