Iwaniacka Przełęcz
Iwaniacka Przełęcz (1461 m[1], według wcześniejszych pomiarów 1459[2] lub 1457[3] m) – przełęcz w Tatrach Zachodnich pomiędzy Kominiarskim Wierchem (1829 m) i Suchym Wierchem Ornaczańskim (1835 m) w grzbiecie Ornaku. Wschodnie stoki poniżej przełęczy to Dolinka Iwanowska, stoki zachodnie to Dolina Iwaniacka. Na przełęczy znajduje się niewielka polana[4]. W widocznej z polany Smytniańskiej Grani widoczne są liczne turnie i skały[3].
 Widok z Grzesia na Iwaniacką Przełęcz, ponad przełęczą widoczny Ciemniak | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
1461 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°13′55,8″N 19°50′10,0″E/49,232167 19,836111
| |
Iwaniacka Przełęcz znajduje się dokładnie na linii łączącej 3 głębokie przełęcze: Bobrowiecką Przełęcz (po drugiej stronie Doliny Chochołowskiej), Iwaniacką i Tomanową Przełęcz (po drugiej stronie Doliny Kościeliskiej). Jest to rozległe, silnie wgłębione siodło zbudowane z miękkich łupków i dolomitów, pochodzących z dolnego triasu. Dawniej rozciągały się z niej rozległe widoki na Dolinę Tomanową, Ciemniaka, Smreczyński Wierch, Kamienistą i bardzo bliskie stąd południowe stoki Kominiarskiego Wierchu. W wyniku zarastania lasem widoki stają się coraz bardziej ograniczone. Nazwa przełęczy pochodzi od położonej na zachodnich zboczach polany Iwanówka[5].
Iwaniacka Przełęcz stanowi najpraktyczniejsze połączenie pomiędzy Doliną Kościeliską i Doliną Chochołowską[2]. Podejście na przełęcz od schroniska na Hali Ornak trwa 1:15 h, od Doliny Chochołowskiej 1:20 h[4].
Na stoku Ornaku, nieco poniżej Iwaniackiej Przełęczy występuje roślina bagno zwyczajne, na niżu Polski gatunek pospolity, ale w Karpatach rzadki[6].
W XIX wieku poniżej przełęczy eksploatowano panabaz (rudę) zawierającą miedź, a następnie rudę żelaza[7].
Szlaki turystyczne
edytuj
– żółty szlak ze schroniska PTTK na Hali Ornak Iwanowską Dolinką na przełęcz i dalej Doliną Iwaniacką do leśniczówki w Dolinie Chochołowskiej.
- Czas przejścia ze schroniska na przełęcz: 1:15 h, ↓ 50 min
- Czas przejścia z przełęczy do leśniczówki: 1:10 h, ↑ 1:30 h
– zielony grzbietem Ornaku na Siwą Przełęcz i przełęcz Liliowy Karb. Czas przejścia: 2:20 h, z powrotem 1:55 h[8]
Przypisy
edytuj- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski, Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000, Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Wojciech Szatkowski, Na Bistro!, grudzień 2016.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.