Ignacy Schwarzbart
Ignacy Izaak Schwarzbart (w bibliogr. także: Schwartzbart, Szwarcbart, imiona w bibliogr. ang. i hebr.: Ignac Itzchak, ur. 13 listopada 1888 w Chrzanowie, zm. 26 kwietnia 1961 w Nowym Jorku) – działacz syjonistyczny, adwokat, poseł na Sejm V kadencji, członek Rady Narodowej RP na uchodźstwie.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł na Sejm V kadencji (II RP) | |
| Okres |
od 28 listopada 1938 |
Życiorys
edytujUrodził się w żydowskiej rodzinie w Chrzanowie. Ojciec był właścicielem karczmy, matka zajmowała się domem i prowadziła działalność charytatywną. Uczęszczał do polskiego gimnazjum w Podgórzu (matura 1908)[1], a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uzyskał tytuł doktora, po czym praktykował jako adwokat w Krakowie. W roku 1911 wybrany został przewodniczącym akademickiej syjonistycznej organizacji Haszachar. Podczas I wojny światowej był oficerem austriackim i sędzią w sądach wojskowych, po wojnie nie przyjęto go w szeregi wojska polskiego ze względu na pochodzenie.
Uczestniczył w powoływaniu żydowskiej rady narodowej w Krakowie. W latach 1921 – 1924 był redaktorem naczelnym Nowego Dziennika, wydawanego w Krakowie przez społeczność żydowską i radnym miasta Krakowa. Współpracował z redakcjami pism Chwila (we Lwowie) i Moment (w Warszawie). Opowiadał się za porozumieniem ludności żydowskiej z każdą polską władzą. Zasiadł w radzie administracyjnej Światowego Kongresu Żydów. W latach 30. XX wieku był prezesem Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej i Śląska. W roku 1938 został wybrany posłem na Sejm RP, należał do Koła Żydowskiego. Mimo popierania utworzenia żydowskiego państwa dążył też do poprawy sytuacji Żydów w Polsce, rozumiejąc, że znaczna ich część nie będzie chciała wyemigrować.
Wkrótce po wybuchu II wojny światowej ewakuował się do Rumunii. Generał Składkowski zapisał 16 września 1939, w przeddzień ewakuacji Prezydenta i rządu RP do Rumunii w obliczu sowieckiej inwazji: wkrótce po wyjeździe wojewody Raczkiewicza wysyłam w świat adwokata z Krakowa, posła Schwarzbarta, by wśród Żydów zagranicznych poruszył sprawę zaatakowania nas przez Hitlera i niebezpieczeństwa grożącego między innymi Żydom polskim oraz potrzebę natychmiastowej pomocy. Przyrzeka pracować za granicą dla wspólnej sprawy ze wszystkich sił.[2]
Od 1940 do 1945 roku Schwarzbart należał do Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej na obczyźnie (najpierw we Francji, następnie w Anglii) jako reprezentant ludności żydowskiej. Usiłował organizować pomoc dla Żydów prześladowanych pod okupacją niemiecką. Po wojnie, w 1946 roku wyjechał do USA i zaangażował się w działalność międzynarodowych organizacji żydowskich.
W instytucie Jad Waszem znajduje się kolekcja około 300 teczek związanych z działalnością Schwarzbarta.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Ignacy Kranz, X. Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. Gimnazyum w Podgórzu za rok szkolny 1908, 1908 [dostęp 2024-08-24].
- ↑ F.S. Składkowski, Nie ostatnie słowo..., str. 297
Bibliografia
edytuj- Felicjan Sławoj Składkowski, Nie ostatnie słowo oskarżonego, Arkadiusz Adamczyk, Warszawa: Wydawnictwo LTW, 2003, ISBN 83-88736-32-9, OCLC 836245130.
- Dariusz Stola, Nadzieja i Zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP (1940-1945), Warszawa 1995
- Szymon Rudnicki: Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004, s. 411-419. ISBN 83-70596-39-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Ignacy Schwarzbart, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-06].