IV Korpus Mazowiecki

IV Korpus „Mazowiecki” - planowany korpus sił powstańczych okresu powstania styczniowego, mający objąć dwa dawne województwa: mazowieckie i płockie.

Chorągiew powstańców styczniowych

Jako jedyny korpus sił powstańczych nie miał wcześniej wyznaczonego dowódcy.

Formowanie

Główny cel jaki postawił sobie Romuald Traugutt po objęciu władzy nad powstaniem to przekształcenie oddziałów partyzanckich w rzeczywistą siłę zbrojną, dekretem z dnia 15 grudnia 1863 r. powołał regularne oddziały aż do poziomu korpusu. Ograniczył samodzielność istniejących oddziałów, zakazał dowolnego ich formowania i rozformowywania, stawały się one tym samym składową większych formacji.

W zamyśle miało powstać pięć korpusów, cztery na terenie Królestwa, piąty na Litwie i miały tworzyć kadry przyszłej masowej formacji dla potrzeb planowanej kolejnej kampanii. W praktyce udało się stworzyć zalążki dwóch - II Korpus („Krakowski”) pod dowództwem Józefa Hauke-Bosaka i I "Lubelski" - Michała Heydenreicha-Kruka, w pozostałych województwach istniały one tylko na papierze.

Bibliografia

• Eligiusz Kozłowski, Od Węgrowa do Opatowa 3.02.1863 - 21.02.1864 Wybrane bitwy z Powstania Styczniowego, Wydawnictwo MON, Warszawa 1962 r.
• S. Kotarski, Opatów w latach 1861-1864, Opatów 1935 r.
• Tadeusz Manteuffel (red.), Historia Polski, t.II, cz.III, Warszawa 1959 r.