Hugon Kowarzyk
Hugon Kowarzyk (ur. 10 grudnia 1906 w Jaworznie, zm. 7 marca 1985 we Wrocławiu) – polski lekarz fizjopatolog.
| Data i miejsce urodzenia |
10 grudnia 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 marca 1985 |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: fizjologia patologiczna | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek rzeczywisty |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Wrocławski – 1983 | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujPo ukończeniu Gimnazjum św. Anny w Krakowie podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1930 uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich. Wiedzę uzupełniał w berlińskiej Akademii Weterynaryjnej, rozwijając zainteresowania w zakresie patologii ogólnej[1]. Po studiach został asystentem Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej UJ. W 1939 habilitował się na podstawie pracy Badania nad pochodzeniem, własnościami i znaczeniem fizjologicznym cholinoesterazy krwi[2].
Podczas okupacji niemieckiej pełnił obowiązki kierownika Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej UJ oraz wykładał fizjologię i chemię fizjologiczną na Tajnym UJ[1].
Po wojnie, od 1945 do 1946 kierował Zakładem Patologii Ogólnej i Doświadczalnej UJ. Zamieszkiwał na osiedlu Salwator. W 1946 osiadł we Wrocławiu. Był profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie organizował Wydział Lekarski i był kierownikiem Katedry i Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, zaś od 1950 do 1977 na Akademii Medycznej we Wrocławiu. W 1946 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1957 profesora zwyczajnego. Sprawował stanowisko prodziekana (1946–1947) i dziekana (1947–1948) wydziału. Równolegle od 1955 do 1968 kierował Zakładu Patofizjologii Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. W 1958 został członkiem korespondentem, a w 1970 członkiem rzeczywistym PAN[3]. Od 1968 do 1980 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Podstawowych Nauk Medycznych PAN. Był współzałożycielem oraz w latach 1974–1985 prezesem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Należał także do międzynarodowych towarzystw, np.: New York Academy of Sciences, Deutsche Akademie der Naturforscher in Halle, Międzynarodowego Towarzystwa Hematologicznego.
W pracy naukowej zajmował się krzepliwością krwi, hematologii, wektokardiografią i cytogenetyką. Badania naukowe prowadził ze swoją żoną Zofią z domu Wołek (1907–1979)[1][4].
Zmarł we Wrocławiu, pochowany na cmentarzu Świętej Rodziny (sektor 11-6-5,5a)[4].
Publikacje
edytuj- Promieniowanie mitogenetyczne, a wpływ ciał lotnych ze zmiażdżonych tkanek cebuli na zjawiska koloidalne (1930)
- Badania nad rozkładem acetylocholiny w ustroju i jego fizjologicznym znaczeniem: Rozkład acetylocholiny we krwi rozmaitych zwierząt, Część 1 (1937, współautorzy: Jerzy Fegler, Jerzy Szpunar)
- Elektrofizyka mózgu (1946)
- The Experimental Aberrations of Vanessidae (1948)
- Podstawy elektrokardiografii (1949, współautorka: Helena Kowarzyk)
- Wektorkardiografia przestrzenna. Praca zespołowa z udziałem L Gieca (1959, współautorka: Helena Kowarzyk)
- Wektokardiografia przestrzenna (1959)
- Spatial Vectorcardiography (1960, współautorka: Helena Kowarzyk)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951)[6]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej[7]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[2]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Państwowa Nagroda Naukowa III stopnia w dziedzinie nauk lekarskich za pracę w dziedzinie krzepliwości krwi (1950)[8]
- Nagroda Państwowa I stopnia (1964, zespołowa)
- Nagroda Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
- Nagroda Miasta Wrocławia
- tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu (1978)[7]
- tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (1983)[9]
- Członek honorowy Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy
Upamiętnienie
edytujWe Wrocławiu ustanowiono ulicę Hugona Kowarzyka[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kowarzykowie | FA 04/2019 | Forum Akademickie - portal środowiska akademickiego i naukowego [online], prenumeruj.forumakademickie.pl [dostęp 2024-08-26].
- ↑ a b Cmentarz Świętej Rodziny we Wrocławiu [dostęp 2024-08-26].
- ↑ KOWARZYK, Hugon [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-03] (pol.).
- ↑ a b Cmentarz Parafialny św. Rodziny we Wrocławiu [online], mogily.pl [dostęp 2024-08-26].
- ↑ Notka Biograficzna - Hugon Kowarzyk - AZON [online], zasobynauki.pl [dostęp 2024-08-26].
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 75, poz. 1024 „za wybitną działalność naukową w dziedzinie medycyny”.
- ↑ a b Poczet Doktorów Honoris Causa Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 1950–2018. Wrocław: Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, 2018, s. 80–83. ISBN 978-83-7055-388-3. [dostęp 2024-08-26].
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-26].
- ↑ Doktorzy Honoris Causa: Multimedialna Baza Danych Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego [online], mbd.muzeum.uni.wroc.pl [dostęp 2024-08-26].
- ↑ Osiedle Kowarzyka. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2018-03-03].
Bibliografia
edytuj- Kowarzyk Hugon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-03-03].
- Hugon Kowarzyk. google.pl. [dostęp 2018-03-03].
- Hugon Kowarzyk. uni.wroc.pl. [dostęp 2018-03-03].
- Katedra i Zakład Patofizjologii. patfiz.umed.wroc.pl. [dostęp 2018-03-03].