Józef Jakac
Józef Jakac (ur. 25 listopada 1911 w Pyskowicach, zm. 29 maja 1995) – śląski[1] organista, kompozytor i pedagog działający na Górnym Śląsku w Archidiecezji Katowickiej[2].
| Data i miejsce urodzenia |
25 listopada 1911 |
|---|---|
| Data śmierci |
29 maja 1995 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność |
1930 do śmierci |
| Zespoły | |
| chór prokatedralny „Świętej Cecylii”, chór „Chopin” | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodził się 25 listopada 1911 roku w Pyskowicach w pobliżu Gliwic[2]. W młodości szybko przeprowadził się z rodzicami Augustynem i Marią do Bytomia–Łagiewnik[2]. Uczęszczał do szkoły muzycznej, gdzie nauczył się grać na skrzypcach. Następnie w latach 1925–1936 uczęszczał do Instytutu Muzycznego w Krakowie, a w 1937 roku uzyskał patent organisty w Śląskiej Szkole Muzycznej im. Józefa Elsnera w Katowicach pod kierunkiem profesora Stefana Ślązaka[2].
W latach 1930–1995 był organistą w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach[1][2][3]. W międzyczasie przejął prowadzenie chóru prokatedralnego „Świętej Cecylii” – prowadził go przez 60 lat[2] współpracując z orkiestrami, a także z innymi zespołami[3] m.in solistami z Opery Śląskiej i muzykami Filharmonii Śląskiej[4]. Od 1952 roku również prowadził michałkowicki chór „Chopin” przez kilka lat[2]. Wykładał wychowanie muzyczne w Gimnazjum św. Jacka oraz Niższym Seminarium Duchownym w Katowicach[2]. W 1963 roku bp Herbert Bednorz mianował go członkiem Komisji do Spraw Muzyki Sakralnej Diecezji Katowickiej[2][5]. W latach 1964–1991 był wykładowcą Diecezjalnego Kursu Organistowskiego[2][6] w Diecezjalnym Studium Organistowskim[3][4].
Jako kompozytor był współredaktorem Chorału Śląskiego[4], napisał nowe wersje melodyczne pieśni kościelnych, skomponował liczne utwory chóralne, zharmonizował wiele pieśni mszalnych, adwentowych i kolęd, a także był autorem dwóch mszy[2][4][7]. Autor m.in. pieśni Jeśli chcesz szukać patrona do św. Apostołów Piotra i Pawła[4] oraz Wśród trosk i nieszczęść do św. Pawła Apostoła (29 czerwca)[4][8]. Skomponował także utwory wielogłosowe na chór, głos solowy i organy: Tantum ergo ku czci Najświętszego Sakramentu oraz Regina mundi ku czci Matki Bożej[4]. W nowym Śpiewniku znalazły się również nowe kompozycje wersji pieśni mszalnych: Boże, Stwórco nasz, Panie; Przed Twym ołtarzem oraz Przed Twym tronem[9]. W 1975 roku „za wybitne osiągnięcia w służbie Kościołowi oraz krzewienie muzyki sakralnej” został odznaczony przez papieża Pawła VI orderem Pro Ecclesia et Pontifice[2]. Zmarł 29 maja 1995 roku w wieku 84 lat[2]. Pogrzeb odbył się 1 czerwca – obrzędom uczestniczył bp Gerard Bernacki[2]. Został upamiętniony w Panteonie Górnośląskim w Katowicach[1].
Życie prywatne
edytujMiał żonę Małgorzatę, z którą doczekał się córki Weroniki. Wraz z żoną mieli adoptowanego syna Henryka[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Instytut Gość Media, Józef Jakac - kompozytor i twórca muzyki kościelnej [online], Instytut Gość Media, 19 czerwca 2022 [dostęp 2023-12-14].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jakac Józef – e-ncyklopedia [online], silesia.edu.pl [dostęp 2023-12-12].
- ↑ a b c Jakac Józef (1911-1995) – PANTEON GÓRNOŚLĄSKI [online] [dostęp 2023-12-14].
- ↑ a b c d e f g h Kochał Boga i ludzi – wspomnienie o Józefie Jakacu, [w:] Barbara Stawowczyk (red.), Nasza Wspólnota. Pismo Parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach, Śląska Biblioteka Cyfrowa, 17 kwietnia 2019 (41), s. 20–22, ISSN 2080-2374 [dostęp 2023-12-18].
- ↑ Historia - Studium Muzyki Kościelnej [online], smk.katowicka.pl [dostęp 2023-12-18].
- ↑ Historia organów parafii św. Antoniego w Chorzowie [online], antoni.net.pl [dostęp 2023-12-18].
- ↑ Kyrie i Gloria [Jakac (2022)]. [dostęp 2023-12-18].
- ↑ Józef Jakac [online], musicamsacram.pl [dostęp 2023-12-18].
- ↑ Reginek 2006 ↓, s. 54–55.
Bibliografia
edytuj- Antoni Reginek, Twórcy pieśni kościelnych na Górnym Śląsku w XX wieku (na podstawie repertuaru Śpiewnika kościelnego archidiecezji katowickiej), [w:] Krystyna Turek, Bogumiła Mika (red.), Polska muzyka religijna - między epokami i kulturami, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006, s. 47-58 [dostęp 2023-12-18].