Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk

Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk (w skrócie IChF PAN) – instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Warszawie. Obecnie tematyka badań w IChF jest skoncentrowana wokół aktualnych problemów fizykochemii. Jednostka ma prawo do nadawania stopnia naukowego doktora oraz doktora habilitowanego w zakresie chemii.

Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk

Wejście do siedziby Instytutu w Warszawie
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Adres
ul. M. Kasprzaka 44/52 01-224 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk
Położenie na mapie Polski Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk
52°13′42″N 20°57′48″E
Strona internetowa

Historia

IChF PAN został powołany uchwałą Prezydium Rządu PRL 19 marca 1955 i był pierwszym instytutem chemicznym PAN. Określono wówczas jego zadania: "Instytut Chemii Fizycznej obejmuje swoją działalnością prowadzenie badań nad aktualnymi zagadnieniami chemii fizycznej ważnymi z punktu widzenia rozwoju nauk chemicznych i potrzeb gospodarki narodowej".

W początkach działalności głównym zadaniem było przygotowanie kadry naukowej, która zdolna byłaby prowadzić badania naukowe z zakresu fizykochemii. Rozwojowi kadry naukowej sprzyjał fakt, że zatrudnieni pracownicy naukowi nie mieli obciążeń dydaktycznych obowiązujących w szkołach wyższych.

Pierwszy dyrektor IChF PAN – prof. Wojciech Świętosławski

Pracownikami Instytutu w momencie jego utworzenia zostali profesorowie W. Świętosławski, St. Bretsznajder, B. Kamieński, M. Śmiałowski, W. Trzebiatowski, W. Kemula, St. Minc, K. Gumiński, J. Kamecki, docenci (J. Berak, Z. Szklarska-Śmiałowska, J. Wojciechowska, J. Minczewski) oraz pomocniczy pracownicy naukowi (12 adiunktów, 11 starszych asystentów, 13 asystentów, 15 pracowników naukowo-technicznych).

Powołano wówczas do życia 7 zakładów: I. Zakład Badań Strukturalnych (kierownik: prof. Włodzimierz Trzebiatowski) we Wrocławiu – badania nad strukturą materiałów ognioodpornych, półprzewodników, stopów metalicznych i katalizatorów kontaktowych;

II. Zakład Fizykochemicznych Metod Analitycznych (prof. Wiktor Kemula) – opracowanie szybkich metod kontroli surowców i produktów;

III. Zakład Fizykochemii Podstawowych Surowców Organicznych (prof. Wojciech Świętosławski) – opracowywanie fizykochemicznych charakterystyk surowców organicznych, poszukiwanie dróg rozdzielania mieszanin wieloskładnikowych;

IV. Zakład Fizykochemii Zjawisk Powierzchniowych (prof. Bogdan Kamieński) w Krakowie, z pracownią w Lublinie (prof. A. Waksmundzki) – opracowanie podstaw flotacyjnego rozdzielania i wzbogacania minerałów i rud, a także badania z zakresu adsorpcji i wymiany jonowej;

V. Zakład Fizykochemii Procesów Elektrodowych (prof. Michał Śmiałowski) – badania nad mechanizmem procesów elektrochemicznych, katalizą oraz korozji tworzyw;

VI. Zakład Elektrochemii (prof. Stefan Minc) – opracowywanie podstawowych zagadnień z zakresu elektrolizy, badanie potencjałów kontaktowych i struktury elektrolitów;

VII. Zakład Fizykochemicznych Podstaw Technologii (prof. Stanisław Bretsznajder) z pracownią we Wrocławiu (prof. W. Bobrownicki) – opracowywanie podstawowych zagadnień z zakresu inżynierii i budowy aparatury chemicznej oraz z zakresu procesów technologicznych.

Pierwszym Dyrektorem Instytutu i równocześnie Przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu został prof. Wojciech Świętosławski, a jego zastępcą został prof. M. Śmiałowski. Po przejściu prof. Świętosławskiego na emeryturę (w roku 1960) kolejnymi dyrektorami instytutu byli: prof. Michał Śmiałowski (1960–1973), prof. Wojciech Zielenkiewicz (1973–1990), prof. Jan Popielawski (1990–1992), prof. Janusz Lipkowski (1992–2003), prof. Aleksander Jabłoński (2003–2011), prof. Robert Hołyst (2011–2015), prof. Marcin Opałło (2015-2023), dr hab. Adam Kubas (od 2023).

W czasie kolejnych lat zmieniała się struktura IChF, nastąpił wzrost liczby pracowników, a także pojawiły się nowe tematy badawcze, co znajduje odzwierciedlenie w obecnej strukturze instytutu.

Struktura

IChF jest podzielony na zakłady naukowe, w ramach których działają zespoły badawcze:

• Zakład Chemii Fizycznej Układów Biologicznych (kierownik: prof. dr hab. Maciej Wojtkowski)

Kierownicy zespołów: prof. dr hab. M. Wojtkowski, dr Jan Guzowski i dr hab. Jan Paczesny

• Zakład Fizykochemii Miękkiej Materii (kierownik: prof. dr hab. Robert Hołyst)

Kierownicy zespołów: dr hab. Jacek Gregorowicz, dr hab. Wołodymyr Saszuk, prof. dr hab. Robert Hołyst, prof. dr hab. Piotr Garstecki, dr hab. Anna Ochab-Marcinek, dr hab. Marco Costantini

• Zakład Katalizy na Metalach (kierownik: dr hab. Zbigniew Kaszkur)

Kierownicy zespołów: dr hab. Zbigniew Kaszkur, dr hab. Rafał Szmigielski i dr hab. Juan Carlos Colmenares Quintero

• Zakład Procesów Elektrodowych (kierownik: prof. dr hab. Marcin Opałło)

Kierownicy zespołów: prof. dr hab. Joanna Niedziółka-Jönsson, dr hab. Martin Jönsson-Niedziółka, dr Wojciech Nogala, prof. dr hab. Marcin Opałło i dr inż Emilia Witkowska-Nery

• Zakład Układów Złożonych i Chemicznego Przetwarzania Informacji (kierownik: prof. dr hab. Jerzy Górecki)

Kierownicy zespołów: dr hab. Wojciech Góźdź i prof. dr hab. Jerzy Górecki

• Zakład Fotochemii i Spektroskopii (kierownik: prof. dr hab. Jacek Waluk)

Kierownicy zespołów: dr hab. Agnieszka Michota-Kamińska, dr hab. Gonzalo Angulo Nunez, prof. dr hab. Robert Kołos, dr hab. Yuriy Stepanenko i prof. dr hab. Jacek Waluk

• Zespoły samodzielne

Kierownicy: prof. dr hab. Janusz Lewiński, dr Bartłomiej Wacław, dr Piyush Sindhu Sharma, dr hab. Adam Kubas, dr hab. Piotr Zarzycki, prof. dr hab. Robert Nowakowski, dr hab. Daniel Prochowicz i dr Tomasz Ratajczyk

• Międzynarodowe Centrum Badań Oka - ICTER (International Centre for Translational Eye Research), którym kieruje profesor Maciej Wojtkowski. Strategicznym partnerem zagranicznym ICTER jest Institute of Ophthalmology, University College London, w Wielkiej Brytanii. Międzynarodowym partnerem naukowym Centrum jest Uniwersytet Kalifornijski w Irvine, w Stanach Zjednoczonych. Podstawowym priorytetem naukowym ICTER jest dogłębne zbadanie dynamiki i plastyczności ludzkiego oka, w celu opracowania nowych terapii i narzędzi diagnostycznych. Najnowocześniejsze badania ICTER prowadzone są na różnych poziomach rozdzielczości: od pojedynczych cząsteczek do całej architektury i funkcji oka. W ICTER funkcjonuje pięć grup badawczych:
  • Grupa Optyki Fizycznej i Biofotoniki (POB)
  • Grupa Zintegrowanej Biologii Strukturalnej (ISB)
  • Grupa Obrazowania i Technologii Okulistycznych (IDoc)
  • Grupa Biologii Oka (OBi)
  • Grupa Genomiki Obliczeniowej (CGG)

Komercjalizacja

Z prowadzonych przez Instytut prac zrodziło się pięć firm, działających głównie w obszarze diagnostyki medycznej:

• Spółka Scope Fluidics została założona w 2010 roku jako pierwszy spin-off Instytutu Chemii Fizycznej PAN. Celem powstania spółki była komercjalizacja technologii mikroprzepływowych opracowywanych w Instytucie. Od początku swojego istnienia spółka specjalizuje się w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań na potrzeby diagnostyki medycznej.
• SERSitive - producent podłoży SERS dla szerokiego zakresu nauk analitycznych, takich jak farmacja, laboratoria kryminalistyczne, laboratoria straży granicznej, medycyna.
• Siliquan - producent fluorescencyjnych nanomateriałów krzemionkowych.
• Cell-IN oferuje odczynnik umożliwiający wprowadzenie różnego typu makromolekuł (od polimerów i białek po cząsteczki DNA) do wnętrza komórek.
• InCellVu opracowuje kliniczną postać prototypu urządzenia do obrazowania siatkówki oka ludzkiego in vivo przy użyciu nowej metody STOC-T, opracowanej przez naukowców z Międzynarodowego Centrum Badań Oka.

Zobacz też

• Jan Jasny
• Jerzy Sepioł

Bibliografia

• W. Zielenkiewicz, Kronika – 50 lat IChF PAN.

Linki zewnętrzne

• Strona główna Instytutu Chemii Fizycznej
• Instytut Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).
• Międzynarodowe Centrum Badań Oka