Hymn ludowy
Hymn ludowy, Hymn ludu (niem. Volkshymne) – hymn państwowy Austrii, a następnie Austro-Węgier. Słowa hymnu zmieniano wraz ze zmianą cesarza, a w praktyce nawet częściej.
 Nuty Hymnu ludowego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Muzyka | |
| Hymn Austro-Węgier (wersja instrumentalna) | |
ⓘHymn Ludowy - wersja instrumentalna (.ogg, 156k)
Pierwsza wersja hymnu była autorstwa Lorenza Leopolda Haschki i zaczynała się od słów „Gott erhalte Franz den Kaiser” („Boże zachowaj cesarza Franciszka”), które odnosiły się do Franciszka I Habsburga. Pierwsze wykonanie miało miejsce w 1797 roku, a Austria stała się jednym z pierwszych państw posiadających hymn. W 1826 roku słowa (ale nie pierwszą linijkę) zmieniono. Kolejne słowa „Gott erhalte unsern Kaiser” („Boże zachowaj naszego cesarza”) powstały w 1835 roku, za czasów Ferdynanda I Habsburga, ale uznano je za nieudane i już w roku 1836 zmieniono na „Segen Östreichs hohem Sohne” („Błogosławieństwo wysokiemu synowi Austrii”).
Z okazji wstąpienia na tron Franciszka Józefa I w 1848 roku Franz Grillparzer napisał nowe słowa rozpoczynające się od „Gott erhalte unsern Kaiser”, które jednak nigdy nie stały się oficjalnym tekstem. Dopiero w 1854 roku Johann Gabriel Seidl napisał tekst rozpoczynający się od „Gott erhalte, Gott beschütze”, przetłumaczony później na wszystkie języki urzędowe monarchii. W wersji polskiej hymn rozpoczynał się od słów „Boże wspieraj, Boże ochroń”. Ze względu na to, że po wstąpieniu na tron Karola I nie wprowadzono już oficjalnie zmiany słów, tekst ten jest ostatnim hymnem Austro-Węgier i jako taki przetrwał w pamięci mieszkańców dawnej monarchii habsburskiej.
Melodię do hymnu skomponował Joseph Haydn w roku 1797. Inspiracją dla kompozytora była bez wątpienia poznana przez niego wcześniej na Wyspach angielska pieśń patriotyczna God Save the King. Melodia „Hymnu ludowego” wykazuje pokrewieństwo z innymi popularnymi melodiami kompozytorów epoki klasycyzmu: Mozarta, Telemanna czy samego Haydna. Często zaznacza się też zbieżność początkowych kilku dźwięków – z pewnością przypadkową – z chorwacką pieśnią „V jutro rano se ja stanem”. Również w 1797 roku skomponował Haydn Kwartet smyczkowy op. 76 nr 3, w którym jedna z części (druga, Poco adagio cantabile) to wariacje na temat tej melodii.
Do tej melodii August Heinrich Hoffmann von Fallersleben dopisał tekst Das Lied der Deutschen („Deutschland, Deutschland über alles”), która to pieśń stała się hymnem narodowym Niemiec w roku 1922. Po II wojnie światowej[kiedy?] melodia została zakazana[przez kogo?] zarówno w Niemczech jak i Austrii, jako część hymnu kojarzącego się z rządami nazistów. Ostatecznie jednak przywrócono ją w Republice Federalnej Niemiec i pozostawiono w hymnie zjednoczonych Niemiec, mimo zastrzeżeń Austriaków uważających melodię za część austriackiego dziedzictwa. Natomiast Austria posiada obecnie hymn z inną melodią.
Poniższe teksty odpowiadają wersji z roku 1854. Jedynie wersja niemiecka posiada zwrotkę szóstą powstałą po ślubie Franciszka Józefa z Elżbietą Bawarską.
Hymn ludowy
1. Boże wspieraj, Boże ochroń
Nam Cesarza i nasz kraj,
Tarczą wiary rządy osłoń,
Państwu Jego siłę daj.
Brońmy wiernie Jego tronu,
Zwróćmy wszelki wroga cios,
Bo z Habsburgów tronem złączon
Jest na wieki Austrii los.
2. Obowiązkom swoim wierni
Strzeżmy pilnie świętych praw
W ich obronie niech się spełni
powołanie do cnych spraw!
Pomni, jak to skroń żołnierza
Świetnie zdobi lauru krzew
Nieśmy chętnie za Monarchę,
Za Ojczyznę mienie, krew!
3. Ludu pilnej pracy zbiory
Niech osłania zbrojna moc
Niechaj kwitną ducha twory
Niech rozświetla światło noc!
Austrii Boże daj wsławienie
Na szczyt chwały racz ją wznieść
Słońca swego skłoń promienie
Ku jej chwale, na jej cześć!
4. Spólność, jedność powołania,
Niech przenika wszystkek lud,
Bo złączonych sił działania
Zdolne przemóc wszelki trud.
Dążąc społem ku celowi,
Chciejmy bratnio siły zlać,
Szczęść Monarsze, szczęść Krajowi,
Austria będzie wiecznie trwać!
5. Przy Cesarzu mile włada
Cesarzowa pełna łask,
Cały lud Jej hołdy składa,
Podziwiając cnót Jej blask.
Franciszkowi Józefowi
I Elżbiecie, Boże szczęść,
Habsburskiemu szczęść Domowi;
Sława Jemu, chwała, cześć!
Volkshymne
|
2. Fromm und bieder, wahr und offen 3. Was der Bürger Fleiß geschaffen 4. Laßt uns fest zusammenhalten, 5. An des Kaisers Seite waltet, 6. Heil auch Öst'reichs Kaisersohne, |
Pierwsza wersja hymnu autorstwa Lorenza Leopolda Haschki 1. Gott erhalte Franz den Kaiser, 2. Über blühende Gefilde 3. Sich mit Tugenden zu schmücken, 4. Er zerbrach der Knechtschaft Bande, |
Lidová hymna
|
2. Plňme věrně povinnosti 3. Čeho nabyl občan pilný 4. Stůjme k sobě v každou chvíli 5. Císaři po boku vládne |
Tłumaczenie |
Народний гімн (Фольксгімн) (ówczesna ortografia urzędowa Królestwa Austrii)
|
|
Transkrypcja |
Tłumaczenie |
Ljudska himna
|
|
Tłumaczenie |
Carevka
|
|
Tłumaczenie |
Császári himnusz
1. Tartsa Isten, óvja Isten
Királyunk s a közhazát!
Erőt lelve a szent hitben
Ossza bölcs parancsszavát!
Hadd védnünk ős koronáját
Bárhonnét fenyítse vész!
Magyar honnal Habsburg trónját
Egyesíté égi kéz!
1. Doamne sânte, întăreşce
Pră al nostru Împărat!
Să domnească ’nţelepţeşce
Pe dreptate răzimat!
Părintescule-i coroane
Credincios să-i aperăm:
De-a Habsburgei ’nalte troane
Soartea noastră s’o legăm!
Inno patriottico
1. Serbi Dio l'austriaco regno
Guardi il nostro imperator!
Nella fé che gli e sostegno
Regga noi con saggio amor!
Difendiamo il serto avito
Che gli adorna il regno crin
Sempre d'Austria il soglio unito
Sia d'Asburgo col destin.
2. Pia difesa e forte insieme
Siamo al dritto ed al dover;
E corriam con lieta speme
La battaglia a sostener!
Rammentando le ferite
Che di lauri ci coprir;
Noi daremo beni e vite
Alla patria, al nostro Sir.
3. Dell'industria a' bei tesori
Sia tutela il buon guerrier;
Incruenti e miti allori
Abbian l'arti ed il saper!
Benedica il Cielo e renda
Glorioso il patrio suol,
E pacifico risplenda
Sovra l'Austria ognora il sol!
4. Siam concordi, In forze unite
Del potere il nerbo sta;
Alte imprese fian compite,
Se concordia in noi sarà.
Siam fratelli, E un sol pensiero
Ne congiunga e un solo cor;
Duri eterno questo Impero,
Salvi Iddio l' Imperator!
5. Presso a Lui, sposa beata,
Del Suo cor l’Eletta sta,
Di quei vezzi inghirlandata,
Che non temono l’età.
Sulla Mite in trono assisa
Versi il Cielo ogni suo don:
Salve Augusto, salve Elisa,
E d’Asburgo la Magion!
Dio mantegni d'Austria il Regno,
Uardi il nostri Imperatôr!
Nela fede – a Lui sostegno -
Nus guviarni cun amôr.
Difindin chel diadema
che la front circonda al grant
ciarz, che l'Austria no trema
sin che Absburgo le al comant.