Iłownica (rzeka)
Iłownica – rzeka, prawostronny dopływ Wisły[2] o długości 27,88 km[3] i powierzchni dorzecza 201,1 km².
 Iłownica w Bronowie | ||||||||||||||||
| Kontynent | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | ||||||||||||||||
| Lokalizacja | ||||||||||||||||
| Rzeka | ||||||||||||||||
| Długość | 27,88 km | |||||||||||||||
| Powierzchnia zlewni |
201,1 km² | |||||||||||||||
| Źródło | ||||||||||||||||
| Miejsce | wzgórze Bucze | |||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| Ujście | ||||||||||||||||
| Recypient | Wisła | |||||||||||||||
| Miejsce | ||||||||||||||||
| Wysokość |
240,7 m n.p.m.[1] | |||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | ||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | ||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu bielskiego  | ||||||||||||||||
Rzeka płynie w powiecie bielskim. Jej źródła znajdują się na północno-wschodnich stokach wzgórza Bucze na Pogórzu Śląskim. Jednym z prawych dopływów jest Potok Łaziński[4]. Uchodzi do Wisły w okolicy oczyszczalni ścieków w północno-zachodniej części Czechowic-Dziedzic.
Rzeka była wzmiankowana w 1525 roku jako Bach Ihlownitz, a w 1727 jako rzeka Ilownica. Nazwa ta jest jednak starsza, jako że nad Iłownicą leży wieś z zapożyczoną od niej nazwą, wzmiankowaną już około 1305 roku jako Gylownita. Obie nazwy wywodzą się od przymiotnika iłowy[5].
Iłownica, przy normalnych stanach wody ciek stosunkowo niewielki, jest jednak rzeką często stwarzającą znaczne zagrożenia w przypadkach wezbrań. Podczas nawalnych opadów na początku czerwca 2024 r. przekroczyła ona stan alarmowy, dokonując podtopień w miejscowości Iłownica w gminie Jasienica[6]. Intensywne deszcze, jakie nawiedziły region w połowie września 2024 r. spowodowały, że w Czechowicach-Dziedzicach rzeka osiągnęła 634 cm, czyli o 214 cm więcej niż wynosi stan alarmowy. Iłownica przelała się tam przez wały, co spowodowało konieczność ewakuacji kilkudziesięciu mieszkańców[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Iłownica na mapie Geoportalu Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej [online], Główny Geodeta Kraju [dostęp 2017-05-24].
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 87, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Iłownica na mapie Geoportalu Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej >> Moduł: Obszary Dorzeczy (wynik wyszukiwania) [online], Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej [dostęp 2017-05-24].
- ↑ Łaziński potok, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 621.
- ↑ Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 159. ISBN 82-00-00622-2.
- ↑ Wapienica przebrała przez wały. Trwa walka o dwa mosty w powiecie bielskim. 4 czerwca 2024. [dostęp 2024-11-11].
- ↑ „Poziom rzeki rekordowy od 90 lat”. W Bielsku-Białej stan pogotowia przeciwpowodziowego. TVN24, 15 września 2024. [dostęp 2024-11-11].
Bibliografia
edytuj- Aleksander Dorda: Środowisko abiotyczne. Charakterystyka hydrograficzna. Rzeki i potoki. Dorzecze Małej Wisły. W: Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych pod redakcją Idziego Panica. T. I: Śląsk Cieszyński w czasach prehistorycznych. Cz. pierwsza: Środowisko przyrodnicze. Cieszyn: Starostwo Powiatowe, 2009, s. 65. ISBN 978-83-926929-2-8.
- Iłownica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 271.