Irena Kulczycka
Irena Kulczycka z d. Wnęk ps. „Irys” (ur. 7 lipca 1925 w Nowym Dworze Mazowieckim, zm. 21 kwietnia 1998 w Warszawie) – łączniczka w oddziale dywersyjnym DB-17 Obwód Armii Krajowej Żoliborz, w powstaniu w „Kolegium A”, oddziale dyspozycyjnym Dowódcy Kedywu Warszawskiego AK.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 kwietnia 1998 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujUrodziła się 7 lipca 1925 w Nowym Dworze Mazowieckim w rodzinie Jana Wnęka, legionisty, oficera WP i Jadwigi z d. Godlewskiej. Miała starszego brata Jerzego i młodszego Janusza. Od 1936 do wybuchu wojny z rodziną mieszkała w Bochni, a w listopadzie 1939 z matką i braćmi, bez ojca, który został we Lwowie wzięty do niewoli sowieckiej, przeniosła się do Warszawy i zamieszkali na Żoliborzu przy ul. Krzechowieckiej, a później Niegolewskiego[1]. Matka pracowała w warsztacie rzemieślniczym, utrzymując w ten sposób całą rodzinę, natomiast Irena do 1944 uczęszczała na kursy tajnego nauczania, które przygotowywały ją do matury i równocześnie była pracownicą zakładu rzemieślniczego produkującego ramki do obrazów[1].
Do konspiracji Irena weszła w połowie 1943, wprowadzona przez brata Jerzego do grupy dywersyjnej krypt. DB-17 i jako „Irys” pełniła funkcję łączniczki d-cy M. Morawskiego ps. ,,Szeliga", pluton 229, 9 Kompania Dywersji Bojowej Zgrupowania „Żniwiarz" Obwód „Żywiciel". W następnym roku ukończyła kurs szkoły podchorążych[1]. 1 sierpnia 1944 nie mogła dotrzeć do miejsca koncentrację swego oddziału, ponieważ około 16:00 został przez Niemców zablokowany przejazd koło Dworca Gdańskiego. W związku z zaistniałą sytuacją, por. Stanisław Sosabowski ps. „Stasinek” przyjął Irenę jako łączniczkę do „Kolegium A” - Oddziału Dyspozycyjnego Dowódcy Kedywu Okręgu Warszawskiego AK, przydzielonego na Woli do Zgrupowania „Radosław”[1]. Z „Kolegium A" przeszła cały szlak bojowy oddziału z Woli do Starego Miasta. Nocą z 30 na 31 sierpnia z oddziałem przebijała się do Śródmieścia przez Ogród Saski, a następnie do Czerniakowa. W nocy z 16 na 17 września, gdy przewożono pontonami przez Wisłę rannych żołnierzy oddziału Ireny i berlingowców, została poważnie ranna odłamkiem pocisku artyleryjskiego. Leczyła się w Otwocku, a po wyleczeniu ran wróciła do Warszawy[1]. Po latach w poświęconym jej wspomnieniu pośmiertnym ppor. Bolesław Górecki ps. „Śnica” z „Kolegium A” pisał:
Była bardzo odważna, wykonywała zadania bez wahania, spokojna i opanowana, jakby nie odczuwała strachu lub nie zauważała grożących niebezpieczeństw. Pamiętam też, że miała pogodne usposobienie i miły, koleżeński sposób bycia ... [1].
Po wojnie mieszkała w Warszawie i pracowała jako biuralistka w Ministerstwie Aprowizacji i Handlu. W 1948 wyszła za mąż za Jana Kulczyckiego ps. Argos, żołnierza „Kolegium A”, który zmarł w 1966 i mieli dwoje dzieci: córkę Grażynę i syna Jerzego[2]. Wychowując samotnie dzieci, mimo słabego zdrowia pracowała przez wiele lat jako kasjerka w Spółdzielni Inwalidów „Inspol”. Od 1948 należała do ZUWoNiD (później ZBoWiD). Była również członkiem NSZZ „Solidarność”. 18 września 1997 została mianowana przez Prezydenta RP na stopień podporucznika[2].
Zmarła 21 kwietnia 1998 i pochowana została w grobie swojej matki Jadwigi na cmentarzu Północnym kwatera W-II[2].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[a] – za udział w walkach z hitlerowskim okupantem w latach 1939-1945
- Krzyż Walecznych – 28 sierpnia 1959[1]
- Krzyż Armii Krajowej – 18 maja 1983[1]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 – 26 marca 1973[1]
- Medal za Warszawę 1939–1945[2]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[2]
- Odznaka Grunwaldzka[2]
Uwagi
edytuj- ↑ Nadanie zostało zweryfikowane 25 kwietnia 1966 przez GK WO z nr. Zaświadczenia DK-05127/W
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. II: H-O. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2005, s. 139−140. ISBN 83-88693-08-5.
- Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa Kulczycka Irena [dostęp 2024-05-20]