Wikipedia

Incredible Hulk

film
Ten artykuł dotyczy filmu z 2008 roku. Zobacz też: The Incredible Hulk i Hulk.

Incredible Hulk (tytuł telewizyjny Niesamowity Hulk, oryg. The Incredible Hulk) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2008 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Hulk wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Louis Leterrier na podstawie scenariusza Zaka Penna. Tytułową rolę zagrał Edward Norton, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Liv Tyler, Tim Roth, Tim Blake Nelson, Ty Burrell i William Hurt.

Incredible Hulk
The Incredible Hulk
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja

Rok produkcji

2008

Data premiery

8 czerwca 2008
13 czerwca 2008 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

112 minut[1]

Reżyseria

Louis Leterrier

Scenariusz

Zak Penn

Główne role

Edward Norton
Liv Tyler
Tim Roth
Tim Blake Nelson
Ty Burrell
William Hurt

Muzyka

Craig Armstrong

Zdjęcia

Peter Menzies Jr.

Scenografia

Kirk M. Petruccelli

Kostiumy

Denise Cronenberg
Renée Bravener

Montaż

John Wright
Rick Shaine
Vincent Tabaillon

Produkcja

Avi Arad
Gale Anne Hurd
Kevin Feige

Wytwórnia

Marvel Studios
Valhalla Motion Pictures

Dystrybucja

Universal Pictures

Budżet

150 000 000 USD

Przychody brutto

264 770 996 USD

Strona internetowa
Chronologia
Produkcja
Iron Man
(2008) 		Incredible Hulk
(2008) 		Iron Man 2
(2010)
Wydarzenia
Iron Man 2[2]
(2010) 		Incredible Hulk
(2008) 		Ciekawa rzecz spotkała nas przy młocie Thora[2]
(2011)
Seria Hulk
– Incredible Hulk
(2008) 		–

Główny bohater, Bruce Banner, w wyniku napromieniowania zyskuje umiejętność przemiany w Hulka. Od tego czasu ukrywa się i szuka antidotum na swoją przypadłość, ale zostaje wyciągnięty z kryjówki i musi się zmierzyć z potworem nazwanym Abomination.

Incredible Hulk wchodzi w skład I Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to drugi film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Jest to reboot filmu Hulk z 2003 roku. W 2022 roku w serwisie Disney+ zadebiutował serialowy spin-off, Mecenas She-Hulk, z Tatianą Maslany w tytułowej roli.

Światowa premiera filmu miała miejsce 8 czerwca 2008 roku w Los Angeles. W Polsce produkcja ta zadebiutowała 13 czerwca tego samego roku. Incredible Hulk zarobił prawie 265 milionów dolarów, a jego budżet wyniósł 150 milionów. Otrzymał on przeważnie pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły

edytuj

Na Culver University w Wirginii Generał Ross spotyka się z doktorem Bruce’em Bannerem, kolegą i chłopakiem jego córki Betty, w sprawie odtworzenia eksperymentu superżołnierza z czasów II wojny światowej. Próba powtórzenia eksperymentu jednak się nie powodzi, a Banner w wyniku działań promieni gamma przekształca się w Hulka. Hulk niszczy laboratorium oraz rani i zabija przy tym ludzi. Banner rozpoczyna ucieczkę przed armią Stanów Zjednoczonych i Rossem, który chce wykorzystać jego przemianę w celach militarnych[3][4].

Pięć lat później Banner pracuje w fabryce napojów w Rio de Janeiro w Brazylii oraz stara się wynaleźć antidotum na swoje przemiany w Hulka korzystając przy tym z pomocy nieznajomego, z którym kontaktuje się przez Internet. Bannerowi udaje się nie przekształcić w Hulka w ciągu ostatnich pięciu miesięcy dzięki ćwiczeniom technik medytacyjnych, jako że jego przemiany następują przy wzroście tętna powyżej 200. W wyniku skaleczenia się krew Bannera dostaje się do jednej z butelek. Starszy pan z Milwaukee kupuje i wypija ten napój, co wywołuje u niego objawy choroby popromiennej. Bruce zostaje namierzony przez Rossa i armię. Ross wysyła do Rio jednostkę SWAT dowodzoną przez Emila Blonsky’ego, aby schwytać Bannera. Jednak ten zamienia się w Hulka i pokonuje drużynę Blonsky’ego. Po akcji Blonsky zgadza się na przyjęcie małej dawki surowicy podobnej do tej, która była podana Bannerowi. Ta powoduje u niego wzrost siły i szybkości, szybsze gojenie się ran, ale także zniekształca jego szkielet i negatywnie wpływa na jego psychikę[3][4].

Banner wraca do Culver University i spotyka się z Betty Ross, która umawia się z doktorem Leonardem Samsonem. Tam zostaje zaatakowany przez Rossa i Blonsky’ego, co powoduje jego ponowne przekształcenie się w Hulka. Hulk mocno rani Blonsky’ego i ucieka z Betty. Banner i Betty wspólnie się ukrywają. Banner kontaktuje się z nieznajomym z Internetu i umawia się z nim na spotkanie w Nowym Jorku. Okazuje się on być doktorem biologii, Samuelem Sternsem. Sterns stworzył prawdopodobne antidotum na transformacje Bannera na podstawie próbek krwi, które mu wysyłał. Gdy ujawnia, że chce zastosować syntetyzowane próbki krwi Bannera w medycynie, Banner chce je zniszczyć, by nie wpadły w ręce wojska. W wyniku działania antidotum moc transformacji w Hulka zostaje osłabiona, a Banner zostaje wydany w ręce wojska[3][4].

Blonsky ujawnia, że jest całkowicie zdrowy i dołącza do sił Rossa, aby zabrać Bannera do aresztu. Banner razem z Betty zostaje zabrany helikopterem, a Blonsky pozostaje w laboratorium i zmusza Sterna do podania mu próbki krwi Bannera. Sterns ostrzega go, że połączenie surowicy superżołnierza z krwią Bannera może go przeistoczyć w coś „obrzydliwego”. Eksperyment przeistacza Blonsky’ego w stworzenie podobne wielkością i siłą do Hulka, ale doprowadza go do szaleństwa. Atakuje Sternsa, w wyniku czego do ciała naukowca dostaje się krew Bannera i wywołuje u niego mutację. Blonsky jako Abomination zaczyna niszczyć Harlem. Banner zdaje sobie sprawę, że Hulk jest jedynym, który może go powstrzymać. Przekonuje Rossa, aby go uwolnił i wyskakuje z helikoptera. Po uderzeniu w ziemię przeistacza się w Hulka. Po długiej walce Hulk pokonuje Blonsky’ego, a przed zabiciem go powstrzymuje go Betty. Hulk ucieka z Nowego Jorku[3][4].

Miesiąc później Banner mieszka w Kolumbii Brytyjskiej, gdzie okazuje się, że jest w stanie przekształcać się w Hulka w sposób kontrolowany. W końcowej scenie Tony Stark spotyka się z Rossem w miejscowym barze i informuje go o powstaniu drużyny[3][4].

Obsada

edytuj
Osobny artykuł: Lista obsady w filmach Filmowego Uniwersum Marvela.
  • Edward Norton jako Bruce Banner / Hulk, naukowiec specjalizujący się w dziedzinach: biochemii, fizyki nuklearnej i promieniowania gamma. W wyniku wypadku zostaje napromieniowany, co skutkuje niekontrolowanymi transformacjami w Hulka – wielkiego, humanoidalnego stwora o nadludzkiej sile i wytrzymałości[5]. Lou Ferrigno użyczył głosu Hulkowi[6].
  • Liv Tyler jako Betty Ross, córka Generała Rossa, doktor biologii. Kiedyś spotykała się i współpracowała z Bannerem[7].
  • Tim Roth jako Emil Blonsky, brytyjski wojskowy rosyjskiego pochodzenia współpracujący z generałem Rossem, który zostaje poddany eksperymentalnemu serum superżołnierza. Po połączeniu z krwią Hulka przemienia się w potwora nazwanego „Abomination”[8][9].
  • Tim Blake Nelson jako Samuel Sterns, biolog, który pomaga Bannerowi odnaleźć antidotum[9].
  • Ty Burrell jako Leonard Samson, doktor psychiatrii, który spotyka się z Betty Ross[10].
  • William Hurt jako Thaddeus „Thunderbolt” Ross, ojciec Betty Ross i generał armii Stanów Zjednoczonych; jego obsesją jest schwytanie Hulka[11].

W filmie ponadto wystąpili: Christina Cabot jako Kathleen Sparr, oficer armii Stanów Zjednoczonych[12][13]; Peter Mensah jako Joe Greller, generał i przyjaciel Rossa; Débora Nascimento jako Martina, koleżanka Bannera z fabryki w Rio de Janeiro[13] oraz Martin Starr jako Roger Harrington[14].

Paul Soles, który podkładał głos Bannerowi w serialu animowanym, The Marvel Super Heroes z 1966 roku, pojawia się jako Stanley Lieber, właściciel pizzerii i przyjaciel Bannera, a Lou Ferrigno, który grał Hulka w serialu Incredible Hulk z 1977 roku zagrał ochroniarza[13]. Rickson Gracie wystąpił w roli instruktora sztuk walki[15]. W rolach cameo pojawili się: twórca komiksów Marvela, Stan Lee, jako mężczyzna pijący napój zakażony krwią Bannera oraz w scenie po napisach Robert Downey Jr. jako Tony Stark[16].

 
Edward Norton
(Bruce Banner / Hulk)
 
Liv Tyler
(Betty Ross)
 
Tim Roth
(Emil Blonsky)
 
Tim Blake Nelson
(Samuel Sterns)
 
Ty Burrell
(Leonard Samson)
 
William Hurt
(Thaddeus „Thunderbolt” Ross)

Produkcja

edytuj

Rozwój projektu

edytuj
 
Louis Leterrier, reżyser filmu

Po premierze filmu Hulk w 2003 roku jego scenarzysta, James Schamus, planował jego kontynuację. Miał się w niej pojawić Szary Hulk oraz złoczyńcy Leader i Abomination[17]. Wstępnie planowano premierę sequela na 2005 rok[18]. W związku z tym, że Universal Pictures nie zdążył nakręcić kontynuacji w wyznaczonym czasie, prawa do postaci powróciły do Marvel Entertainment[19]. W styczniu 2006 roku Avi Arad poinformował, że Marvel Studios będzie odpowiedzialne za produkcję i budżet filmu The Incredible Hulk, a Universal Pictures będzie jego dystrybutorem[20].

Stanowisko reżysera zaproponowano Louisowi Leterrierowi, który zainteresowany był tym stanowiskiem przy filmie Iron Man, które powierzono Jonowi Favreau[21]. Leterrier obawiał się, że nie będzie w stanie naśladować stylu Anga Lee, jednak przedstawiciele studia wyjaśnili mu, że chcieli by była to świeża wizja[22]. Główną inspiracją dla reżysera był komiks Hulk: Gray autorstwa Jepha Loeba i Tima Sale’a[21]. Leterrier ujawnił, że chciał pokazać, jak Bruce Banner zmaga się ze znajdującym się w jego ciele potworem[23].

Zak Penn, który pracował już nad scenariuszem do pierwszego filmu w 1996 roku, został zatrudniony do napisania scenariusza do The Incredible Hulk[24]. Zawarł w nim dwie sceny ze scenariusza z 1996 roku[25]. Penn napisał łącznie trzy szkice scenariusza i zrezygnował w 2007 roku. Kiedy Edward Norton rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące głównej roli w 2006 roku, zaproponowano mu również napisanie scenariusza. Pierwszy szkic miał przedstawić studiu w ciągu miesiąca. Norton po jego oddaniu pracował nad scenariuszem dodając do niego nowe elementy jeszcze w momencie gdy wykonano już połowę zdjęć do filmu[26]. W listopadzie studio wyznaczyło datę amerykańskiej premiery na 13 czerwca 2008 roku[27]. Leterrier zaznaczył, że film jest rebootem[28], a Kevin Feige wyjawił, że nie planowano opowiedzenia kolejny raz genezy superbohatera, ponieważ uznano, że jest ona znana widzom, a jedynym powodem, dla którego powstał The Incredible Hulk, było wprowadzenia postaci Hulka do Filmowego Uniwersum Marvela[29]. Krótko po premierze filmu Gale Anne Hurd określiła go jako trochę reboot i po części sequel Hulka z 2003 roku[30]. Gildia Scenarzystów zdecydowała się ostatecznie przypisać autorstwo scenariusza Pennowi argumentując, że zmiany dokonane przez Nortona nie były duże[25].

Casting

edytuj

W kwietniu 2006 roku Edward Norton rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące zagrania tytułowej roli[26]. W kwietniu 2007 roku poinformowano, że zagra Bruce’a Bannera[5]. David Duchovny[19] i Mark Ruffalo również byli brani pod uwagę do tej roli. Ostatecznie Ruffalo zastąpił Nortona w kolejnych produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela[31]. W maju do obsady dołączyli: Liv Tyler jako Betty Ross[7] i Tim Roth jako Abomination[8]. W czerwcu ujawniono, że William Hurt zagra Thaddeusa Rossa[11]. W lipcu do obsady dołączyli Tim Blake Nelson w roli Samuela Sternsa[9] i Christina Cabot[12]. W październiku poinformowano, że Ty Burrell wystąpi jako Leonard Samson[10].

Zdjęcia i postprodukcja

edytuj
 
Plan zdjęciowy filmu w Hamilton w Kanadzie

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 8 lipca 2007 roku[32] w Toronto w Kanadzie, gdzie nakręcono sceny na University of Toronto, w Morningside Park, na Yonge Street i w Financial District. Lokacje te posłużyły do scen na Culver University i walki w Harlemie. W opuszczonej fabryce w Hamilton zrealizowano sceny fabryki w Rio de Janeiro. Ekipa zdjęciowa pracowała również w bazie wojskowej CFB Trenton, na lodowcu Bella Coola w Kolumbii Brytyjskiej i w Toronto Film Studios. Przez tydzień realizowano zdjęcia w Nowym Jorku, a dwa ostatnie tygodnie w Rio de Janeiro, gdzie nakręcono sceny w dzielnicach Rocinha, Lapa i Santa Teresa oraz Parku Narodowym Tijuca Forest. Prace na planie zakończyły się pod koniec listopada[33]. Za zdjęcia odpowiadał Peter Menzies Jr. Scenografią zajął się Kirk M. Petruccelli, a kostiumy zaprojektowały Denise Cronenberg i Renée Bravener[34].

Montażem zajęli się John Wright, Rick Shaine i Vincent Tabaillon[34]. Prawie 70 minut nakręconego materiału przedstawiającego głównie genezę Hulka nie znalazło się w ostatecznej wersji filmu[35]. Efekty specjalne zostały stworzone przez studia produkcyjne: Rhythm and Hues Studios, Soho VFX, Hydraulx i Image Engine, a odpowiadał za nie Kurt Williams[34]. Image Engine przygotowało scenę wędrówki kropli krwi Bannera po piętrach fabryki. Soho VFX i Hydraulx pracowały nad scenami akcji, w tym sceną walki na kampusie uniwersyteckim i początkiem walki na Harlemie. Rhythm & Hues zajęło się wyglądem Hulka i Abomination oraz przygotowało finałową część sceny walki w Harlemie[36][37].

Muzyka

edytuj

Craig Armstrong został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w ciągu czterech dni w Bastyr University Chapel w Kenmore w kwietniu 2008 roku przez 73-osobową orkiestrę Northwest Sinfonia pod kierownictwem Matta Dunkleya[38]. Dwu-płytowy album z muzyką Armstronga, The Incredible Hulk: Original Motion Picture Score, został wydany 10 czerwca 2008 roku przez Marvel Music[39].

The Incredible Hulk: Original Motion Picture Score (płyta pierwsza) – 2008
NrTytuł utworuMuzykaDługość
1.„The Arctic”C. Armstrong2:46
2.„Main Title”C. Armstrong2:38
3.„Rocinha Favela”C. Armstrong3:11
4.„A Drop of Blood”C. Armstrong1:35
5.„The Flower”C. Armstrong2:49
6.„Ross’ Team”C. Armstrong1:33
7.„Mr. Blue”C. Armstrong1:03
8.„Favela Escape”C. Armstrong3:35
9.„It Was Banner”C. Armstrong1:31
10.„That Is the Target”C. Armstrong5:33
11.„Bruce Goes Home”C. Armstrong1:24
12.„Ross and Blonsky”C. Armstrong3:15
13.„Return to Culver University”C. Armstrong2:38
14.„The Lab”C. Armstrong1:16
15.„Reunion”C. Armstrong3:37
16.„The Data / The Vial”C. Armstrong1:20
17.„They’re Here”C. Armstrong3:06
18.„Give Him Everything You’ve Got”C. Armstrong6:08
19.„Bruce Can’t Stay”C. Armstrong1:53
20.„First Injection”C. Armstrong1:02
21.„Is It Safe?”C. Armstrong1:06
22.„Hulk Theme”C. Armstrong3:59
56:58
The Incredible Hulk: Original Motion Picture Score (płyta druga) – 2008
NrTytuł utworuMuzykaDługość
1.„Saved from the Flames”C. Armstrong0:53
2.„Grotto”C. Armstrong2:53
3.„Arrival at the Motel”C. Armstrong1:47
4.„I Can’t”C. Armstrong2:15
5.„Abomination Alley”C. Armstrong3:56
6.„They Found Bruce”C. Armstrong2:51
7.„Bruce Looks for the Data”C. Armstrong1:05
8.„Cab Ride in NYC”C. Armstrong1:17
9.„The Mirror”C. Armstrong1:17
10.„Stern’s Lab”C. Armstrong4:16
11.„Bruce Darted”C. Armstrong3:00
12.„I Want It, I Need It”C. Armstrong1:35
13.„Blonsky Transforms”C. Armstrong1:15
14.„Bruce Must Do It”C. Armstrong2:11
15.„Harlem Brawl”C. Armstrong3:50
16.„Are They Dead?”C. Armstrong2:40
17.„Hulk Smash”C. Armstrong2:24
18.„Hulk and Betty”C. Armstrong1:49
19.„A Tear”C. Armstrong1:00
20.„Who's We?”C. Armstrong0:55
21.„The Necklace”C. Armstrong1:44
22.„Bruce and Betty”C. Armstrong5:06
23.„Hulk Theme (End Credits)”C. Armstrong3:58
53:57

Promocja

edytuj

W lipcu 2006 roku Louis Leterrier pojawił się na panelu studia podczas San Diego Comic-Conu[23]. Pierwszy zwiastun filmu pojawił się w 12 marca 2008 roku[40], natomiast drugi udostępniono 30 kwietnia[41]. 5 czerwca Sega wydała grę wideo The Incredible Hulk. Edward Norton, Tim Roth, Liv Tyler, William Hurt i Tim Blake Nelson powtarzają w niej swoje role z filmu. Gra została wydana na konsolach: PlayStation 2, PlayStation 3, Wii i Xbox 360, na przenośnej konsoli Nintendo DS oraz na system operacyjny Microsoft Windows[42]. 9 czerwca film był promowany podczas programu American Gladiators, który prowadził Hulk Hogan z gościnnym udziałem Lou Ferrigno[43].

Partnerami promocyjnymi filmu były firmy: Burger King, 7-Eleven, Kmart, Kellogg Company, Sargento, AirHeads, Hasbro i General Nutrition Corporation[44].

Komiksy powiązane / Przewodniki
Osobny artykuł: Lista komiksów powiązanych z Filmowym Uniwersum Marvela.

9 i 15 października 2008 roku Marvel Comics wydało nieoficjalny dwu-zeszytowy komiks The Incredible Hulk: The Fury Files, za którego scenariusz odpowiadał Frank Tieri, a za rysunki Salvadore Espin[45][46]. Natomiast 21 października został wydany kolejny nieoficjalny, jedno-zeszytowy komiks The Incredible Hulk: The Big Picture, który był dostępny dla klientów sieci Walmart kupujących film. Jego scenariusz napisał Peter David, a rysunki stworzył Dave Ross[47].

25 listopada 2015 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s The Incredible Hulk, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne[4]. 5 kwietnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, w którym znalazła się także treść tego przewodnika, zatytułowana Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative[48].

Wydanie

edytuj
 
Liv Tyler podczas premiery w Los Angeles

Światowa premiera filmu Incredible Hulk miała miejsce 8 czerwca 2008 roku w Gibson Amphitheatre w Los Angeles. W wydarzeniu tym uczestniczyła obsada, twórcy filmu oraz zaproszeni goście. Premierze towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[49].

Dla szerszej publiczności film zadebiutował 11 czerwca na Ukrainie. Następnego dnia, 12 czerwca, pojawił się w Portugalii, Chile, Rosji, Australii, Nowej Zelandii i Korei Południowej[50]. Od 13 czerwca dostępny był w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[27], Norwegii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Brazylii, Meksyku, na Filipinach i Tajwanie[50] oraz w Polsce[51]. Jeszcze w tym samym miesiącu zadebiutował w Szwajcarii, Holandii, Belgii, Izraelu, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Hiszpanii, Indiach i Kolumbii i we Włoszech. W lipcu pojawił się w Niemczech, Francji, Austrii i Wietnamie[50]. W Japonii zadebiutował 1 sierpnia[50], a w Chinach dostępny był od 20 sierpnia[52].

Film został wydany na nośnikach DVD i Blu-ray 21 października 2008 roku w Stanach Zjednoczonych przez Universal Pictures Home Entertainment[53][54][47]. W Polsce został wydany 2 lutego 2009 roku przez Tim Film Studio[51].

2 kwietnia 2013 roku został wydany również w 10-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase One Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Pierwszej[55], a 15 listopada tego samego roku został zawarty w specjalnej edycji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[56].

W czerwcu 2023 roku, 15 lat po premierze filmu, pełne prawa do filmu powróciły z Universal Pictures do Marvel Studios. Równocześnie dystrybutorem filmu zostało Walt Disney Studios Motion Pictures, a Incredible Hulk pojawił się 16 czerwca tego samego roku na Disney+[57].

Odbiór

edytuj

Box office

edytuj

Incredible Hulk mając budżet wynoszący 150 milionów dolarów[50], zarobił w weekend otwarcia ponad 31 milionów dolarów debiutując w 38 krajach[58]. W weekend otwarcia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie uzyskał przychód wynoszący ponad 55 milionów[59]. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął prawie 265 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił prawie 135 milionów[50].

Do największych rynków należały: Wielka Brytania (15,2 miliona), Meksyk (12,7 miliona), Francja (9,7 miliona), Chiny (9,3 miliona), Hiszpania (7,7 miliona), Włochy (6,5 miliona), Rosja (6,4 miliona) i Korea Południowa (6,4 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił ponad 160 tysięcy dolarów, a w sumie ponad 480 tysięcy[50].

Krytyka w mediach

edytuj

Film spotkał się z przeważnie pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 67% z 237 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10[60]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 38 recenzji wyniosła 61 punktów na 100[61]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A- w skali od F do A+[59].

Todd McCarthy z „Variety” napisał: „Ta głośna i pełna wartkiej akcji produkcja, z radością dająca odbiorcom to, czego oczekują, potrząśnie hojnie monetą na wszystkich rynkach”[34]. A.O. Scott z „The New York Times” stwierdził, że Incredible Hulk to: „Średni film o superbohaterach! Chciałbym móc powiedzieć, że był niesamowity”[62]. Simon Crook z „Empire Magazine” napisał, że: „Hulk 2.0 jest z pewnością bardziej przekonującą propozycją niż rzucający czołgami balon na ogrzane powietrze z filmu Lee. Z większą wagą, ciężarem i ścięgnami, bez latających bzdur”[63]. Kirk Honeycutt z „The Hollywood Reporter” stwierdził, że: „Hulk to zgrabna, ekscytująca przejażdżka z inteligentnym scenariuszem Zaka Penna i sprytną, przemyślaną reżyserią francuskiego reżysera serii The Transporter, Louisa Leterriera”[64]. Peter Bradshaw z „The Guardian” napisał: „Krytyk pamięta wersję Anga Lee. Wersja Anga Lee przestała działać. Jednak nowy, bzdurny film o Hulku sprawia, że [film z 2003] jest dobry niczym Obywatel Kane. Krytyk opuścił kino urażony. Film zabrał krytykowi dwie godziny życia. Krytyk już ich nie odzyska. Nigdy. Rarrrrr”[65]. Eric Moro z IGN stwierdził, że: „Incredible Hulk jest dokładnie tym, czym powinien być: akcja totalna, która resetuje kinową ciągłość fabularną ikony komiksu i toruje drogę do przyszłych odsłon”[66]. Lou Lumenick z „New York Post” napisał: „Podobnie jak jego potworny bohater, Incredible Hulk wykonuje swoją pracę przy minimalnej wirtuozerii i z dużą ilością hałasu”[67]. Natomiast Mark Rahner z „The Seattle Times” stwierdził, że „Przynajmniej nie jest to kolejny film o genezie, która trwa wiecznie”[68].

Robert Ziębiński z tygodnika „Newsweek” napisał, że: „Problem tej ekranizacji przygód Hulka leży w niekonsekwencji akcji, napięcie w filmie faluje raz opadając w rejony nudy, raz wznosząc się i nabierając niesamowitego tempa. Ten brak konsekwencji w prowadzeniu akcji po pewnym czasie zaczyna nudzić, niestety”[69]. Krzysztof Michałowski z portalu Filmweb stwierdził, że: „Miało być zielono i ponętnie – i tak jest. Każdy fan komiksów oraz spracowana dziatwa oczekująca nietuczącego popcornu powinna być usatysfakcjonowana. Bo Hulka ogląda się być może bezmyślnie, ale z całą pewnością dobrze”[70]. Jacek Hałupka z Klubu Miłośników Filmu napisał, że: „Incredible Hulk to adaptacja ze wszech miar udana i satysfakcjonująca, kontynuuje ona kierunek, jaki narzucił niegdyś Bryan Singer swoimi genialnymi „X-menami”, przerabiając komiks na coś więcej niż śmieszną nawalankę rysunkowych postaci, skupiając się bardziej na ludziach, ich cechach i problemach, niż na licznych i fantastycznych talentach”[71]. Alicja Gancarz z Onet.pl stwierdziła: „Minęło niespełna pięć lat od czasu zejścia z dużych ekranów zielonego monstrum, a Hulk znów panoszy się w kinach. Tym razem wychodzi mu to znacznie lepiej”[72].

Nagrody i nominacje

edytuj
Rok Nagroda Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2008 Teen Choice Awards Film akcji / film przygodowy lata Incredible Hulk Nominacja [73]
National Movie Awards Najlepszy film o superbohaterach Incredible Hulk Nominacja [74]
Najlepszy aktor Edward Norton Nominacja
Scream Awards Najlepszy film fantasy Incredible Hulk Nominacja [75]
Najlepszy aktor w filmie fantasy Edward Norton Nominacja
Najlepszy superbohater Edward Norton Nominacja
Najlepszy remake Incredible Hulk Nominacja
Najlepsza kwestia Incredible Hulk – „Hulk Smash” Nominacja
Najlepsza adaptacja komiksu Incredible Hulk Nominacja
Golden Schmoes Awards Najlepszy film fantastycznonaukowy Incredible Hulk Nominacja [76]
Najbardziej niedoceniony film roku Incredible Hulk Nominacja
Najlepsza scena akcji Incredible Hulk Nominacja
2009 ASCAP Awards Najlepsza ścieżka dźiękowa do filmu Craig Armstrong Wygrana [77]
Saturn Awards Najlepszy film fantastycznonaukowy Incredible Hulk Nominacja [78]

Kontynuacja

edytuj
Osobny artykuł: Mecenas She-Hulk.

W październiku 2008 roku Kevin Feige poinformował, że Marvel Studios planuje kontynuację[79]. Postać grana przez Tima Blake’a Nelsona, Samuel Sterns, została wprowadzona po to, by był on antagonistą w kolejnym filmie jako Leader[80]. Louis Leterrier miał powrócić na stanowisku reżysera[81], a Edward Norton[82] i Tim Roth mieli powtórzyć swoje role[81]. W lipcu 2010 roku poinformowano, że Mark Ruffalo, który był brany pod uwagę do roli Bruce’a Bannera, zastąpił Nortona w filmie Avengers[83]. W kwietniu 2012 roku Feige wyjawił, że studio nie planuje w najbliższym czasie kolejnej części o Hulku[84]. W październiku 2014 roku poinformował on, że Hulk będzie pojawiał się w innych produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela[85].

Poza Avengers z 2012 roku, Ruffalo powtórzył rolę Bruce’a Bannera / Hulka w filmach Avengers: Czas Ultrona z 2015[86], Thor: Ragnarok z 2017[87], Avengers: Wojna bez granic z 2018[88] i Avengers: Koniec gry z 2019 roku[89].

We wrześniu 2018 roku ujawniono, że Marvel Studios pracuje nad kilkoma limitowanymi serialami dla serwisu Disney+[90]. W sierpniu 2019 roku Feige zapowiedział serial Mecenas She-Hulk[91]. W listopadzie Jessica Gao została zatrudniona na stanowisko głównego scenarzysty[92]. We wrześniu 2020 roku poinformowano, że Kat Coiro zajmie się reżyserią kilku odcinków serialu[93]. W grudniu ujawniono, że pozostałą ich część wyreżyseruje Anu Valia. Tytułową rolę zagrała Tatiana Maslany, a Ruffalo i Roth powrócili jako Bruce Banner / Hulk i Emil Blonsky / Abomination[94].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ The Incredible Hulk. British Board of Film Classification. [dostęp 2008-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  2. ↑ a b New MCU Timelines Arrive on Disney+. marvel.com, 2024-02-08. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-11)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Louis Leterrier, Incredible Hulk, Universal Pictures.
  4. ↑ a b c d e f O’Sullivan2015 ↓.
  5. ↑ a b Peter Sciretta: Edward Norton cast as The Incredible Hulk. /Film. [dostęp 2007-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  6. ↑ Jeff Otto: Special Report: Hulk Edit Bay Visit. Dark Horizons. [dostęp 2008-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)]. (ang.).
  7. ↑ a b Peter Sciretta: Liv Tyler Cast in The Incredible Hulk. /Film. [dostęp 2007-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-20)]. (ang.).
  8. ↑ a b Willow Green: Tim Roth Is The Incredible Hulk Villain. Empire Magazine. [dostęp 2007-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-20)]. (ang.).
  9. ↑ a b c Borys Kit: Universal's 'Incredible Hulk' bulking up with Nelson. The Hollywood Reporter. [dostęp 2007-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-20)]. (ang.).
  10. ↑ a b Ty Burrell is Doc Samson in Hulk. Superhero Hype. [dostęp 2007-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-11)]. (ang.).
  11. ↑ a b Hurt 'joins Incredible Hulk cast'. BBC. [dostęp 2007-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-18)]. (ang.).
  12. ↑ a b Marcelo Hessel: General Ross ganha ajudante em The Incredible Hulk. Omelete. [dostęp 2007-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-20)]. (port.).
  13. ↑ a b c Scott Chitwood: The Incredible Hulk. Coming Soon. [dostęp 2008-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-01)]. (ang.).
  14. ↑ Kofi Outlaw: Kevin Feige Confirms Two Marvel Cinematic Universe Characters Are Actually the Same Person. Comic Book. [dostęp 2019-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  15. ↑ Averi Clements: Actor Edward Norton & Joe Rogan Talk About Rickson Gracie’s Appearance In “The Incredible Hulk”. Jiu–Jitsu Times. [dostęp 2019-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-20)]. (ang.).
  16. ↑ Edward Douglas: Robert Downey Jr. is Iron Man!. Superhero Hype. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  17. ↑ William Keck: Busting out: 'Hulk' stars aglow for the premiere. USA Today. [dostęp 2003-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-18)]. (ang.).
  18. ↑ Rob Worley: Arad Talks Spider-Man 2, Hulk 2. Mania. [dostęp 2002-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-19)]. (ang.).
  19. ↑ a b Steven Zeitchik: Marvel stock soars on rev outlook. Variety. [dostęp 2006-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-16)]. (ang.).
  20. ↑ Hulk 2 story BS!. Ain’t It Cool. [dostęp 2006-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-16)]. (ang.).
  21. ↑ a b Edward Douglas: Exclusive: Letterier, Feige and Hurd on Hulk’s Return. Superhero Hype. [dostęp 2008-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)]. (ang.).
  22. ↑ Bryan Cairns: Director Louis Leterrier Talks Incredible Hulk. GamesRadar+. [dostęp 2011-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  23. ↑ a b Chris Carle: Comic-Con 2006: The Incredible Hulk Panel. IGN. [dostęp 2006-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-14)]. (ang.).
  24. ↑ Edward Douglas: EXCL: Zak Penn on Norton as Hulk!. Superhero Hype. [dostęp 2007-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-16)]. (ang.).
  25. ↑ a b Anne Thompson: Incredible Hulk: Setting the Record Straight. Indie Wire. [dostęp 2008-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-26)]. (ang.).
  26. ↑ a b Peter Sciretta: The Truth Behind Edward Norton’s Hulk Screenplay. /Film. [dostęp 2007-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  27. ↑ a b The Incredible Hulk to smash into Theaters June 13, 2008. marvel.com. [dostęp 2006-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-01)]. (ang.).
  28. ↑ The Incredible Hulk: A Smashing Sampling of Scenes. Superhero Hype. [dostęp 2008-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-20)]. (ang.).
  29. ↑ Jim Vejvoda: Marvel Studios Boss Kevin Feige Talks Captain America: The Winter Soldier Spoilers and What's in Store for the Marvel Cinematic Universe. IGN. [dostęp 2014-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  30. ↑ Steve Weintraub: Gale Anne Hurd Interview – The Incredible Hulk. Collider. [dostęp 2008-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-12)]. (ang.).
  31. ↑ Mike Ryan: Louis Leterrier, 'Now You See Me' Director, On The Problems With 'The Incredible Hulk' And 'Clash Of The Titans'. The Huffington Post. [dostęp 2013-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  32. ↑ Peter Sciretta: First Look: The Incredible Hulk. /Film. [dostęp 2007-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-23)]. (ang.).
  33. ↑ The Incredible Hulk Production Notes. SciFi Japan. [dostęp 2008-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-22)]. (ang.).
  34. ↑ a b c d Todd McCarthy: The Incredible Hulk. Variety. [dostęp 2008-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-26)]. (ang.).
  35. ↑ Steve Weintraub: Director Louis Leterrier Interview – The Incredible Hulk. Collider. [dostęp 2008-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-22)]. (ang.).
  36. ↑ Alain Bielik: 'The Incredible Hulk': Back to Basics. Animation World Network. [dostęp 2008-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-22)]. (ang.).
  37. ↑ Barbara Robertson: Heavy-Handed. Computer Graphics World. [dostęp 2008-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-30)]. (ang.).
  38. ↑ Rudy Koppl: The Incredible Hulk – Dr. Bruce Banner's Hidden Secrets. Music from the Movies. [dostęp 2008-06-09]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  39. ↑ Andrew Granade: Review: The Incredible Hulk. Soundtrack.net. [dostęp 2008-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-12)]. (ang.).
  40. ↑ Conor Kilpatrick: ‘The Incredible Hulk’ Trailer!. iFanboy. [dostęp 2008-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  41. ↑ Hunter Stephenson: The Incredible Hulk Movie Trailer #2. /Film. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-19)]. (ang.).
  42. ↑ Daemon Hatfield: Sega Names Hulk Developers. IGN. [dostęp 2007-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ang.).
  43. ↑ James Hibberd: 'Gladiators' Hulks up. The Hollywood Reporter. [dostęp 2008-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-23)]. (ang.).
  44. ↑ T.L. Stanley: BK, 7-Eleven Adding Bulk to Hulk Redux. Brand Week. [dostęp 2008-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  45. ↑ The Incredible Hulk: The Fury Files (2008) #1. marvel.com. [dostęp 2008-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)]. (ang.).
  46. ↑ The Incredible Hulk: The Fury Files (2008) #2. marvel.com. [dostęp 2008-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)]. (ang.).
  47. ↑ a b Walmart DVD Exclusive: Hulk Digicomic. marvel.com. [dostęp 2008-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-10)]. (ang.).
  48. ↑ Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative (Hardcover). marvel.com. [dostęp 2021-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-05)]. (ang.).
  49. ↑ World Premiere of “The Incredible Hulk”. Hollywood.com. [dostęp 2014-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  50. ↑ a b c d e f g The Incredible Hulk. Box Office Mojo. [dostęp 2021-04-21]. (ang.).
  51. ↑ a b Incredible Hulk. Interia.pl. [dostęp 2021-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (pol.).
  52. ↑ Alex S. Dai: China prefers new 'Hulk' over Ang Lee's '03 film. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  53. ↑ Dave Foster: The Incredible Hulk (R1) in October. The Digital Fix. [dostęp 2008-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-18)]. (ang.).
  54. ↑ Dave Foster: The Incredible Hulk (US BD) in October. The Digital Fix. [dostęp 2008-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
  55. ↑ Anthony Breznican: Marvel’s delayed 'Phase One' box set to now feature 'Phase Two' tease -- VIDEO. Entertainment Weekly. [dostęp 2012-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-07)]. (ang.).
  56. ↑ Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain They're Damaged. Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)]. (ang.).
  57. ↑ McKinley Franklin: ‘Incredible Hulk’ Is Finally Coming to Disney+. Variety, 2023-06-15. [dostęp 2023-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-15)]. (ang.).
  58. ↑ Dave McNary: ‘Happening’ beats ‘Hulk’ overseas. Variety. [dostęp 2008-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-26)]. (ang.).
  59. ↑ a b Joshua Rich: 'Hulk': An 'Incredible' weekend win. Entertainment Weekly. [dostęp 2008-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-20)]. (ang.).
  60. ↑ The Incredible Hulk. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-04-21]. (ang.).
  61. ↑ The Incredible Hulk. Metacritic. [dostęp 2021-04-21]. (ang.).
  62. ↑ A.O. Scott: Caution: Contents Turn Angry When Shaken. The New York Times. [dostęp 2008-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  63. ↑ Simon Crook: The Incredible Hulk Review. Empire Magazine. [dostęp 2008-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-14)]. (ang.).
  64. ↑ Kirk Honeycutt: 'The Incredible Hulk': Film Review. The Hollywood Reporter. [dostęp 2008-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-20)]. (ang.).
  65. ↑ Peter Bradshaw: The Incredible Hulk. The Guardian. [dostęp 2008-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-25)]. (ang.).
  66. ↑ Eric Moro: The Incredible Hulk Review. IGN. [dostęp 2008-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)]. (ang.).
  67. ↑ Lou Lumenick: Green Day. New York Post. [dostęp 2008-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)]. (ang.).
  68. ↑ Mark Rahner: The Incredible Hulk. The Seattle Times. [dostęp 2008-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-05)]. (ang.).
  69. ↑ Robert Ziębiński: Incredible Hulk. Newsweek. [dostęp 2009-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)]. (pol.).
  70. ↑ Krzysztof Michałowski: Gniewni Amerykanie. Filmweb. [dostęp 2008-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)]. (pol.).
  71. ↑ Jacek Hałupka: „The Incredible Hulk”. Klub Miłośników Filmu. [dostęp 2008-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-01)]. (pol.).
  72. ↑ Alicja Gancarz: The Incredible Hulk. Onet.pl. [dostęp 2008-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)]. (pol.).
  73. ↑ Arthur Ochs Sulzberger Jr.: 2008 Teen Choice Awards winners and nominees. Los Angeles Times. [dostęp 2008-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-12)]. (ang.).
  74. ↑ Mamma Mia! wins best musical at National Movie Awards. The Daily Telegraph. [dostęp 2008-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)]. (ang.).
  75. ↑ Casey Seijas: Comics Take Over '2008 Scream Awards' As Nominees Announced. MTV. [dostęp 2008-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-15)]. (ang.).
  76. ↑ Golden Schmoes Winners and Nominees (2008). JoBlo.com. [dostęp 2021-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ang.).
  77. ↑ Craig Armstrong Awards. CraigArmstrong.com. [dostęp 2021-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-15)]. (ang.).
  78. ↑ Gregg Kilday: 'Dark Knight' leads Saturn Awards noms. The Hollywood Reporter. [dostęp 2009-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)]. (ang.).
  79. ↑ Shawn Adler: Will We See The Incredible Hulk Again? Marvel President Says Yes. MTV. [dostęp 2008-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-22)]. (ang.).
  80. ↑ Larry Carroll: Tim Blake Nelson Will Battle Hulk As 'The Leader' In 'Incredible Hulk 2’ -- With Or Without Ed Norton. MTV. [dostęp 2008-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  81. ↑ a b Paul Fischer: Louis Letterier for “The Incredible Hulk”. Dark Horizons. [dostęp 2008-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  82. ↑ Larry Carroll: 'Incredible Hulk' Producer Wants To Make A Sequel, Which Could Include Edward Norton. MTV. [dostęp 2008-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-27)]. (ang.).
  83. ↑ Nikki Finke: Toldja! Marvel & Ruffalo Ink Hulk Deal. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-23)]. (ang.).
  84. ↑ Mike Ryan: Kevin Feige, 'The Avengers' Producer, On The Possibility Of Captain America And Falcon?. The Huffington Post. [dostęp 2012-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  85. ↑ Peter Sciretta: Watch: All Of Your Marvel Phase 3 Questions Answered By Marvel Head Kevin Feige. /Film. [dostęp 2014-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  86. ↑ Scott Foundas: Film Review: ‘Avengers: Age of Ultron’. Variety. [dostęp 2015-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  87. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Thor: Ragnarok’. Variety. [dostęp 2017-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  88. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’. Variety. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)]. (ang.).
  89. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’. Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  90. ↑ Justin Kroll: Loki, Scarlet Witch, Other Marvel Heroes to Get Own TV Series on Disney Streaming Service (EXCLUSIVE). Variety. [dostęp 2018-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-11)]. (ang.).
  91. ↑ D23 Expo 2019: New Marvel Studios Shows on Disney+ Announced. marvel.com. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-18)]. (ang.).
  92. ↑ Borys Kit: Marvel's 'She-Hulk' Finds Its Head Writer With 'Rick and Morty' Scribe (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-09)]. (ang.).
  93. ↑ Justin Kroll: Marvel’s ‘She-Hulk’ Series At Disney+ Lands Kat Coiro As Director And EP. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-05)]. (ang.).
  94. ↑ Erik Pedersen: Disney+ Programming: Here’s What Was Announced Or Confirmed For Streamer During Disney Investor Day. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-11)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Incredible_Hulk&oldid=72832171”