Izdebnik (województwo małopolskie)
Izdebnik – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Lanckorona, ciągnąca się wzdłuż potoku Jastrzębskiego, leżąca przy drodze Kraków – Cieszyn.
| wieś | |
 Izdebnik – w oddali kościół i szkoła, fotografia A. Szuberta z ok. 1897 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
269–320 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
2279[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-144[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KWA |
| SIMC |
0058198 |
Położenie na mapie gminy Lanckorona  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wadowickiego  | |
 49°52′09″N 19°45′49″E/49,869167 19,763611[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Izdebnik, po jej zniesieniu do 1966 w gromadzie Kalwaria Zebrzydowska, a po zniesieniu tejże w gromadzie Brody. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Integralne części wsi
edytuj| części wsi | Chatałówka, Dziedzicówka, Kiwadówka, Kobyłówka, Łypikówka, Madejówka, Migówka, Nasiejówka, Obcar, Orłówka, Prymusówka, Skotnica, Sułkówka, Turkówka |
Ulice
edytujW 2013 roku uchwałą Rady Gminy Lanckorona jedną z ulic w Izdebniku nazwano Jarzębinową[6]. Dopiero w 2019 roku wprowadzono nazewnictwo pozostałych dróg[7]. Obecnie w Izdebniku znajduje się 51 ulic: Centralna, Cicha, Dąbrówka, Dębowa, Dolna, Dworska, Głowaczówka, Górska, Jarzębinowa, Kępki, Kobyłówka, Kosmyrówka, Krakowska, Krakówka, Kręta, Królewska, Krótka, Leśna, Lwowska, Łąkowa, Łypikówka, Mikołaja Kopernika, Misiowiec, Młyńska, Na Łączki, Nad Stawami, Nasiejówka, Ogrodowa, Orłówka, Pachniówka, Piaskowa, Piękna, Podleszcze, Polna, Prymusówka, Rozwojowa, Rzeczna, Składowa, Sosnowa, Spacerowa, Spadzista, Spokojna, Sportowa, Św. Floriana, Św. Walentego, Świerkowa, Wadowicka, Zacisze, Zalas, Zarzeczna, Zielona[8].
Historia
edytujMiejscowość wzmiankowana w 1346 roku.
W Izdebniku działała w latach 1884–1945 słynna na całą Galicję i resztę Austro-Węgier wytwórnia alkoholi gatunkowych. Była nazywana fabryką wódek zdrowotnych, a jej produkty to powszechnie znane jarzębiaki. Właścicielem tego przedsiębiorstwa był przedstawiciel cesarskiego rodu Habsburgów – arcyksiążę Rainer. Rządcą jego dóbr był Ludwik Seeling von Saulenfels[9]. W latach trzydziestych XX w. fabryka wraz z całym kluczem majątków ziemskich (Izdebnik, Zakrzów, Jastrzębia) została zakupiona przez Zygmunta Lewakowskiego. Po II wojnie światowej fabrykę znacjonalizowano. PGR, który przejął budynki, nie produkował wódek[10].
19 września 1944 roku oddział Armii Ludowej imienia Ludwika Waryńskiego zaatakował posterunek żandarmerii niemieckiej liczący ok. 80 żołnierzy[11].
Zabytki
edytujObiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[12].
- Budynek dawnej poczty z przełomu XVIII i XIX w. Budynek ten jest jednym z najstarszych zachowanych tego typu obiektów w Polsce.
Obiekty zabytkowe wpisane do gminnej ewidencji[13]:
- budynek dawnej poczty z przełomu XVIII i XIX w.
- kościół św. Małgorzaty z 1838-1841
- kapliczka pw. św. Antoniego z I poł. XIX w.
- kapliczka koło kościoła z 1875
- dwór wraz z budynkami towarzyszącymi i parkiem z XIX w.
- budynek starej szkoły z XIX w.
- 6 budynków mieszkalnych.
Oświata
edytujSzkoła Podstawowa w Izdebniku nosi imię Bohaterów Walk o Niepodległość Polski[14].
Religia
edytujSport
edytujW miejscowości gra klub Jubilat, założony w 1968 roku[15]. W 1995 roku klub pod nazwą Kuchnie Izdebnik grał w I rundzie Pucharu Polski.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 42748
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 359 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Biuletyny Informacji Publicznej [online], bip.malopolska.pl [dostęp 2020-10-16].
- ↑ Biuletyny Informacji Publicznej [online], bip.malopolska.pl [dostęp 2020-10-16].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2020-10-16].
- ↑ Nad świeżą mogiłą. „Nowości Illustrowane”. Nr 8, s. 17, 22 lutego 1913.
- ↑ Łukasz Czajka, Izdebnik, „Aqua Vitae” (1), 2020, s. 46-51.
- ↑ Józef Bolesław Garas: Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945. Wydawnictwo MON, 1971, s. 373
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Program opieki nad zabytkami Gminy Lanckorona na lata 2019-2022 [online], załącznik do uchwały Nr XXXVII/319/18 Rady Gminy Lanckorona z dnia 17 października 2018 r.
- ↑ Telewizja Polska S.A, Szkoła w Izdebniku w końcu ma swojego patrona [online], krakow.tvp.pl [dostęp 2022-11-06] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-06] (pol.).
- ↑ https://ppnwadowice.pl/wydawnictwa/ppn_60_lat.pdf
Linki zewnętrzne
edytuj- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona