Instytut Stosunków Międzynarodowych (Praga)
Instytut Stosunków Międzynarodowych (cz. Ústav mezinárodních vztahů, ang. Institute of International Relations Prague, IIR) – jednostka publiczna prowadząca badania w zakresie stosunków międzynarodowych z siedzibą w Pradze. Założycielem IIR jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych Czech. Ono także w głównej mierze odpowiada za jego finansowanie.
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1957 |
| Dyrektor | |
| zastępca Dyrektora |
Jakub Eberle |
| Adres | |
| ul. Nerudova 3, Praga | |
Położenie na mapie Pragi  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°05′17,86″N 14°24′04,94″E/50,088294 14,401372
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPierwsze plany założenia niezależnego, działającego pod auspicjami MSZ, ośrodka pochodziły jeszcze sprzed przewrotu komunistycznego 1948. W 1957 powstał Instytut ds. Polityki Międzynarodowej i Ekonomii (cz. Ústav pro mezinárodní politiku a ekonomii, ÚMPE). Początkowo mieścił się w dzielnicy Bubeneč, następnie został przeniesiony do Pałacu Lobkowicza, gdzie mieścił się do 1970[1].
Podczas Praskiej Wiosny część pracowników Instytutu zaangażowała się w proces reform. W efekcie podczas tzw. normalizacji w 1970 ÚMPE przekształcono w Instytut Stosunków Międzynarodowych, a część nieprawomyślnych pracowników bądź wyrzucono, bądź sami wyjechali za granicę. Instytut przeniesiono do budynku U Białego Konika (U Bílého koníčka) na ulicy Nerudovej na Małej Stranie, gdzie mieści się do dzisiaj. Mimo nacisków politycznych Instytut starał się prowadzić możliwie niezależne badania, pozostając w kontakcie z zagranicznymi ośrodkami. Jego biblioteka posiadała najbogatszy i najaktualniejszy w Czechosłowacji zbiór publikacji w zakresie stosunków międzynarodowych. Była jednak dostępna jedynie dla zawodowych badaczy posiadających specjalną przepustkę[1].
Po 1989, w wyniku przemian aksamitnej rewolucji, doszło do istotnych zmian personalnych w Instytucie, jego dezideologizacji i depolityzacji. Istotna była w tym rola prof. Otta Picka, dyrektora w latach 1994–1998[1]. Od 1997 do 2007 pod auspicjami IIR funkcjonowała Akademia Dyplomatyczna[2]. Od 2007 Instytut działa w oparciu Ustawę z 2005 o publicznych instytucjach badawczych[3].
Struktura
edytujInstytut posiada trzy organy: dyrektora, zarząd i radę nadzorczą. Na podstawie statutu funkcjonują także komisja ds. pracowniczych, komisja etyczna i rada redakcyjna. Dyrektorem Instytutu od 2023 jest Mats Braun, zaś jego zastępcami Jakub Eberle (ds. badań) i Jiří Mach (ds. organizacyjnych). Dyrektor odpowiada za wszystkie kwestie niezastrzeżone dla pozostałych organów lub założyciela IIR, tj. MSZ Czech. Powołuje go minister spraw zagranicznych na wniosek rady IIR[4].
Do kompetencji rady Instytutu należy m.in.: przedstawianie kandydata na dyrektora, przyjmowanie budżetu, przepisów wewnętrznych, raportów rocznych, wyznaczania kierunków badawczych[4].
Działalność
edytujDziałalność IIR skupia się przede wszystkim na prowadzeniu badań i pracy naukowej oraz ich popularyzacji. Realizuje dwa rodzaje badań: teoretyczno-metodologiczne oraz praktyczne, mogące być stosowane przez czeski MSZ i inne instytucje odpowiedzialne za prowadzenie polityki zagranicznej[5].
W skład działu badań wchodzą: Centrum Bezpieczeństwa Europejskiego, Centrum Integracji Europejskiej, Centrum Polityki Energetycznej, Centrum Globalnej Ekonomii Politycznej, Centrum Prawa Międzynarodowego, Centrum Stosunków UE-Azja[4].
Instytut prowadzi także działalność wydawniczą. Publikuje monografie, wydawnictwa dotyczące polityki zagranicznej Czech, dwa recenzowane periodyki: Mezinárodní vztahy i New Perspectives oraz czasopismo popularyzatorskie Mezinárodní politika.
Czasopismo Mezinárodní vztahy (Stosunki Międzynarodowe) założono w 1966 jako kwartalnik. Stracił istotnie na znaczeniu w czasach normalizacji. Obecnie na jego łamach mogą publikować czescy i zagraniczni naukowcy[6]. New Perspectives (Nowe Perspektywy) założono w 1993 pod nazwą Perspectives, pod którą funkcjonował do 2015. Jego celem jest przedstawianie po angielsku tekstów na temat Europy Środkowej autorstwa badaczy z regionu[1]. Mezinárodní politika (Polityka Międzynarodowa) powstała w 1956, zyskując w latach 60. znaczną renomę. Czasopismo zostało zamknięte w grudniu 1969. Wznowiono je w 1990. Obecnie ukazuje się on-line[7].
W Instytucie funkcjonuje także biblioteka. W jej zasobach na koniec 2016 znajdowało się 84 600 książek i 419 czasopism[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Petr Drulák, Petr Kratochvíl, 50 let českého výzkumu mezinárodních vztahů: od ÚMPE k ÚMV, Praha: Ústav mezinárodních vztahů, 2007, ISBN 978-80-86506-64-7, OCLC 247489592 [dostęp 2020-06-28] (cz.).
- ↑ Karel Schelle, Jaromír Tauchen, Encyklopedie českých právních dějin, 2015, ISBN 978-80-7380-569-2, OCLC 953824143 [dostęp 2020-06-28] (cz.).
- ↑ 341/2005 Sb. Zákon o veřejných výzkumných institucích [online], Zákony pro lidi, 13 września 2005 [dostęp 2020-06-28] (cz.).
- ↑ a b c Organizační struktura - Ústav mezinárodních vztahů [online], www.iir.cz [dostęp 2020-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-15] (cz.).
- ↑ Výzkum na ÚMV - Ústav mezinárodních vztahů [online], iir.cz [dostęp 2020-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-15] (cz.).
- ↑ Jaroslav Šedivý, Mezinárodní vztahy. První pokus o odborný čtvrtletník k nové Vědní disciplíne [online], 2007 [dostęp 2020-06-28] (cz.).
- ↑ Mezinárodní politika - Ústav mezinárodních vztahů [online], www.iir.cz [dostęp 2020-06-28].
- ↑ A Brief Guide [online], dokumenty-iir.cz, maj 2017, s. 42 [dostęp 2020-06-28] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Petr Drulák, Petr Kratochvíl i inni, 50 let českého výzkumu mezinárodních vztahů: od ÚMPE k ÚMV. Praha: Nakladatelství ÚMV, 2007, ISBN 978-80-86506-64-7.
- Karel Schelle, Jaromír Tauchen (red.), Encyklopedie českých právních dějin. Plzeň: Vydavatelství a nakladatelství Aleš Čeněk, s.r.o. v koedici s Key Publishing, 2015, ISBN 978-80-7380-569-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona IIR (cz. • ang.)