Wikipedia

ISO 9

międzynarodowy standard transliteracji cyrylicy na znaki alfabetu łacińskiego

ISO 9 – międzynarodowy standard transliteracji cyrylicy na znaki alfabetu łacińskiego. Najnowsza wersja standardu została opracowana w 1995 r. przez komitet TC 43 Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO).

Główną zaletą aktualnej wersji ISO 9 jest wprowadzenie ścisłej odpowiedniości: 1 litera cyrylicka = 1 litera łacińska. Umożliwia to transliterację tekstu w obie strony bez utraty informacji. Transliteracja ISO 9 jest niezależna od języka, w którym zapisany jest dany tekst.

Aktualna wersja

edytuj

Wydanie standardu ISO 9:1995 zastąpiło starszą wersję – ISO 9:1986.

Cyrylica Łaciński Numer Unicode (dla znaków spoza ASCII)
szesnastkowy dziesiętny
А а A a
Ӑ ӑ Ă ă 0102 0103 258 259
Ӓ ӓ Ä ä 00C4 00E4 196 228
Ә ә A̋ a̋ A+030B a+030B A+779 a+779
Б б B b
В в V v
Г г G g
Ґ ґ G̀ g̀ G+0300 g+0300 G+768 g+768
Ҕ ҕ Ğ ğ 011E 011F 286 287
Д д D d
Ђ ђ Đ đ 0110 0111 272 273
Ѓ ѓ Ǵ ǵ 01F4 01F5 500 501
Е е E e
Ё ё Ë ë 00CB 00EB 203 235
Ӗ ӗ Ĕ ĕ 0114 0115 276 277
Є є Ê ê 00CA 00EA 202 234
Ҽ ҽ C̆ c̆ C+0306 c+0306 C+774 c+774
Ҿ ҿ Ç̆ ç̆ 00C7+0306 00E7+0306 199+774 231+774
Ж ж Ž ž 017D 017E 381 382
Ӂ ӂ Z̆ z̆ Z+0306 z+0306 Z+774 z+774
Ӝ ӝ Z̄ z̄ Z+0304 z+0304 Z+772 z+772
З з Z z
Ӟ ӟ Z̈ z̈ Z+0308 z+0308 Z+776 z+776
Ѕ ѕ Ẑ ẑ 1E90 1E91 7824 7825
Ӡ ӡ Ź ź 0179 017A 377 378
И и I i
Ӥ ӥ Î î 00CE 00EE 206 238
І і Ì ì 00CC 00EC 204 236
Ї ї Ï ï 00CF 00EF 207 239
Й й J j
Ј ј J̌ ǰ J+030C 01F0 J+780 496
К к K k
Қ қ Ķ ķ 0136 0137 310 311
Ҟ ҟ K̄ k̄ K+0304 k+0304 K+772 k+772
Л л L l
Љ љ L̂ l̂ L+0302 l+0302 L+770 l+770
М м M m
Н н N n
Њ њ N̂ n̂ N+0302 n+0302 N+770 n+770
Ҥ ҥ Ṅ ṅ 1E44 1E45 7748 7749
О о O o
Ӧ ӧ Ö ö 00D6 00F6 214 246
Ө ө Ô ô 00D4 00F4 212 244
П п P p
Ҧ ҧ Ṕ ṕ 1E54 1E55 7764 7765
Р р R r
С с S s
Ҫ ҫ Ş ş 015E 015F 350 351
Т т T t
Ҭ ҭ Ţ ţ 0162 0163 354 355
Ћ ћ Ć ć 0106 0107 262 263
Ќ ќ Ḱ ḱ 1E30 1E31 7728 7729
У у U u
У́ у́ Ú ú 00DA 00FA 218 250
Ў ў Ŭ ŭ 016C 016D 364 365
Ӱ ӱ Ü ü 00DC 00FC 220 252
Ӳ ӳ Ű ű 0170 0171 368 369
Ү ү Ù ù 00D9 00F9 217 249
Ф ф F f
Х х H h
Ҳ ҳ Ḩ ḩ 1E28 1E29 7720 7721
Һ һ Ḥ ḥ 1E24 1E25 7716 7717
Ц ц C c
Ҵ ҵ C̄ c̄ C+0304 c+0304 C+772 c+772
Ч ч Č č 010C 010D 268 269
Ӵ ӵ C̈ c̈ C+0308 c+0308 C+776 c+776
Ҷ ҷ Ç ç 00C7 00E7 199 231
Џ џ D̂ d̂ D+0302 d+0302 D+770 d+770
Ш ш Š š 0160 0161 352 353
Щ щ Ŝ ŝ 015C 015D 348 349
Ъ ъ ʺ 02BA 698
’ ’ 2019 8217
Ы ы Y y
Ӹ ӹ Ÿ ÿ 0178 00FF 376 255
Ь ь ʹ 02B9 697
Э э È è 00C8 00E8 200 232
Ю ю Û û 00DB 00FB 219 251
Я я Â â 00C2 00E2 194 226
Ѣ ѣ Ě ě 011A 011B 282 283
Ѫ ѫ Ǎ ǎ 01CD 01CE 461 462
Ѳ ѳ F̀ f̀ F+0300 f+0300 F+768 f+768
Ѵ ѵ Ỳ ỳ 1EF2 1EF3 7922 7923
Ҩ ҩ Ò ò 00D2 00F2 210 242
Ӏ ‡ 2021 8225

Przykład

edytuj

Przykład transliteracji ISO 9: refren Hymnu Państwowego Federacji Rosyjskiej.

Славься, Отечество наше свободное,
Братских народов союз вековой,
Предками данная мудрость народная!
Славься, страна! Мы гордимся тобой! 		Slavʹsâ, Otečestvo naše svobodnoe,
Bratskih narodov soûz vekovoj,
Predkami dannaâ mudrostʹ narodnaâ!
Slavʹsâ, strana! My gordimsâ toboj!

ISO/R 9:1968

edytuj

W starszej wersji standardu, ISO/R 9:1968, transliteracja była zależna od języka transliterowanego tekstu. Jest to system bliższy oryginalnemu międzynarodowemu systemowi transliteracji naukowej.

Norma ISO/R 9:1968 obejmowała transliterację dla 9 języków słowiańskich: staro-cerkiewno-słowiańskiego, cerkiewnosłowiańskiego, bułgarskiego, rosyjskiego, białoruskiego, rusińskiego, ukraińskiego, serbskiego i macedońskiego.

Cyrylica scs cs bułg. ros. biał. rus. ukr. serb. maced. 1995
А а a a a a a a a a a a
Б б b b b b b b b b b b
В в v v v v v v v v v v
Г г g g g g h h h g g g
Ґ ґ (g) g g g̀
Д д d d d d d d d d d d
Ѓ ѓ ǵ ǵ
Ђ ђ đ đ
Е е e e e e e e e e
Ё ё ë ë ë
Є є e e je je ê
Ж ж ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž
З з z z z z z z z z z z
Ѕ ѕ dz dz dz ẑ
И и i i i i i y i i i
І і i i i* i i i ì
Ї ї i i ï ï ï
Й й j j j j j j
Ј ј j j ǰ
К к k k k k k k k k k k
Л л l l l l l l l l l l
Љ љ lj lj l̂
М м m m m m m m m m m m
Н н n n n n n n n n n n
Њ њ nj nj n̂
О о o o o o o o o o o o
П п p p p p p p p p p p
Р р r r r r r r r r r r
С с s s s s s s s s s s
Т т t t t t t t t t t t
Ќ ќ ḱ ḱ
Ћ ћ (ǵ) (ǵ) ć ć
У у u u u u u u u u
ОУ оу u u
Ў ў ŭ ŭ
Ф ф f f f f f f f f f f
Х х ch ch ch ch ch ch ch h h h
Ц ц c c c c c c c c c c
Ч ч č č č č č č č č č č
Џ џ dž dž d̂
Ш ш š š š š š š š š š š
Щ щ šč št št šč šč šč ŝ
Ъ ъ ″ ″ ă ″ ″* ″* ″
Ы ы y y y y y/ŷ y
Ь ь ′ ′ ′ ′ ′ ′ ′ ′
Ѣ ѣ ě ě ě* ě* ě* ě* ě* ě
Э э ė ė è
Ю ю ju ju ju ju ju ju ju û
Я я ja ja ja ja ja ja ja â
’ ″* ″ ″ ’
Ѡ ѡ o o
Ѧ ѧ ę ja
Ѩ ѩ ję ja
Ѫ ѫ ǫ u ă* ǎ
Ѭ ѭ jǫ ju
Ѯ ѯ ks ks
Ѱ ѱ ps ps
Ѳ ѳ ḟ ḟ ḟ* (f) (f) f̀
Ѵ ѵ ẏ ẏ ẏ* [i] [i] [i] ỳ
Ѥ ѥ je je

* Litery archaiczne

(Staro)cerkiewnosłowiański
Litera я jest zapisywana jako ligatura I bez kropki i А
Litera у jest zapisywana jako uk (Ѹ), ligatura О i У
Bułgarski
ъ i ѫ nie są transliterowane na końcu wyrazu.
Rosyjski i białoruski
ъ nie jest transliterowana na końcu wyrazu.
Rusiński
ы = y dla rusińskiego panońskiego (używanego w Wojwodinie), ы = ŷ dla rusińskiego łemkowskiego (używanego w Polsce, na Ukrainie i w Preszowie).

ISO 9 jako standard narodowy

edytuj

Tekst normy ISO 9 został przyjęty jako międzypaństwowy standard GOST 7.79 w dziewięciu krajach WNP: Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Kazachstanie, Kirgistanie, Rosji, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie.

ISO 9:1995 został też przyjęty jako standard narodowy m.in. w Polsce. W 2000 r. jako PN-ISO 9:2000 (Informacja i dokumentacja. Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie — Języki słowiańskie i niesłowiańskie) zastąpił dotychczasową polską normę transliteracji: PN-83/N-01201. Norma ISO 9 jest stosowana przede wszystkim przy sporządzaniu opisów bibliograficznych i katalogowych.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=ISO_9&oldid=70941965”