Hummeln
Hummeln – krater uderzeniowy w Szwecji.
| Ciało niebieskie |
Ziemia |
|---|---|
| Średnica krateru |
1,2 km |
| Głębokość krateru |
160 m |
| Wiek |
~467 Ma |
Położenie na mapie regionu Kalmar  | |
Położenie na mapie Szwecji  | |
 57°22′N 16°15′E/57,366667 16,250000
| |
Wiek krateru został oceniony na ok. 467 milionów lat, czyli powstał on w ordowiku. Współcześnie krater wypełnia jezioro meteorytowe Hummeln, wyróżniające się kolistym kształtem. Jeszcze w 1826 roku zwrócił on uwagę naukowców, którzy przypisywali mu pochodzenie wulkaniczne. Od lat 1960. istniała także hipoteza o pozaziemskiej genezie tego jeziora. W 2015 potwierdzono, że jest to krater uderzeniowy, dzięki odkryciu dowodów szokmetamorfizmu: planarnych struktur deformacyjnych w ziarnach mineralnych[1][2].
Krater powstał w skałach krystalicznych[3]. Wybiła go planetoida, która trafiła w dno morza epikontynentalnego, pokrywającego w ordowiku tę część Bałtyki. W zbliżonym czasie na Ziemi powstało kilka innych kraterów. Planetoidy, które je utworzyły, mogły powstać na skutek rozbicia jednego ciała macierzystego o składzie chondrytowym, które nastąpiło ok. 470 milionów lat temu. Na tarczy fennoskandzkiej są to: Granby (powstały mniej więcej równocześnie z Hummeln), Kärdla, Tvären, oraz para kraterów Lockne i Målingen; kilka innych kraterów z tego okresu znanych jest także z Ameryki Północnej[4]. Potwierdzenie pochodzenia krateru Hummeln wzmacnia tę hipotezę[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b L. Ferrière et al.: The Hummeln structure (Sweden) – impact origin confirmed and its link to the L-chondrite parent body break-up event. [w:] 46th Lunar and Planetary Science Conference [on-line]. 2015. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Confirmed: Space Rock Created Swedish Lake. LiveScience, 2015-02-25. [dostęp 2015-03-15]. (ang.).
- ↑ Hummeln. Earth Impact Database. [dostęp 2015-04-09]. (ang.).
- ↑ Jens Ormö, Erik Sturkell, Carl Alwmark, Jay Melosh. First known Terrestrial Impact of a Binary Asteroid from a Main Belt Breakup Event. „Scientific Reports”. 4, 2014-10-23. DOI: 10.1038/srep06724.