Allsvenskan

Allsvenskan – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Szwecji, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1924 roku i od samego początku zarządzana przez Szwedzki Związek Piłki Nożnej (SvFF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Szwecji, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Superettan (II ligi szwedzkiej).

Allsvenskan

2024
Państwo	Szwecja
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	Szwedzki Związek Piłki Nożnej
Data założenia	1924
Założyciel	Szwedzki Związek Piłki Nożnej
Poprzednia nazwa	Allsvenskan (1924–1981), SM-slutspel (1982–1990), Mästerskapsserien (1991–1992)
Partner TV	TV4 Group
Rozgrywki
Liczba drużyn	16
Zwycięzca	Mistrz Szwecji
Niższy poziom ligowy	Superettan
Puchary	Puchar Szwecji
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	GAIS (1924/1925)
Obecny zwycięzca	Malmö FF (2024)
Najwięcej zwycięstw	Malmö FF (24)
Strona internetowa

Puchar Lennarta Johanssona.

Historia

Mistrzostwa Szwecji w piłce nożnej rozgrywane są od 1896 roku. Rozgrywki zwane Svenska Mästerskapet odbywały się systemem pucharowym w krótkim okresie, a wszystkie gry były rozgrywane w Göteborgu lub Sztokholmie. Zwycięzca turnieju otrzymywał tytuł mistrza Szwecji. W 1924 roku powstała Allsvenskan, jako następca ligi Svenska serien, będącej najwyższą szwedzką dywizją piłkarską w latach 1910–1924 (mistrz ligi nie był mistrzem kraju). Mistrz Allsvenskan jest automatycznie mistrzem kraju dopiero od 1931. W latach 1982–1990 mistrza kraju wyłaniały play-offy, zaś w 1991 i 1992 kontynuacyjna liga zwana Mästerskapsserien. W 1993 powrócono do nazwy Allsvenskan.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak systemu rozgrywek dwurundowych obowiązuje od sezonu 1993.

Rozgrywki składają się z 30 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2008 w lidze występuje 16 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 10 do 14. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1989 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Szwecji w piłce nożnej. Mistrz Szwecji kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Szwecji startuje w eliminacjach do Ligi Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Superettan. Trzecia drużyna od dołu tablicy walczy w barażach play-off z trzecią drużyną Superettan o utrzymanie w najwyższej lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

Zwycięzca rozgrywek otrzymuje Puchar Lennarta Johanssona (od nazwiska Lennarta Johanssona – szwedzkiego działacza piłkarskiego, prezydenta europejskiej federacji piłkarskiej UEFA w latach 1990–2007).

Skład ligi w sezonie 2024

Uczestnicy poprzedniej edycji
MLÖ	Malmö FF	Malmö	1
ELF	IF Elfsborg	Borås	2
HÄC	BK Häcken	Göteborg	3
DGÅ	Djurgårdens IF	Sztokholm	4
VÄR	IFK Värnamo	Värnamo	5
KAL	Kalmar FF	Kalmar	6
HAM	Hammarby IF	Sztokholm	7
SIR	IK Sirius	Uppsala	8
NKÖ	IFK Norrköping	Norrköping	9
MJÄ	Mjällby AIF	Hällevik	10
AIK	AIK Fotboll	Solna	11
HMS	Halmstads BK	Halmstad	12
IFK	IFK Göteborg	Göteborg	13
po barażach
BRO	IF Brommapojkarna	Bromma	14
Spadek z Allsvenskan
DEG	Degerfors IF	Degerfors	15
VAR	Varbergs BoIS	Varberg	16
Awans z Superettan
VÄS	Västerås SK	Västerås	1
GAI	GAIS Göteborg	Göteborg	2
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Szwecji zostało do tej pory zdobyte przez 19 różnych drużyn. 15 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1930/1931.

Stan po zakończonym sezonie 2024.

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
1.	Malmö FF	24	16	8	1943/44, 1948/49, 1949/50, 1950/51, 1952/53, 1965, 1967, 1970, 1971, 1974, 1975, 1977, 1986, 1988, 2004, 2010, 2013, 2014, 2016, 2017, 2020, 2021, 2023, 2024
2.	IFK Göteborg	18	9	12	1908, 1910, 1918, 1934/35, 1941/42, 1957/58, 1969, 1982, 1983, 1984, 1987, 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, 1996, 2007
3.	IFK Norrköping	13	11	5	1942/43, 1944/45, 1945/46, 1946/47, 1947/48, 1951/52, 1955/56, 1956/57, 1960, 1962, 1963, 1989, 2015
4.	AIK Fotboll	12	17	12	1900, 1901, 1911, 1914, 1916, 1923, 1931/32, 1936/37, 1992, 1998, 2009, 2018
5.	Djurgårdens IF	12	12	10	1912, 1915, 1917, 1920, 1954/55, 1959, 1964, 1966, 2002, 2003, 2005, 2019
6.	Örgryte IS	12	4	4	1896, 1897, 1898, 1899, 1902, 1904, 1905, 1906, 1907, 1909, 1913, 1985
7.	IF Elfsborg	6	8	5	1935/36, 1938/39, 1939/40, 1961, 2006, 2012
8.	Helsingborgs IF	5	9	7	1932/33, 1933/34, 1940/41, 1999, 2011
9.	Östers IF	4	3	4	1968, 1978, 1980, 1981
10.	GAIS	4	3	2	1919, 1922, 1930/31, 1953/54
11.	Halmstads BK	4	2	2	1976, 1979, 1997, 2000
12.	Åtvidabergs FF	2	2	0	1972, 1973
13.	Hammarby IF	1	4	4	2001
14.	IK Sleipner	1	3	0	1937/38
15.	Kalmar FF	1	1	2	2008
	BK Häcken	1	1	2	2022
17.	IFK Eskilstuna	1	1	0	1921
18.	Brynäs IF	1	0	0	1925
	Fässbergs IF	1	0	0	1924
	Göteborgs IF	1	0	0	1903
21.	IFK Uppsala	0	3	0
22.	Degerfors IF	0	2	2
23.	Göteborgs FF	0	2	0
	Örgryte IS 2	0	2	0
25.	Örebro SK	0	1	2
26.	BK Derby	0	1	0
	Idrottens Vänner	0	1	0
	IFK Malmö	0	1	0
	IFK Stockholm	0	1	0
	Jönköpings Södra IF	0	1	0
	Råå IF	0	1	0
	IK Sirius Fotboll	0	1	0
	Jönköpings Södra IF	0	1	0
34.	Landskrona BoIS	0	0	1
	Sandvikens IF	0	0	1

Frekwencja

Z początku na mecze I ligi uczęszczało średnio 3–5 tys. widzów. Największą popularnością mecze ligowe w Szwecji cieszyły się w latach 50., kiedy to reprezentacja odnosiła swe największe sukcesy (wicemistrzostwo świata 1958). Stopniowo od połowy lat 40. średnia frekwencja rosła aż osiągnęła pod koniec lat 50. średnią około 12 tys. kibiców na mecz. Największą popularnością cieszyły się zespoły AIK Fotboll, IFK Göteborg, IFK Norrköping i Malmö FF. Później spadła ona o połowę. Pod koniec lat 70. kluby szwedzkie zaczęły odnosić pierwsze sukcesy na arenie międzynarodowej. W tym okresie na mecze chodziło około 5–6 tys. widzów. Od końca lat 90. obserwuje się ogromny wzrost frekwencji na meczach ligowych. Rozgrywki cieszą się coraz większym zainteresowaniem, a w ciągu ostatnich 10 lat średnia widzów na mecz niemal się podwoiła (do około 9–11 tys. widzów) i powoli dorównuje tej z lat 50. Obecnie najwięcej kibiców chodzi na mecze IFK Göteborg, Malmö FF i trzech klubów stołecznych - AIK Fotboll, Djurgårdens IF i Hammarby IF.

Bibliografia

• Oficjalna strona Allsvenskan (szw.)
• Allsvenskan, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02] .
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona SvFF (szw.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)