Hypselospinus
Hypselospinus – rodzaj ornitopoda z grupy iguanodontów (Iguanodontia) żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Europy. Gatunkiem typowym jest H. fittoni, opisany w 1889 roku przez Richarda Lydekkera na podstawie trzech niekompletnych czaszek oraz kości szczęk odkrytych w osadach grupy Wealden w hrabstwie East Sussex w Wielkiej Brytanii. Początkowo Lydekker zaliczył ten gatunek do rodzaju Iguanodon[1], jednak zostało to zakwestionowane przez późniejszych autorów, m.in. Paula[2] oraz Naisha i Martilla[3], według których I. fittoni nie jest blisko spokrewniony z Iguanodon bernissartensis, będącym gatunkiem typowym rodzaju, a tym samym nienależący do tego samego rodzaju. Paul uznał I. fittoni za Ornithopoda incertae sedis, stwierdzając, że status tego gatunku nie jest w pełni jasny[2]. W 2010 roku David B. Norman ukuł dla niego nową nazwę rodzajową Hypselospinus[4].
| Hypselospinus | |||
| Norman, 2010 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | iguanodony | ||
| (bez rangi) | hadrozauroidy? | ||
| Rodzaj |
Hypselospinus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Jego pozycja filogenetyczna w obrębie Iguanodontia jest niepewna. Z analizy McDonalda, Barretta i Chapman (2010) wynika, że był on bazalnym przedstawicielem kladu Styracosterna (obejmującego ornitopody bliżej spokrewnione z parazaurolofem niż z kamptozaurem) nienależącym do grupy Hadrosauriformes (obejmującej ostatniego wspólnego przodka parazaurolofa i iguanodona oraz wszystkich jego potomków)[5]. Z późniejszej analizy McDonalda i współpracowników (2012) wynika natomiast przynależność Hypselospinus do Hadrosauriformes; na drzewie zgodności wygenerowanym metodą konsensusu Adamsa H. fittoni jest jednym z najbardziej bazalnych przedstawicieli Hadrosauroidea (sensu Sereno 1998, czyli kladu obejmującego taksony bliżej spokrewnione z parazaurolofem niż z iguanodonem[6]), pozostającym w nierozwikłanej trychotomii z kladem obejmującym Mantellisaurus atherfieldensis i okaz oznaczony NHMUK R3741 oraz z kladem obejmującym wszystkie pozostałe hadrozauroidy[7].
Wiek osadów, z których wydobyto szczątki Hypselospinus, ocenia się na walanżyn, około 141–137 mln lat. Odkryto tam również skamieniałości iguanodonta Barilium dawsoni, dawniej także zaliczanego do rodzaju Iguanodon[4].
Carpenter i Ishida (2010) nazwali nowy rodzaj Wadhurstia, którego gatunkiem typowym uczynili Iguanodon fittoni[8]. Ponieważ Hypselospinus i Wadhurstia mają ten sam gatunek typowy, Wadhurstia jest młodszym synonimem Hypselospinus.
Przypisy
edytuj- ↑ Richard Lydekker. IV.–Notes on new and other dinosaurian remains. „Geological Magazine”. 6, s. 352–356, 1889. DOI: 10.1017/S0016756800176587. (ang.).
- ↑ a b Gregory S. Paul. A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species. „Cretaceous Research”. 29 (2), s. 192–216, 2008. DOI: 10.1016/j.cretres.2007.04.009. (ang.).
- ↑ Darren Naish, David M. Martill. Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623, 2008. DOI: 10.1144/0016-76492007-154. (ang.).
- ↑ a b David B. Norman. A taxonomy of iguanodontians (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England. „Zootaxa”. 2489, s. 47–66, 2010. (ang.).
- ↑ Andrew T. McDonald, Paul M. Barrett, Sandra D. Chapman. A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England. „Zootaxa”. 2569, s. 1–43, 2010. (ang.).
- ↑ Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83. (ang.).
- ↑ Andrew T. McDonald, Eduardo Espílez, Luis Mampel, James I. Kirkland i Luis Alcalá. An unusual new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithopoda) from the Lower Cretaceous of Teruel, Spain. „Zootaxa”. 3595, s. 61–76, 2012. (ang.).
- ↑ K. Carpenter, Y. Ishida. Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space. „Journal of Iberian Geology”. 36 (2), s. 145–164, 2010. DOI: 10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3. (ang.).