Isaburō Yamada
Isaburō Yamada (jap. 山田猪三郎 Yamada Isaburō; ur. 9 stycznia 1864 w Wakayama, zm. 8 kwietnia 1913 w Tokio) – japoński wynalazca i przedsiębiorca. Był jednym z pionierów baloniarstwa w Japonii. Skonstruował pierwszy japoński sterowiec znany jako Sterowiec Yamady Nr 1.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 stycznia 1864 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 kwietnia 1913 |
| Zawód, zajęcie |
inżynier |
Życiorys
edytujUrodził się 9 stycznia 1864 w prefekturze Wakayama, był synem samuraja z klanu Wakayama[1]. W 1888 założył w Osace przedsiębiorstwo produkujące morski sprzęt ratunkowy, które w 1892 przeniósł do Tokio[1]. W 1894 założył przedsiębiorstwo Kikyū Seisakusho (dosł. Fabryka Balonów), która istnieje współcześnie pod zmienioną nazwą The Weather Balloon Manufacturing Company[1][2].
W 1900 porzucił produkcję sprzętu ratunkowego i skoncentrował się wyłącznie na produkcji balonów, między innymi opatentował i produkował balony obserwacyjne dla Cesarskie Armii Japońskiej[1][2]. Balony Yamady zostały użyte bojowo w czasie oblężenia Port Arthur[3]. Yamada nie tylko zaprojektował i wybudował używane przez Armię balony, ale sam 14-stokrotnie wzbił się na ich pokładzie w powietrze w czasie oblężenia[3][4]. Balony Yamady były pierwszymi balonami użytymi bojowo przez Armię Japońską[1].
W 1909 do Japonii przybył Benjamin Hamilton ze sterowcem własnej konstrukcji[1][5]. Na jego pokładzie, w czerwcu 1909, wykonał w Tokio pierwszy w Japonii lot aerostatem tego typu[1][5]. Yamada już wcześniej zaprojektował własny sterowiec (zachowany opis[6] i plany wskazują na praktyczne trudności w realizacji projektu[7]), ale zapoznawszy się z konstrukcją Hamiltona, Yamada zaprojektował i zbudował w 1910 pierwszy japoński sterowiec[1][5]. Według niektórych źródeł sterowiec został zamówiony u Yamady przez Tymczasowe Wojskowe Stowarzyszenie ds. Badań nad Balonami[a][1].
Pierwszy sterowiec Yamady, Nr 1, został zbudowany we wrześniu 1910[1][5]. Sterowiec odbył najprawdopodobniej tylko jeden lot i dalsze jego losy nie są znane[1][5][8].
Drugi sterowiec, Nr 2, był znacznie większy od pierwszego (32 metry w porównaniu do 18 metrów) i odbył swój pierwszy lot 7 lutego 1911[1]. Nr 2 został zniszczony przez silny wiatr 22 lutego[1][5]. Trzeci sterowiec Yamady, Nr 3, odbył pierwszy lot 1 lipca 1911[1], w późniejszym czasie został prawdopodobnie sprzedany do Chin[5][8]. W 1911 Yamada zbudował jeszcze sterowce Nr 4 i Nr 5, jednak na ich temat zachowało się bardzo mało informacji[8].
Po zakończeniu wojny Yamada nie otrzymał dalszych zamówień od Armii na jego balony i udał się do Chin oferując na sprzedaż swoje balony i sterowce[1].
Yamada zmarł niespodziewanie 8 kwietnia 1913[1].
Uwagi
edytuj- ↑ W źródłach angielskojęzycznych nazwa stowarzyszenie jest podawana jako Provisional Military Balloon Research Association (PMBRA).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Meiji Portraits. meiji-portraits.de. [dostęp 2013-06-20]. (ang.).
- ↑ a b The Weather Balloon Manufacturing Company. weatherballoon.co.jp. [dostęp 2013-06-20]. (ang.).
- ↑ a b Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. s. 5.
- ↑ Robert Recks: Who’s Who of Ballooning. ballooninghistory.com. [dostęp 2013-06-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. s. 6.
- ↑ Japan’s Airship Secrets. „Wanganui Chronicle”. L (12289), s. 3, 1909-08-10.
- ↑ Airship Pioneers. „Flight”, s. 1001, 1916-11-16.
- ↑ a b c Peter Starkings: Japanese Military Airships 1910-1945. j-aircraft.com. [dostęp 2013-06-20]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 1-55750-563-2.