Irańska Agencja Kosmiczna
Irańska Agencja Kosmiczna (pers. سازمان فضایی ایران – Sāzmān-e Fazāyi-ye Irān, ang. Iranian Space Agency, ISA) – agencja rządowa Iranu, zajmująca się eksploracją przestrzeni kosmicznej i rozwojem związanych z tym technologii. Iran jest aktywnym uczestnikiem azjatyckiego wyścigu kosmicznego, a także członkiem Komitetu ONZ ds. Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej, który został utworzony w 1958 r.
| Siedziba |
Shahroud, Iran |
|---|---|
| Dyrektor generalny |
Ahmad Talebzadeh |
| Utworzenie |
1 lutego 2004 |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj
Powołanie ISA zostało uchwalone ustawą irańskiego parlamentu w kwietniu 2003 r. Agencja jest jednym z oddziałów Ministerstwa Komunikacji i Technologii Informacyjnych. Przewodniczącym ISA jest prezydent Iranu[1].
ISA zbudowała rakietę nośną Safir, przy pomocy której 2 lutego 2009 r. wyniosła na orbitę pierwszego irańskiego sztucznego satelitę Omid. Po udanym umieszczeniu pierwszego satelity na orbicie agencja ogłosiła plan wysłania człowieka w kosmos w przeciągu 10 lat[2]. Przez obserwatorów zostało to jednak uznane za deklarację wyłącznie propagandową.
Agencja dysponuje platformą startową dla rakiet zlokalizowaną na Wielkiej Pustyni Słonej w ostanie Semnan: 35°14′02″N 53°55′16″E/35,234000 53,921000. Ponadto eksperymenty rakietowe przeprowadzane były prawdopodobnie w dwóch innych miejscach: na poligonie niedaleko Kom i w okolicach miejscowości Emamszahr[3].
Rakiety nośne
edytujIrańska rodzina małych rakiet nośnych Safir powstała na bazie rakiety suborbitalnej Kavoshgar-1 będącej modyfikacją balistycznego pocisku rakietowego Shahab 3, która stanowi pierwszy stopień rakiety orbitalnej. Obydwa stopnie rakiet Safir pracują na paliwo ciekłe. Kolejne wersje 1A i 1B powstały przez drobne modyfikacje. Nieco większa rakieta Simorgh prawdopodobnie będzie oparta na pocisku Shahab 5 jako pierwszym stopniu[4].
| Rakieta | Liczba stopni | Masa startowa (t) |
Udźwig na LEO (kg) |
Pierwszy start |
|---|---|---|---|---|
| Safir | 2 | 26 | ok. 25 | 2008 |
| Safir 1A | 2 | ? | ok. 25 | 2011 |
| Safir 1B | 2 | ? | ok. 60 | 2012 |
| Simorgh (Safir 2) | 2 | 77 | 60 | 2013 (?) |
Lista startów
edytuj- 17.08.2008, start nieudany – rakieta Safir, satelita Omid.
- 2.02.2009 – rakieta Safir, satelita Omid.
- 15.06.2011 – rakieta Safir 1A, satelita Rasad.
- 3.02.2012 – rakieta Safir 1B, satelita Navid Elm-o-Sana't.
- 2.02.2015 – rakieta Safir 1B, satelita Fajr.
- 5.02.2019, start nieudany - rakieta Safir 5, satelita Dousti
- 9.02.2020 - rakieta Simorgh, satelita Zafar 1
- 22.04.2020 - rakieta Qased, satelita Noor 1
- 31.12.2021, start nieudany - rakieta Simorgh, trzy ładunki badawcze
- 8.03.2022 - rakieta Qased, satelita Noor 2
- 4.03.2023, start nieudany - rakieta Qaem, satelita Nahid 1
- 27.09.2023 - rakieta Qased, satelita Noor 3
- 20.01.2024 - rakieta Quaem 100, satelita Soraya
- 28.01.2024 - rakieta Simorgh, trzy mikrosatelity Mehda, Kayhan 2 i Hatef 1
Wszystkie starty odbyły się z kosmodromu Semnan.
Kontrowersje
edytujIrański program kosmiczny budzi wiele kontrowersji w Stanach Zjednoczonych i Europie ze względu na możliwość militarnego wykorzystania. Waszyngton uważa, że podstawowym celem irańskiego programu kosmicznego jest budowa rakiet balistycznych dalekiego zasięgu, zdolnych do przenoszenia głowic jądrowych. Dokonaną w lutym 2010 roku próbę rakiety Kavoshgar-3 USA nazwały "aktem prowokacji". Zachodnie mocarstwa obawiają się, że Teheran uzbroi się w broń atomową[5].
Linki zewnętrzne
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Iranian National Space Agency. GlobalSecurity.org. [dostęp 2012-05-19]. (ang.).
- ↑ Iran to send first astronaut into space within 10 years. RIA Novosti, 2008-08-20. [dostęp 2012-05-19]. (ang.).
- ↑ Emamshahr. GlobalSecurity.org. [dostęp 2012-05-19]. (ang.).
- ↑ Simorgh (Safir-2). space.skyrocket.de. [dostęp 2012-05-19]. (ang.).
- ↑ Iran testuje rakietę kosmiczną. gazeta.pl, 2011-03-17. [dostęp 2012-05-19]. (pol.).