III Dwór
III Dwór (niem. III Hof), nazywany również „Polanką” – zabytkowa posiadłość przy ulicy Polanki 122, w dzisiejszej dzielnicy Gdańska, Oliwie.
 nr rej. 15 z 15.11.1947[1]
| |
 Budynek północny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Oliwa, ul. Polanki 122 |
| Ukończenie budowy |
XVIII wiek / 2. poł. XX wieku |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°24′00,382″N 18°33′43,276″E/54,400106 18,562021
| |
Historia
edytuj
Powstał, jak wszystkie inne dwory wzdłuż tego traktu, w pierwszej połowie XVII wieku. 8 VIII 1625 roku budynek nabył od Christiana Tempskiego, Helmich von Tweenhuysen[3]. W 1784 roku dwór przeszedł na własność Henryka Florisa Schopenhauera, ojca Arthura Schopenhauera – najsłynniejszy gdański filozof spędził w dworku pięć lat ze swojego dzieciństwa (lata 1788–1793). W wyniku rozbiorów Polski i przejścia Gdańska pod administrację zaboru pruskiego rodzina Schopenhauerów opuściła dwór na Polankach.
Od 1855 roku funkcjonował tu zakład leczniczy, który w 1868 roku został zaadaptowany na przytułek dla sierot[4][5].
Budynek północny z XVIII wieku po 1945 roku został wyburzony do parteru i odbudowany w latach 80. Budynek południowy z XIX wieku został poddany około 1990 roku rozbiórce. Do września 2010 roku pozostałe budynki zespołu dworskiego pełniły funkcje schroniska dla nieletnich. Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości schronisko zostało zniesione z dniem 1 września 2010 roku i jednocześnie utworzono tu zakład poprawczy[6]. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki założenia parkowego oraz również stawy parkowe, stanowiące obecnie ostoję chronionych ptaków.
Na zapleczu III Dworu przez wiele lat funkcjonowała żwirownia.
Położenie
edytujObszar dworski znajduje się na wschodnim skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, u podnóża Góry Dantyszka. Na zboczu góry znajduje się zrujnowana, murowana muszla widokowa.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2014-02-25].
- ↑ Schodami do muszli widokowej. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)].
- ↑ Lech Borusewicz: Zagadka tzw. Ecce homo z Kościoła św. Piotra na Helu: studium recepcji sztuki Rembrandta w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Acta Iniversitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 25 (280). 59-88,1994. [dostęp 2014-04-28]. (ang.).
- ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
- ↑ Opowieść o przedwojennym domu dziecka. trojmiasto.pl, 20 września 2015. [dostęp 2015-09-20].
- ↑ Zakład Poprawczy. zakladpoprawczygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-28)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia III Dworu. trojmiasto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-07)].
- Historia III Dworu