Irkuck (Polska)
Irkuck – dawna wieś w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Włodawa. Leżała w lesie między Żłobkiem a Lutą, na południe od Okuninki i na północ od Osowej, na obszarze współczesnego Sobiborskiego Parku Krajobrazowego[1][2].
| dawna wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Żłobek |
| Liczba ludności (1943) |
80 |
| SIMC | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Włodawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu włodawskiego  | |
 51°27′29″N 23°31′25″E/51,458056 23,523611
| |
Historia
edytujIrkuck to dawny folwark, wspominany już w spisie wsi z 1827 roku. Pod koniec XIX wieku były tu dwa domy należące do parafii Orchówek, a miejscowość obejmowała 382 mórg obszaru[3]. Irkuck wchodził w skład dóbr włodawskich należących do Zamoyskich, których właścicielem był Konstanty Zamoyski (wnuk Augusta[4][5]) i jego żona Natalia z Lubomirskich[6]. Nazwę Irkuck wieś otrzymała nieprzypadkowo, gdyż to właśnie tu osiedlili się dawni polscy zesłańcy skazani przez carat na zesłania do Irkucka na Syberii[7].
W okresie międzywojennym należał do gminy Sobibór w powiecie włodawskim, w województwie lubelskim. 14 października 1933 wszedł w skład nowo utworzonej gromady Osowa w gminie Sobibór, składającej się ze wsi Osowa, kolonii Irkuck, leśniczówki Hańsk i folwarku Zawołocze[8]. Irkuck w okresie międzywojennym posiadał typową dla polskiej wsi drewnianą zabudowę z domami krytymi strzechą; jedynie bogatsi gospodarze posiadali domy kryte dachówką. Był zamieszkiwany przez Polaków, Ukraińców, Żydów i Niemców[7].
Podczas II wojny światowej znalazł się w Generalnym Gubernatorstwie, w powiecie Cholm w dystrykcie lubelskim. W 1943 roku Irkuck liczył 80 mieszkańców[9].
W ramach walki z bandami UPA przeprowadzono tzw. akcję „Wisła”, której celem było przesiedlenie ludności narodowości ukraińskiej i rusińskiej podejrzewanej o sprzyjanie i pomoc bandom UPA. W wyniku tej akcji wysiedlono mieszkańców Irkucka. Ostatecznie Irkuck został wymazany z mapy po 1947 roku[6].
Po Irkucku pozostał jedynie uszkodzony krzyż z czerwonego kamienia, na którego postumencie nadal widnieje inskrypcja w języku ukraińskim[10][11].
Przypisy
edytuj- ↑ Mapa „Wojskowego Instytutu Geograficznego”. PAS 43 SŁUP 37. Wyd. 1933 rok
- ↑ Reymanns Special-Karte. 116.D Włodawa
- ↑ Irkuck, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 301.
- ↑ Car się zdziwił, że taki wielki pan mieszka tak skromie. Kazał wznieść pałac
- ↑ Konstanty Tomasz Hubert hr. Zamoyski z Włodawy i Rożanki h. Jelita
- ↑ a b Irkuck, wieś, którą wymazano z mapy
- ↑ a b Dawni mieszkańcy Irkucka
- ↑ Lubelski Dziennik Wojewódzki. 1933, nr. 22, poz. 181
- ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
- ↑ Zdjęcie krzyża w Irkucku, 1
- ↑ Zdjęcie krzyża w Irkucku, 2
Linki zewnętrzne
edytuj- Irkuck, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 301.
- Irkuck, wieś, którą wymazano z mapy
- Dawni mieszkańcy Irkucka