Huta Jerzego
Huta Jerzego[1], osiedle Jerzego[2] (niem. Georgshütte) – dawna kolonia robotnicza oraz historyczna gmina na terenie obecnych Siemianowic Śląskich[3], położona w południowo-wschodniej części miasta, w dzielnicy Centrum. Powstała w połowie XIX wieku wraz z budową huty Jerzy, a wyburzona została pod koniec lat 70. XX wieku.
| Część Siemianowic Śląskich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia |
połowa XIX wieku |
| W granicach Siemianowic Śląskich |
1924 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich  | |
 50°17′19″N 19°02′25″E/50,288528 19,040361
| |
Historia
edytujPoczątki osadnictwa na terenie Huty Jerzego wiążą się z powstaniem jednej z najstarszych hut cynku na Górnym Śląsku – powstałej w 1818 roku Georgshütte (huta Jerzy). W 1842 roku rozpoczęto budowę nowej huty, która została w 1846 roku odkupiona od spółki Georg von Giesches Erben przez Hugona Henckla I von Donnersmarcka. Hutę w 1885 roku zamknięto wskutek osuwania się ziemi spowodowanej eksploatacją węgla kamiennego[3].
W 1845 roku w pobliżu powstała Theresiahütte (późniejsze Katowickie Zakłady Naprawcze – obecnie zlikwidowane), a później szyb Alba kopalni węgla kamiennego Fanny[4]. Kopalnia została zamknięta w 1933 roku w wyniku wezbrania Brynicy, a jej ponowny rozruch nastąpił w 1956 roku (szyb Knoff-Śmiłowski). Wydobycie w niej trwało do 1961 roku[2]. W latach 1854–1857 powstała przebiegająca przez Bytków, Hutę Laura, Hutę Jerzego i dalej do Zawodzia sieć kolei wąskotorowej[5]
Przy hucie Jerzego założono kolonię robotnicza, która z biegiem czasu przekształciła się w samodzielną gminę z budynkiem urzędu i dwiema szkołami. Ponadto w Hucie Jerzego działały obiekty usługowe[3]. Znajdował się tu też magiel oraz dwa piekarnioki (piece do wypieku chleba). Do domów mieszkalnych przylegały ogródki[2]. Przy kolonii powstała w 1890 roku strzelnica[3]. W 1905 roku Hutę Jerzego zamieszkiwało 618 osób[6].
W latach międzywojennych na obszarze Huty Jerzego powstały liczne biedaszyby[7]. W Hucie Jerzego znajdowało się pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej klubu Śląsk Siemianowice, które od lat 40. XX wieku było ogólnodostępne. Z klubu wywodzi się też kilku utalentowanych kolarzy szosowych. W kolonii ponadto działał oddział Sokoła[2].
W Hucie Jerzego do lat 70. XX wieku stał największy w Siemianowicach Śląskich dom mieszkalny z drewna (tzw. drewnianka[8]), który został w połowie XIX wieku przywieziony z Mikołowa i tutaj poskładany. Przed wyburzeniem osiedla znajdowały się tu m.in.: restauracja, sklep ogólnospożywczy, sklep mięsny, a wcześniej bar i kręgielnia. Do Huty Jerzego dojeżdżał autobus linii 22[2]. Pod koniec lat 70. XX wieku zabudowę Huty Jerzego wyburzono[2]. Po niej pozostały obszary dawnych sadów, a obecnie teren dawnej kolonii stanowią nieużytki[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Halor 2000 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d e f Jadwiszczok 2018 ↓, s. 3.
- ↑ a b c d Derus 2012 ↓, s. 119.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 240.
- ↑ Halor 2000 ↓, s. 182.
- ↑ Georgshütte (Kolonie). cybercity.de. [dostęp 2021-01-21]. (pol.).
- ↑ Halor 2000 ↓, s. 78.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 241.
- ↑ Derus 2012 ↓, s. 120.
Bibliografia
edytuj- Małgorzata Derus, Kolonie robotnicze, „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (11), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2012, s. 115-126, ISSN 1644-8154 (pol.).
- Marian Jadwiszczok, Osiedle Jerzego, „Extra Bytom, Chorzów, Siemianowice”, 14 (61), Siemianowice Śląskie: SOWPOL Sp. z o.o., 2018, s. 3, ISSN 2391-4122 (pol.).
- Antoni Halor, Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X (pol.).